Оқулық Ә.Ә. Шортанбаев, С. В. Кожанова. Алматы, 2008. 2


Т-киллерлердiң әсер механизмi



Pdf көрінісі
бет105/296
Дата01.11.2022
өлшемі9,99 Mb.
#46641
түріОқулық
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   296
Байланысты:
immunologia Shortanbaev (2)

 
Т-киллерлердiң әсер механизмi 
Жетiлген 
эффекторлы 
Т-киллерлер 
эпитоп 

класс 
МНС 
молекулаларымен 
байланысқан 
түрiнде 
нысана-жасуша 
бетiнде 
анықтайды. Т-киллер үшiн нысана-жасуша болып табылады: iсiк 
жасушалары, вируспен зақымдалған жасушалар, мутантты жасушалар, 
бөгде трансплантат жасушалары. Аталған барлық жасушалардың бетiнде 
организм үшiн генетикалық бөгде эпитоптар I класс МНС нәруызымен 
комплекс ретiнде болады. Жетiлген Т-киллердiң белсенуi үшiн 
антигентаныстырушы жасушадан қосымша белгi талап етiлмейдi. 
Сондай-ақ В7 молекуласының Т-киллердiң сәйкес рецепторларымен 
әрекеттесуi арқылы костимуляция да керек емес. 
Жасуша жойылуының екi түрi белгiлi: некроз және апоптоз. 
Некроз жасуша мембранасының бүтiндiгiнiң бұзылуымен және 
цитоплазма өзгерiстерiмен сипатталады. Бiрақ, жасуша ядоросы аса 
зақымдалмайды. 
Т-киллерлер, 
негiзiнен, 
жоғары 
концентрацияда 
перфорин бөлгенде, нысана-жасушалар некрозға ұшырайды. Перфорин 
аталған 
жасушалардың 
мембранасына 
орналасу 
салдарынан 
трансмембранды түтiкшелердiң түзiлуiне алып келедi. Олар арқылы 
жасушадан сыртқа және жасуша iшiне су, иондар және төменгi 
молекулалы метаболиттер өте бастайды. Бұл жағдай нысана-жасушаның 
электролиттерiнiң жоғарлауына, iсiнуiне және лизосомалды ферменттердiң 
белсенуiне әкеледi, нәтижесiнде жасуша мембранасы жарылады. 
Ең қызығы Т-киллерлердiң мембранасының құрамында протеогликандар 
(хондроитин сульфат немесе протектин) болады, олар жасушадан бөлiнген 
перфорин молекулаларымен әрекеттесiп, Т-киллер мембранасында саңлаулардың 
пайда болуынан сақтайды. Сондықтан, Т-киллерлер өздерiн перфорин әсерiнен 
сақтайды. 


111 
Апоптоз (жасушаның бағдарлама бойынша жойылуы) ДНК 
фрагментациясынан басталады, сосын ядро бөлшектенедi де, жасуша 
цитоплазма мен мембранасын жоғалтады. Бұл үрдiс жасушаның 
жойылуына әкеледi. Апоптоз нәтижесiнде жойылған жасушаның 
бөлшектерiн макрофагтар фагоцитозға ұшыратады. 
Нысана-жасушаның апоптозға ұшырау механизмi белсендiрiлген Т-
киллерлердiң 
секреторлы 
гранулаларды 
бөлiнуiмен 
байланысты. 
Секреторлы гранулалар құрамында жоғарыда аталған перфориннен басқа 
бiрқатар цитокиндер бар. Олар: TNF-


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   296




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет