Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференция международная научно-практическая конференция

62

БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫН ЖАҢАРТУ ЖАҒДАЙЫНДА

ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ 

КӘСІБИ-ТҰЛҒАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҒЫН АРТТЫРУ

Байкенова С. Ж.

«Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» АО филиалы 

«Солтүстік Қазақстан облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін 

арттыру институты»

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

Аңдатпа

Ұсынылған  мақалада  білім  беру  мазмұнын  жаңарту  жағдайында  қазақ  тілі  мен  әдебиеті  мұғалімдерінің 

кәсіби-тұлғалық дайындығын арттыру мәселелері қарастырылған. 

Аннотация

В данной статье рассматриваются проблемы повышения профессиональной компетентности учителей ка-

захского языка и литературы.

Abstract

Problems of continuing professional development of teachers of Kazakh language and literature are considered in the 

article.

Мемлекеттік кадр саясатындағы маңызды мақсат қазақстандық сапалы білімсіз даму мүмкін емес. 

Білім беру мазмұнынын жаңарту жағдайында мұғалімдердің кәсіби-тұлғалық дайындығын артты-

ру – күрделі және көпқырлы мәселе. Сондықтан мәселені жан-жақты қарастыру барысында алынған 

нәтижелер оны шешудің бір ғана жолы деп есептеу керек. Бұл мәселе Қазақстан Республикасындағы 

қазіргі білімнің дамуының мақсат, міндеттерін мен талаптарына сәйкес болуы тиіс. Біліктілік арттыру 

жұмыстары білімдегі үздіксіздікті қамтамасыз етіп, ал оның тиімділігі мұғалімнің кәсіби әрекетіндегі 

нәтижелілікте көрінеді [1, 29-б].

Қазіргі әлеуметтік-экономикалық өзгерістер жағдайында біздің қоғамымызда өздігінше шешім 

қабылдай алатын және оны жүзеге асыра алатын әлеуметтік белсенді, шығармашыл тұлғаға сұраныс 

күшейді.  Осыған  орай,  әр  тұлғаның  кәсіби  құзыреттілігін  қалыптастырудың  маңыздылығы  да 

арта  түседі.  Жоғары  дәрежелі  кәсіби  құзыреттілік  маманның  бәсекеге  қабілеттілігін  арттырады. 

Өздігінше еркін ойлау қабілеті бар, тәрбие-білім беру үрдісін модельдей алатын, тәрбие беру және 

білім берудің жеке технологиялары мен жаңа идеяларын өздігінше іске асыра алатын мұғалімнің 

кәсіби құзыреттілігінің деңгейін арттыру – өзекті мәселе, себебі, біріншіден кәсіби құзыретті мұғалім 

мектептің тәрбие – білім беру процесінде шығармашылық оқушылардың қалыптасуына дұрыс әсер 

етеді; екіншіден, өзінің кәсіби қызметінде жақсы нәтижелерге қол жеткізе алады; үшіншіден, кәсіби 

мүмкіндіктерінің іске асуына ықпал жасайды. Педагогикалық қызмет табиғатында шығармашылықты 

талап ететіні белгілі қағида. Адамның шығармашыл мүмкіндіктерінің дамуы тұрғысынан интеллек-

туалды, эмоциалық, рухани потенциалының баюына, жетілдіруге, тануға ұмтылуға нақты жағдай 

туғызады.  Осыған  байланысты  мұғалімдердің  кәсіби  дайындығының  мақсаты  да  өзгереді.  Кәсіби-

тұлғалық  дайындықты  арттыру  үрдісі  кәсіби  білімнің,  біліктің,  іс-әрекеттің  қалыптасуын  және 

мұғалімнің жалпы мәдени дамуын, өзінің көзқарасының және тұлғалық кәсіби құнды қасиеттердің 

қалыптасуын қамтиды. 

Мұғалімнің кәсіби тұрғыдан дамуы күнделікті педагогикалық қызметте әр түрлі танылады және 

әр  түрлі  іске  асады.  Мұғалімнің  кәсіби  құзыреттілігі  деп,  біз  өзара  байланысты  үш  компонеттен 

тұратын тұлғаның қасиеттерін түсінеміз:

– педагогикалық қызметте жүзеге асатын кәсіби білім;

– кәсіби біліктілік;

– мұғалімнің кәсіби құнды қасиеттері.

Бұл  үш  компонент  мұғалімнің  тұлғасын  дамыту  мақсатымен  біріктірілген,  сонымен  қатар  әр 

компонент педагогикалық қызмет үрдісінде бірде алғы шарт, бірде құралы, бірде нәтижесі болып 

қызмет атқарады. 

Кәсіби құзыреттілікті қалыптастыру үрдісі кәсіби білім, білік, дағдыны қалыптастыру, педагогтің 

жалпы мәдени дамуын, оның тұлғалық көзқарасын және кәсіби маңызды сапаларын қалыптастыруды 

білдіреді [2, 36-б.].

63

Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік  жалпыға  міндетті  білім  беру  стандартында  «Қазіргі 

кезеңдегі білім беру сапасы оқушылардың түрлі қызметтер саласындағы проблемеларды өз бетінше 

шешу  мүмкіндіктерін  қамтамасыз  ететін  қалыптасқан  негізгі  құзыреттілік  түріндегі  білім  беру 

нәтижелерінің жетістіктері мен түсіндіріледі», – делінген [3, 7- б].

Білім, білік, дағдыларды меңгертуден құзыреттіліктерді қалыптастыруда, құзыреттіліктер түрінде 

күтілетін  білім  беру  нәтижелерін,  білім  сапасында  бақылау  жасаудың  тәртібі  қарастырылады. 

Білімнен  құзіреттілік  қағидасына  негізделген  жаңаша  оқыту  технологиясы  оқушылардың 

танымдық қызметінің заңдылықтарына оқудағы құндылық бағдарға, яғни, оқушының зерттеушілік, 

шығармашылық  және  рухани  адамгершілік  қызметтеріне  негізделген  технологияға  айналуы  тиіс. 

Жаңа  технолгияны  оқу  тәрбие  үрдісінде  қолдануды  инновация  дейді.  «Инновация»  деген  сөз 

латынның  «novos»  жаңалық  және  «in»  енгізу  деген  сөзінен  шыққан.  Ал  оның  қазақша  аудармасы 

«жаңару», «жаңалық енгізу» деген мағынаны білдіреді. 

Мұғалім шығармашылығын дамытуда мынандай негізгі қағидаларға баса назар аудару керек деп 

санаймын:

– мұғалімнің өз мамандығына, іс-әрекетіне жанымен шынайы берілуі;

– оқыту мен тәрбиелеу үрдісіне қатып қалған үлгіге қарамай, өзіндік жаңалық енгізуге тырысу;

– мұғалімнің өз алдында үлкен мақсаттар қойып, биік нәтижелерге қол жеткізуге ұмтылу. 

Шығармашыл мұғалім үшін біреудің тәжірибесін қайталағаннан гөрі өз шығармашылықтарын, 

білгендері  мен  түйіндерін  басқаларға  ұсына  алудың,  шығармашылық  бағыттылықтың  болуының 

мәні зор. Тек сонда ғана ол өз шығармаларының дамуына қол жеткізіп, өзінің кәсіп иесі ретінде ішкі 

сұрақтарына жауап бере алады. «Шығармашыл мұғалім» деп төмендегі іс-әрекеттерді жүзеге асыра 

алатын мұғалімді атауға болады деп ойлаймын:

– өз мамандығының қыр-сырын толық меңгеру мақсатындағы іздену жұмыстарын жүргізу;

–  оқытудың  тиімді  әдіс-тәсілдері  мен  технологияларын  оқып  үйрену  және  оны  өз  жұмысында 

белсенді түрде қолдану;

– өз жұмысына диагностика жасай отырып, кемшілігін табу, оны болдырмаудың алдын алу;

– өз іс-тәжірибесін жинақтау және тарату жұмыстарын ұйымдастыру;

– кәсіби байқаулар мен сайыстарға, түрлі деңгейдегі семинарлар мен конференцияларға қатыса 

отырып, шеберлігін шыңдау.

Кәсіби шеберліктің бірден келе салмайтындығы белгілі, оны әр мұғалім ерте ме кеш пе меңгеруі 

тиіс. Педагог-ғылым Маркова А. К. Оның кезеңдерін төмендегідей етіп бөледі:

– мұғалімнің өз мамандығына бейімделу кезеңі;

– мамандықта өзін-өзі актуалдыландыру кезеңі;

– мамандықты еркін меңгерген кезеңі;

мамандықта шығармашылық деңгейге жеткен кезең [4, 45-б].

Ғалым  кәсіби  құзіреттіліктің  сипаттамасы  шебер-мұғалімнің,  жаңашыл-мұғалімнің,  зерттеуші-

мұғалімнің, кәсіби дәрежесіне көтерілген мұғалімдердің жиынтық образы ретінде қарастырады. 

Қазіргі  білім  беру  жүйесіндегі  өзгерістер  олардың  талаптарына  жылдам  жауап  бере  алатын 

икемді,  өз  ісінде  құзіретті,  шығармшыл  мұғалімнің  рөлін  көтеруде.  Мұғалімнің  ең  басты  міндеті 

оқушылардың оқу материалын меңгертудегі белсенді әрі саналы әрекетін басқаруды жүзеге асыру 

болып табылады. 

Тіл мен әдебиетті меңгерту – оқушы бойындағы танымдық қабілетті дамытудың бірден-бір жолы. 

Білім бере отырып баланың танымын кеңейту арқылы ғана біз жаңа заман үлгісіндегі мемлекеттік 

нормалар мен стандарттардың, қоғамның, ата-ананың сұранысын қанағаттандыратын тұлғаны, жан-

жақты ақпараттанған сауатты, дүниетанымы кең Қазақстан азаматын қалыптастыра аламыз. 

В.  А.  Сластениннің  пікірі  бойынша,  педагогтар  бүгінгі  оқытуда  толыққанды  білім  ғана 

емес,  олардың  жинақылығы,басқарылуы  және  мектеп  жағдайына  бейімделуін  жақсы  түсінеді. 

Мұғалімдердің жеке тұлғасы мен сенімін есепке ала отырып, кәсіби шеберлігін анықтауға арналған 

өлшемдер:

1. Оқытуда сыныптық ахуал жасау.

-  мұғалімнің  сабағы  тікелей  оқушыға  бағытталады,  оның  тұлға  есебіндегі  құнды  көрінісі 

мадақталады, өзіндік пікірін қорғау, еркін пікір аламасу, тұлғаның дамуына бағытталған әрекеттерді 

дұрыс ұйымдастыра алуы;

-  оқыту  ортасы  барлық  сабақтардағыдай  қызметтің  түрі  мен  принциптерін  көрсетеді:  оқу 

кеңістігіне бейімделуі, оқушылардың жұмыс нәтижесінің сыныпта жариялануы.

2. Жоспарлау және оқыту.

- мұғалім әрекетінің сыни тұрғысынан ойлауды дамытуға бағытталуы, белсенді әдістерді қолдана 

білуі, оқу үрдісі мен барысын, нәтижесін бақылау, оқу мен жазу, зерттеу мен іздеудің құралы ретінде 

ресурстардың көптүрлілігі;

- ізденіс пен өзіндік көзқарасты анықтауда жақсы ойластырылған сұрақтарды пайдалану.

64

3. Жеке және кәсіби сапалар.

-сыни  тұрғысынан  ойлайтын  мұғалімдер  оқушылар  мен  әріптестеріне  ізденуді  ұсынатын, 

оқушылармен бірлесе бір мәселені шешуде – бастамашы, әрбір оқушыны терең, жан-жақты, оның 

даму деңгейін анықтай бәлетін – бақылаушы, оқушыны басынатын емес, оның шығармашылық да-

муына мүмкіндік жасаушы – либератор [5, 167 б.].

Мұғалімнің  кәсіби-тұлғалық  дайындығын  арттыру  қазіргі  педагогиканың  көкейтесті  және 

игілікті  бағыттарының  бірі.  Бұл  мәселе  Қазақстан  Республикасындағы  қазіргі  білімнің  дамуының 

мақсат,  міндеттері  мен  талаптарына  сәйкес  және  біліктілікті  арттырудың  дәстүрлі  теориясы  мен 

қазіргі тәжірибесі еліміздің өркениетке ұмтылған талаптарына сәйкес келмей, оның білім көтеруші 

мұғалімнің өзін-өзі жүзеге асыру, өзін-өзі дамыту, өзіндік рефлексия жасау, кәсіби карьерасын жо-

спарлау сияқты қажеттіліктермен қарама-қайшылыққа келуі мен еліміздің бүгінгі күнгі әлеуметтік-

экономикалық жағдайы мен болашаққа қарай ұстанған бағытынан туындап отыр. 

Бұл жұмыс барысында мұғалім педагогикалық шығармашылықтың теориясы мен әдіснамасын 

толық меңгергенде, оның бұл бағыттағы өзіндік тұжырымдамасы болғанда, білім көтеру жұмыстарын 

әрекеттік  амал  негізінде  ұйымдастыру  оқыту  технологиялары  мен  белсенді  әдістерін  кеңінен 

қолдану,білім көтерушінің тұрақты рефлексиялық жағдайда болуы және әлі де қалыптаса қоймаған 

кері байланысты жолға қою мұғалімнің әлеуетін ашып, жаңашылдыққа деген қызығушылықтарына 

түрткі болады. 

Біліктілік  арттыру  жұмыстары  білімдегі  үздіксіздікті  қамтамсыз  етіп,  ал  оның  тиімділігі 

мұғалімнің кәсіби әрекетіндегі нәтижелілікте көрінетін болғандықтан, еліміздегі білім саласын жаңа 

сапалық деңгейге көтеруде мұғалімнің кәсіби тұрғыдан дамуы маңызды мәселенің бірі болмақ [6, 

215-б].

ХХІ ғасыр тың идеялар мен жасампаз жаңалықтардың дәуірі. Оған лайық болу- қазіргі жаһандану 

процесіндегі кез – келген мемлекеттің негізгі ұстанымы. Ендеше біздің тәуелсіз елімізде өркениетке 

жетелер жолдың бастауы – білім ордалары десек, оның жүрегі де, тірегі де мұғалімдер қауымы.

Қазіргі таңдағы қарқынды дамып жатқан нарықтық қатынастағы жаңа талаптарға орай білім са-

ласында көптеген тың өзгерістер бар. Қазақстан Республикасының білім беру саясаты заман талапта-

ры деңгейіндегі білім беруді қамтамасыз етуге бағытталған. 

Мұғалімнің кәсіби құзыреттілігін дамыту ең алдымен оның өзіне қарай бағытталғанда ғана, өз 

санасын дамытып, атқарып отырған қызметінің мәнін терең ұғынуы, соған сәйкес өзін-өзі жетілдіру 

қабілеттерін дамытуды, кәсіби шығармашылықтың биіктеріне жетуді талап етеді. Қазіргі таңда пән 

мұғалімдеріне  шығармашылықтың  теориясы  мен  тәжірибесі  жайлы  білім  беріп  қою  жеткіліксіз. 

Біліктілік  арттыру  курстарында  олар  шығармашылықтың  жаңа  түрі  адамның  өзін-өзі  өзгертуі, 

қайта түлетуі арқылы кәсіби шеберліктің шыңына – акме жағдайға көтерілуінің жолдарын меңгеруі 

тиіс.  Осы  қағиданы  басты  құндылық  деп  түсінген  мұғалім  ғана  жас  ұрпақ  бойында  дәл  сондай 

қажеттіліктерді қалыптастыра алатындығы сөзсіз. 

Әдебиеттер тізімі

1. Білімдегі жаңалықтар. Астана. 2009. №1.

2. Тұрғынбаева Б. А. Ұстаздық шығармашылық. Алматы. 2007. 

3. Фролов Ю. В. Компетентностная модель как основа оценки качества подготовки специалистов // 

Высшее образование сегодня. 2004. № 8.

4.  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың  2011-2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік 

бағдарламасы. 2010.

5. Педагог қызметкерлердің біліктілігін арттырудың оқу бағдарламалары және оқу-тақырыптық жо-

спарлары. Алматы. 2013.

6. Компетентностный подход в педагогическом образовании: Коллективная монография / под редак-

цией проф. Н. Ф. Родионовой. СПб.: Изд-во РГПУ им. А. И. Герцена, 2004.

7. Жайтапова А. А. Моделирование и мониторинг профессионального роста учителей в системе по-

вышения квлификации. Алматы. 2006.

65

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ И РОЛЬ БЛОЧНО-МОДУЛЬНОГО ПОДХОДА  

В ШКОЛЕ КАК ФАКТОР ПОДГОТОВКИ УЧАЩИХСЯ  

К УСЛОВИЯМ КРЕДИТНОЙ ТЕХНОЛОГИИ

Баймукашева Б. С.

Западно-Казахстанский инженерно-гуманитарный университет

РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН

Аңдапта

Мақалада мектепте блоктік-модульдік әдісті қолданудың өзектілігі негізделген. Автор модульдік оқытудың, 

оқушының жеке тұлғасын дамыту және жоғары мектепке бейімдеу факторы ретінде оқу үдерісін блок түрінде 

ұйымдастырудың мәнін ашып көрсетеді.

Аннотация

В статье обоснована актуальность использования блочно-модульного подхода в школе. Автором раскрывается 

сущность модульного обучения, блочной организации учебного процесса в качестве фактора развития личности 

учащегося и ее адаптации в высшей школе.

Abstract

In the article the relevance of the use of modular approach in the school is justified. Author reveals the essence of modular 

training, modular organization of the educational process as a factor of the development of students’ personality and its 

adaptation to high school.

Система образования в Казахстане развивается от глобальной задачи создания, апробации до вне-

дрения новой модели образования, в которой каждая образовательная структура должна сыграть 

свою роль. Высшая школа Казахстана как часть системы непрерывного образования страны и ее ин-

тегратор вошла в XXI в. в ситуации быстрых изменений, в условиях информационной революции и 

глобализации сфер жизненного пространства. Поэтому главной функцией высшего учебного заведе-

ния на современном этапе должна стать подготовка творческих, неординарно мыслящих, способных 

к инновациям и инициативе студентов в условиях кредитной технологии обучения.

Кредитная  система  обучения  предъявляет  высокие  требования  как  к  педагогическому  составу, 

так и к студенту. Студент из пассивно воспринимающей стороны становится активным участником 

учебного процесса. Основными задачами кредитной технологии обучения являются: унификация 

объема знаний студентов; максимальная индивидуализация обучения; повышение роли самостоя-

тельной работы. Важное значение имеет повышение роли самостоятельной работы студентов, кото-

рая позволяет развивать творческий подход и исследовательские навыки.

Самостоятельная  работа  как  часть  процесса  самообразования  имеет  принципиальное  методо-

логическое значение. Установка на «добывание» знаний является залогом постоянного улучшения 

профессионализма в будущем. Самостоятельная познавательная деятельность студента предполага-

ет его умение ориентироваться в новой ситуации, самостоятельно видеть и ставить проблему, нахо-

дить подходы и пути ее решения. Качество знаний в условиях кредитной технологии оценивается по 

балльно-рейтинговой системе, которая представляет собой непрерывный контроль знаний на всех 

стадиях обучения: текущий, рубежный, домашний. 

Поступив в высшее учебное заведение, молодой человек сталкивается с проблемой адаптации к 

новым условиям жизни. От выпускника школы сегодня требуется не только реализовывать на прак-

тике тот набор знаний и умений, которые он усвоил в школе, но и быть готовым создавать, выраба-

тывать новые знания и способы деятельности.

Изменение учебного процесса, сферы общения, новые социальные роли требуют умения быстро 

ориентироваться, осваивать новые виды деятельности, проявлять гибкость по отношению к иным 

ценностям, нормам и правилам поведения. Трудности учебного характер возникают у первокурс-

ников из-за разницы в особенностях учебного процесса школы и вуза. Прежде всего, это недостаток 

умений: самостоятельно работать, конспектировать, распределять время, внимание и т. д. 

Резкая ломка многолетнего рабочего стереотипа зачастую приводит к стрессовым реакциям, что 

может явиться причиной низкой успеваемости студентов и трудностей в общении. Между школь-

ным и высшим образованием не существует определенной структуры, которая бы выполняла функ-

цию подготовки школьника к эффективной деятельности в качестве студента. Наиболее важная со-

ставная часть проблемы адаптации первокурсников – это дидактический кризис. Первый симптом, 

который характеризует наступление дидактического кризиса, – это резкое снижение успеваемости 

66

(по сравнению со школьной). Второй симптом – резкое ухудшение представлений учащихся о соб-

ственной успешности и компетентности. Выделяют ещё четыре симптома дидактического кризиса: 

возрастание тревожности студентов, неустойчивость их настроения, снижение активности и ухудше-

ние самочувствия. Обобщив все симптомы дидактического кризиса, можно сделать вывод о том, что 

вызван он, прежде всего, оторванность первокурсников от привычных условий жизнедеятельности, 

отсутствием систематического контроля знаний, характерного для школьного образования, отсут-

ствием навыков самостоятельной работы и т. д. От того, как долго по времени и по различным за-

тратам происходит процесс адаптации, зависят текущие и предстоящие успехи студентов, процесс 

их профессионального становления. Для этого необходимо решение главной цели среднего образо-

вания – формирование личности, которая будет способна на основе полученных глубоких знаний, 

профессиональных  навыков  свободно  ориентироваться,  самореализовываться,  саморазвиваться  и 

самостоятельно принимать правильные, нравственно–ответственные решения в условиях быстроиз-

меняющегося мира. 

Основная задача школы состоит в том, чтобы создать такую систему обучения, которая бы обе-

спечивала образовательные потребности каждого ученика в соответствии с его склонностями, инте-

ресами и возможностями. Для достижения этой цели приемлемо применение блочно-модульного 

подхода в обучении.

Внедрение понятие «модуль» в процессе обучения принадлежит Дж. Расселу, Б. и М. Гольдшмидт, 

Г. Оуэнсу, А. А. Гучински и др. В Казахстане проведены значительные исследования по блочно-мо-

дульной технологии Н. Г. Нуртаевой, С. А. Абдиманаповой, Н. М. Жанпеисовой. Однако прослежи-

вается противоречие между высокой степенью интереса учителей-практиков к проблеме модульно-

го обучения и низким уровнем практического владения этой методикой.

Блочно-модульный подход – это, прежде всего, личностно-ориентированное обучение, которое 

предоставляет возможность каждому ученику выбрать свою, самостоятельную и посильную траек-

торию обучения. Учащиеся могут реализовать себя в различных видах деятельности: выполнении 

упражнений, написании творческих работ, участии в семинарах, изготовлении наглядных пособий 

и  т.  д.  Данный  подход  предполагает,  что  школьник  должен  научиться  добывать  информацию,  её 

обрабатывать, получать готовый продукт. Учитель при этом выступает в качестве руководителя, на-

правляющего и контролирующего деятельность учащихся.

Под  МОДУЛЕМ  мы  понимаем  автономную  организационно-методическую  структуру  учебной 

дисциплины, которая включает в себя дидактические цели, логически завершенную единицу учеб-

ного материала, методическое руководство (включая дидактические материалы) и систему контроля 

[2]. 

Основная и очень ответственная задача учителя, использующего блочно-модульный подход, рас-

крыть индивидуальность ребенка, помочь ей проявиться, развиться, устояться, обрести избиратель-

ность и устойчивость к социальным воздействиям. 

При организации обучения обязательно структурирование учебного содержания по блокам, кон-

центрированное изложение основного материала темы, определение заданий для самостоятельной 

деятельности каждого ученика и группы с учетом дифференцированного подхода к учащимся с раз-

ным уровнем учебно-познавательных способностей. Г. К. Селевко выделяет следующие универсаль-

ные блоки типовой модульной обучающей программы информационный блок; тестово-информа-

ционный блок; коррекционно-информационный блок; проблемный блок (решение задачи на основе 

полученных знаний);блок проверки и коррекции [3]. Понятие «блок» и «модуль», практически, рав-

нозначны и представляют любую автономную, укрупнённую часть учебного материала, состоящую 

из нескольких элементов: учебная цель (целевая программа);банк информации (собственно учебный 

материал в виде обучающих программ); методическое руководство; контрольная работа.

Блок – группа знаний и навыков, которые учащийся должен продемонстрировать после его из-

учения. Блок устанавливает границы, в которых учащийся оценивается, и стандарты, в соответствии 

с которыми приходит обучение и оценка. Сам по себе блок не является учебной программой или 

планом. В свою очередь каждый блок состоит из нескольких модулей:

1-й модуль (1–2 урока) – устное изложение учителем основных вопросов тем, раскрытие узловых 

понятий; при подаче домашнего задания обращается внимание на 1) теоретический материал; 2) 

опережающие задания; 3) изготовление карточек.

2-й  модуль  (2–4  урока)  –  использование  теоретического  материала  при  выполнении  типовых 

упражнений:  самостоятельные  и  практические  работы,  где  учащиеся  под  руководством  учителя 

работают  с  различными  источниками  информации,  прорабатывают  материалы  тем,  обсуждают, 

дискутируют.

3-й модуль(1–2 урока) – предварительный контроль знаний, повторение и обобщение материала 

темы (возможна работа с компьютером или индивидуальные карточки задания, тесты разного уров-

ня и т. д.).

67

4-й  модуль(1–2  урока)  –  контроль  знаний,  учащимся  предлагается  контрольная  или  зачетная 

работы.

При  блочно-модульном  подходе  в  обучении  рекомендуется  использовать  несколько  правил: 

1. Перед каждым модулем проводить входной контроль знаний и умений учащихся, чтобы иметь 

информацию об уровне готовности к работе по новому модулю.

2. При обнаружении пробелов в знаниях учащихся необходимо провести соответствующую кор-

рекцию. 3. Обязательно осуществляется текущий и промежуточный контроль в конце каждого учеб-

ного элемента (чаще это мягкий контроль: самоконтроль, взаимоконтроль, сверка с образцом и т. 

д.). Текущий и промежуточный контроль имеют своей целью выявление пробелов в усвоении для их 

устранения непосредственно в ходе работы. 4. После завершения работы с модулем осуществляется 

выходной контроль, он должен показать уровень усвоения модуля.

5. Если итоговый контроль показал низкий уровень усвоения материала, необходимо проводить 

его доработку.6. Введение модулей в учебный процесс нужно осуществлять постепенно. 

Из блоков-модулей как из элементов конструируется учебный курс по предмету. Элементы вну-

три блока-модуля взаимозаменяемы и подвижны. Освоение учебного материала происходит в про-

цессе завершенного цикла учебной деятельности. Гибкость такого решения основана на вариатив-

ности уровней сложности и трудности учебной деятельности. Блочно-модульный подход в обучении 

базируется на единстве принципов, системности, проблемности и модульности [4]. В качестве ин-

формационных модулей могут быть взяты как целые дисциплины, так и некоторые разделы дисци-

плин, факультативы

Таким  образом,  модульные  программы  и  модули  строятся  с  целевым  назначением  информа-

ционного  материала,  с  сочетанием  комплексных,  интегративных  и  частных  дидактических  целей, 

при полноте учебного материала, относительной самостоятельности элементов в модуле, с реали-

зацией  обратной  связи,  при  оптимальной  передаче  информации  и  методического  обеспечения. 

Использование блочно-модульного подхода позволяет: повысить мотивацию учащихся в освоении 

не только знаний, но и ключевых компетенций; строить обучение в индивидуальном темпе обучения;

выбирать уровень обучения; гарантировать достижение результатов обучения;

формировать  способность  самооценки,  самокоррекции,  самоконтроля,  самообразования  уча-

щихся; повысить качество обучения.

Блочно-модульный подход имеет массу преимуществ по сравнению с традиционным учебным 

процессом как для учащихся, так и для учителей. Мои выводы базируются на наблюдениях и мо-

ниторинговых исследованиях. Анализ информации позволил сделать выводы : модульный подход 

придает системность и завершенность проектировочной и процессуальной деятельности учителя в 

рамках  учебного  курса;  обеспечивает  полноценную  учебно-познавательную  деятельность  учащих-

ся (мотивированность, осознанность, самостоятельность), активизирует и развивает способности к 

перспективному (в рамках тематического раздела, крупной темы) планированию старшеклассника-

ми своей самостоятельной деятельности, проектированию учебных достижений и действий само-

контроля, усиливает ответственность школьников за результаты своего учебного труда; стимулирует 

расширение мотивации к учению.

Блочно-модульный подход обучения наиболее эффективно способствует формированию акаде-

мических умений и навыков учащихся, стимулирующие развитие личности и ее адаптацию в выс-

шей школе в условиях кредитной технологии обучения.

жүктеу/скачать 4,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: