Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Панфилова Қарым-қатынас-психологиясы.-Оқулық
| 5
Неліктен мектептегі педагогикалық ҧжымдар қарама-қайшылыққа толы? Неліктен жасӛспірімдер мен жастар агрессивті сӛйлесіп, сленг және балағат сӛздерді пайдаланады? Және де н еліктен ешкім тҥсінбейтін жалғыз балалар соншалықты кӛп және кӛбінесе мҧғалімдер мен ата-аналардың ӛздері шыдамдылық танытпайды? Біздің ойымызша, жаһандық сипатқа ие осы қҧбылыстардың себептерінің бірі - жасӛспірімдер мен жастардың ӛмір сҥретін ортасының агрессивтігі және жағымсыз коммуникативтік мәдениеті. Бҧл мәдениет бҥгінгі кҥні балаларға қол жетімді болып келетін теледидар, Интернет арқылы таралады. Қоғамдағы тҥбегейлі ӛзгерістер адамгершілік қҧндылықтардың және ӛзара әрекеттесу нормаларының бҧзылуына әкеліп соқтырды, және бҧл тәжірибені жастар тез сіңіріп алды. Жасӛспірімдер мен жастар салауатты ӛмір салтын жҥргізу, кітап оқу, спортпен шҧғылданудың орнына, бірнеше сағат бойы теледидар экрандары мен компьютер мониторларының алдында – Интернетте отырады, бҧл олардың мәдениет деңгейінің тӛмендеуіне, кӛптеген тыйым заттарға шектеулер алынған соң бҧзылуына әкеледі, сҥйіспеншілік сезімін тек жыныстық қатынас пен рақаттануға келтіреді, ойлау мен интеллекттің қарапайымдалуына, және де Отанға деген махаббаттың жоғалуына әкеліп, жануарлық тҥйсік пен агрессивті мінез-қҧлықты тәрбиелейді. Ӛкінішке орай, қазіргі білім беру жҥйесі де баланың жеке тҧлғасының және ішкі дҥниесінің қалыптасуына кӛңіл бӛлмейді, тек оның зияткерлігі мен эрудициясын дамытуға, қоршаған сыртқы әлемнен алынған белгі ақпаратты меңгеруге және ӛңдеуіне бағытталған. Мектептік білім беру жҥйесінде адам негізінен ақпарат тҧтынушысы ретінде қалыптасады. Баланың ӛзін-ӛзі қалыптастыру деңгейі оның интеллектуалды және білім алу деңгейіне ілесе алмай келеді. Нәтижесінде ол ӛзінің барлық ресурстарын пайдалану тәжірибесін ала алмайды, олардың бастысы – ӛзінің тҧлғалық тҧтастығын қалыптастыру және әртҥрлі тҧрмыстық, әлеуметтік, басынан ӛткізген және меңгерген тәжірибені жинақтау. Ӛзін-ӛзі қалыптастырудың осындай жеткіліксіздігі салдарынан ересек адамда ӛзара әрекеттесу барысында кӛру бірақ кӛрмеу, тыңдау бірақ естімеу, қобалжытқан бірдеңе туралы тҥсіну, бірақ басқалармен талқыламау қабілеттігі қалыптасады және бекітіледі. Осының барлығы қарым-қатынасқа теріс әсер етеді, жанжал жағдайларды және жат қылықтарға әкеледі. Тҧлға ӛзін басқа тҧлғалармен қарым-қатынаста анық кӛрсететіні белгілі. Және де, С.К.Рощин пікірінше, тҧлғаның маңызды сипаттамаларының бірі адамның қарым-қатынас қҧратын |