4-бет Танымал тілтанушы Баянауылдағы тас
жүктеу/скачать 22,68 Mb. Pdf көрінісі
|
| www.anatili.kz e-mail: anatili_gazetі@mail.ru www.twitter.com/anatilikz www.facebook.com/anatilikaz №49-50
(1307-1308) 10 – 14
желтоқсан 2015 жыл
Сөзi жоғалған жұрттың өзi де жоғалады 1 9 9 0 ж ы л ғ ы н а у р ы з д ы ң 2 2 - с i н е н б а с т а п ш ы ғ а д ы «Баласы Мақамбайдың Бармақ едім...»
ДАНАЛЫҚ МӘЙЕГІ Бармақ 1872 жылы Хантауының етегінде кедей шаруаның отбасын- да дүниеге келеді. Ақындық нерді 11-12 жасында бастайды. Бармақ «Ынтықбай деген сері әрі жомарт бай бар, к ңілі түссе ақын-жыршыға ат мінгізіп жібереді екен» деп естиді. Бай ауылына жақындай берген- де Бармақ т бенің үстінде жина- лып отырған бір топ адамды к реді. Сәлем бермек болып бұрыла бергенде ұшып келе жатқан қаңбақтан аты үркіп м ңкиді. Бармақ топ етіп ұшып түседі. Ат ер-тоқымын бауырына алып, соңынан бар итті ертіп, ауылды даңғаза етеді. Т бе басындағылар т мен түсіп мұның жанына жақындайды. Ынтықбай екпіндеп келіп: « й, ау- ылды шулатып жүрген кімсің зің?» дейді. Бірдеме демесе дүре соғатынын сезген Бармақ беліне байлап жүретін екі қарыс шағын домбырасын шешіп алып, жалма-жан леңмен зін таны- стырады. Бір с зінде: Баласы Мақамбайдың Бармақ едім, Дариядан жайын ілген қармақ едім, – дейді. – Бәрекелді, оты бар ақын екен ғой мынау, үйге жүр, қарағым, – деп Ын тықбай жылы шырай танытады. Ауылға бастайды. Сегіз қанат үйдің ал- дына келгенде, үйге кіре алмай үйіріліп тұрып қалады. Үйдегілер әбігерленіп, үй ішін жинастырып, қонақтар біраз күтіп қалады. Сонда Бармақ: йелің жақсы болса, Мейманыңның тұрағы. Балаң жақсы болса, Атаның жанар шырағы. Келінің салақ болса, Келген қонақ осылай Үйге кіре алмай тұрады. Жақсы әйелдер әрдайым Жарқылдап алдан шығады, Күйеуінің жайын үғады. Жаман болса әйелің, К ү й е у і б а й ғ ұ с б ұ ғ а д ы , – д е п т пей ж неледі. Ынтықбай ыңғай- сызданады. «Шырағым, жетер енді, ат-шапан айыбым мойнымда» дейді Ынтықбай. Ертесінде ат мінгізіп шығарып салады. («Ел аузынан», «Жазушы», Алматы,1989ж.) Айтыс десе, делебесі қозбайтын қазақ жоқ шығар, сірә. Сөз мәйегі, жыр маржаны мен ой тұнығы молынан ақтарылатын саф өнеріміз жуырда байтақ даламыздан асып, сонау ЮНЕСКО-ның мәдени мұралар тізіміне енді. Бұл қуанышты хабар ел мерейін тасытты. Өйткені айтыс біздің төл өнеріміз. Тіліміздің, суырыпсалма өнеріміздің айшықты көрінісі де айтыста жатыр. Айтысын бағалай білген ел – тілін де, әдет-ғұрпын да, салт-санасын да бағалай, ардақтай біледі. Жуырда Алматы қаласындағы Республика сарайында тағы да бір дүркіреген айтыс өтті. Бұл айтыстың мәні де, мағынасы да бөлек болды. Ол қасиетті Тәуелсіздік күніне арналды. Тақырыбы – «Тәуелсіздікке тағзым» деп аталып, ақындардың «Алтын домбыра» дәстүрлі сайысының аясында өткізілді. Иә, ағайын, қазір республика көлемінде азуын айға білеген ақындардың айтыстары көптеп өткізіліп келеді. Бұл да тұғырлы Тәуелсіздігіміздің арқасы. Ақындарымыз жүйрік аттай желпініп, көмекейлерінен жыр саулатып, тасқын судай екпіндегенде еңбектеген жастан еңкейген кәріге дейін сүйсінді. Төкпе жырдың дара өкілдері бас қосқан айтыс осы өнерді сүйер қауымның ыстық ықыласына бөленді. СӨЗ САЙЫСЫ 3 алмай келе жатырмыз. Тәуелсіздікті бізге тарихтың жасаған үлкен сыйы емес, әйтеуір КСРО тарап, здігінен келіп, орнай салғандай қабылдап жүргендейміз. Ал шынтуайтына келгенде, тәуелсіздік жарияланған күн ол – біздің дербес мемлекет болуымыздың қазығын қадап, туын тіктірген күндердің асылы емес пе? Ал бұл күннің қадір-қасиетін жас ұрпақтың санасына сіңіру жолын- да не істеліп, не қойылып жатыр деген де мәселе туындайды. Бізге тәуелсіздік ұғымын бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығарып сезінуіміз жетпей келеді. Қазақ қоғамында 16 желтоқсан – Тәуелсіздік мерекесі аталып тпей жаңа жылға дайындық басталмауы к е р е к д е г е н ж а қ с ы б а с т а м а л а р к теріліп, кейбір ңірлерде бұл бастама жолға қойылып келе жа- тыр. Бұл – дұрыс. Жаңа жылды біз тойлаудайын-ақ тойладық. Ескі әдеттің қанымызға сіңгені соншалық бұл күнге әлі де бейжай қарай алмай келеміз. Күні бұрын дайындаламыз, қам данамыз. Асылы, қаңтардағы жаңа жылды мерекелеу дәстүрін түбегейлі ұмытып, жадымыздан шы ғара қоймаспыз. Бірақ мәселе тек Жаңа жылды мерекелеуге ғана тіреліп тұрмағанын ішіңіз сезер. Иә, әңгімеміз – Тәуелсіздік жайын да болып отырған соң, 16-жел- тоқ санымызды ерекше ардақтап, ерекше қастерлеуіміз керек емес пе? тетін де, кететін жай бір күн ретінде қабылдамай, ата-баба арманы на айналған, ұлы қайраткерлеріміз осы жолда мірін қиған, қазақтың маңдайына қиыншылықтар арқылы орнаған бақ екенін ойлайықшы. Ал сол тәуелсіздік з тұғырына қонған күн неге әр қазақ баласы үшін қымбат болмауы керек? Тіпті кейбір жастарымыз 16 желтоқсанның қандай күн екенін де білмейді. Бұл Тәуелсіздік күнінің біздің қоғамда, Тәуелсіздік мерекесіне дайындығымыз қалай? елде жеткілікті дәрежеде, тіпті зінің лайықты дәрежесінде насихатталмай келе жатқанының белгісі. 1 қаңтар күні келетін жаңа жылдың 1 6 ж е л т о қ с а н д а ғ ы Т ә у е л с і з д і к мерекесінің алдын бір ай бұрын орап кетуі еш ақылға қонбайды. Демек, бұл бағыттағы біздің идеологиялық пәрменді жұмыстарымыз жеткіліксіз болып отыр. Тәуелсіздік мерекесіне дайындалу, іс-шаралар бір ай бұрын жоспарланып, желтоқсан айы кел- ген кезден бастап тәуелсіздік тің нышандары елді мекендерде, к - шелерде, халық к п жиналатын қоғамдық жерлерде к ріне бастаса, қандай ғанибет. 16 желтоқсан жа- қындаған сайын патриоттық іс- шараларды неге к бейтпеске? Неге те леарналарда арнайы хабарлар ұйым дастырып, ткізбеске? Ал бірақ бізде бұл мәселелер те ақсап келеді. Қолға алынбақ түгіл, тіпті мән де берілмейді. Осы олқылықтың орнын толтырсақ, бізге бабалар аруағы риза болар еді.
БЕТ ҚАТТАЛЫП ЖАТҚАНДА: БАСПАСӨЗ – 2016 ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНА – 550 ЖЫЛ
БІРТҮЙЕР
10-11 Айналаңызға зер салыңызшы, санаулы күндерден кейін келетін Тәуелсіздік мейрамының белгілері мен нышандарын байқайсыз ба? Көшелеріміз бен даңғылдарымызда «Қасиетті Тәуелсіздік», «Тәуелсіздік – еліміздің басты мерекесі» деген сияқты сөздер жазылып тұр ма? Биыл Тәуелсіздік мерекесін қалай атап өтеміз, қалай мерекелейміз деген мәселе ортаға тасталды ма? Тәуелсіздік мерекесі келе жа- тыр ғой, не істеуіміз керек деп өзімізге сауал қойдық па? Омбы архивінен табылған деректер мен құжаттардан бабамыз Бәйімбетті батыр ретінде білеміз. Тарихта бір қызық заңдылық бар. Егер белгілі бір тарихи тұлға батыр болып, есімі күні бүгінге дейін ұмытылмай келе жатса, онда оның батырлығымен қоса тағы бірнеше қасиеттерінің болғаны. Бәйімбет батыр, батырлығын былай қойғанда, Атығай - Бәйімбет елін басқарған, патша ағзамның сарайына барған «елші» қызметін де атқарған. Жай адам елші бола алмайды. Дипломат болу үшін тарихты білу керек, қазіргі ахуалды терең меңгеріп, болашақты болжай білу талап етіледі. Сол арқылы екі ел арасында екі жаққа тиімді мәмілеге келе білу қажет. Мұндай істер тек дарынды адамдардың ғана қолынан келеді. Бәйімбет батыр – сондай дарындылардың бірі. ТОПЖАРҒАН й, қайдам. Біз қазір жаппай жаңа жылдық к ңіл күйде жүргендейміз. К п жерлерде жаңа жылдық шыр- шалар орнатылып тасталды. Жалпы, мереке қамына кірісіп кеткендер қатары күн сайын к бейіп келеді. От-шашуларын әзірлеп, жаңа жыл- ды қалай, қай жерде атап теміз деп бас қатырып жүргендер аз емес. Ал солардың біреуі тәуелсіздік жайында айтса етті. Ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен осы жерді қорғап қалған батыр бабаларымыздың бүгінгі ұ р п а қ т а р ы т ә у е л с і з д і к к ү н і н е арналған дайындық шараларына желтоқсан айы туа сала кіріссе, ұлттық мәртебеміз биіктей түспес п е е д і . Ш ы н ы н а й т а й ы қ , б і з Тәуелсіздіктің қандай қуанышты да мерейлі күн екенін әлі толық сезіне «Ана тіліне» жазылыңыз, ағайын! ҚАЗПОШТА Индекс
Мерзімі Алматы
Аймақ/қала Аудан/ауыл Жеке жазылушылар үшін 65367 1 жылға
3083,04 3274,80
3427,68 Мекемелер мен ұйымдар үшін 15367 1 жылға
5991,84 6183,60
6336,48 Астанадағы «Назарбаев орталығында» Қазақстан Рес- публикасы Тұңғыш Президенті – Елбасы Қорының жас қаламгерлерді ынталандыру мақсатында жарияланған «Алтын тобылғы» атты әдебиет саласындағы алғашқы сыйлықтың лауреаттарын марапаттау рәсімі тті. «Алтын тобылғы» сыйлығы т рт аталым бойынша ең жақсы к ркем туындыларға берілді. «Ең үздік про- за» – Арай Ертарғыноваға ( скемен қаласы), «Ең үздік дра матургия» – ннес Бағдатқа (Алматы қаласы), «Ең үздік балалар әдебиеті» – Алексей Варзаевқа (Шахтинск қаласы, Қарағанды облысы) беріліп, жеңімпаздарға 1 мил - лион теңгеден табысталды. Сонымен қатар «Мәңгілік Ел» тақырыбына жазылған үздік туынды» үшін 1,5 миллион теңге к леміндегі арнайы сыйлық Алматы облысының Тал дықорған қаласынан қатысқан Есболат Айдабосынға берілді. Жас қаламгерлердің жұлдызды сәті Айтыс ЮНЕСКО-ның мәдени мұралар тізіміне енді АЛМАТЫДА ДҮБІРЛІ АЙТЫС ӨТТІ «АЛТЫН ДОМБЫРА» «АЛТЫН ДОМБЫРА» ЕЛІН ҚОРҒАҒАН БӘЙІМБЕТ БАТЫР 2 №49-50 (1307-1308) 10 – 14 желтоқсан 2015 жыл
АНА ТІЛІ ЖОЛДАУҒА – ҚОЛДАУ АПТА-ШОЛУ ҚР Президенті жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеу институты мен Алматы қаласының ішкі саясат басқармасы ұйымдастырған д ңгелек үстелді ҚР Президенті жанындағы Қ а з а қ с т а н н ы ң с т р а т е г и я л ы қ з е р т т е у л е р институтының Алматыдағы кілдігінің жетекшісі Мәдина Нұрғалиева жүргізіп отырды. Алматы қалалық ішкі саясат б лімінің басшысы Сая- сат Нұрбек Елбасы Жолдауы – қазіргі әлемдік экономикалық, саяси, рухани дағдарыс жағдайдағы ел тағдырын тығырықтан алып шығар уақыт талабына сай бағытталған тарихи құжат Жолдау дағдарысқа қарсы басты үш міндетті – сім, ре- форма, даму бағытын к рсетіп, жаңа жаһандық нақты ахуалдағы еліміздің келешек беталысын айқындап бергендігін атап тті. Сонымен қатар ол Елбасы Қазақстанның ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосылуы үшін ұзақ мерзімде орындала- тын бірнеше міндет қойғандығын тілге тиек етіп, Алматы қаласының әлеуметтік даму к рсеткішіне тоқталды. Д ңгелек үстел барысында ҚР Президенті жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерт- теу институтының бас ғылыми қызметкері Дәрия Мұхамеджанова: «Елбасының Жолдауын- да Қазақстан экономикасындағы к кейтесті сұрақтарды қамтиды. лемдік экономикалық дағдарыс кезінде еліміз зінің экономикалық саясатын жүргізуге мүмкіндік алып отыр. Соның ішінде халықаралық экономикалық және әлеуметтік міндеттемелерді орындауға басты на- зар аудару қажет» деді. лемдік экономика және халықаралық қатынастар институтының директо- ры Акимжан Арупов Жолдауда Даму бағытында қоғам дамуын згеріс жасау арқылы экономикалық тұрақтылыққа қол жеткізу мемлекеттің, оның басты қозғаушы күші – жастардың, қоғамның білімділігін, біліктілігін, мәдениетін, тәлім- тәрбиесін, қажырлы да еңбекқор болуына бағыттайтындығын тілге тиек етті.
АЛМАТЫ
А А пта айшықтары пта айшықтары А А пта айшықтары пта айшықтары зірлеген Нұрлан ҚҰМАР 8 (727) 394-41-30 ЕЛБАСЫ
ҮКІМЕТ САПАР
БАСҚОСУ Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путинмен телефон арқылы с йлесті. ңгіме барысында екіжақты ынтымақтас- тықтың қазіргі жайттарын, сондай-ақ бірқатар зекті ңірлік және халықаралық, соның ішінде, халықаралық терроризм мен экстре- мизмге қарсы іс-қимылдың бірыңғай әлемдік желісін құру мәселелерін талқылады. Тарап- тар Мәскеуде Еуразиялық экономикалық одақ пен Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымы аясында тетін кез- десулерге дайындық барысын да қарастырды. Қазақстан мен Ресей лидерлері Украинадағы ахуал ж нінде пікір алмасып, дағдарыс тек бейбіт жолмен тезірек реттеледі деп үміттенетіндерін білдірді. Кеңес жұмысына ҚР Премьер-ми- нистрінің орынбасары Д.Назарбаева, ҚР Президенті кімшілігі басшысының орынбасары Б.Майлыбаев, ҚР Үкі- метінің мүшелері, «Нұр Отан» партия- с ы н ы ң к і л д е р і , П а р л а м е н т п а л а - талары аппараттарының жетекшілері, министрліктердің жауапты хатшылары, қоғамдық бірлестіктердің, ЖОО-ның, республикалық БАҚ-тардың басшылары, мемлекеттік органдардың баспас з хатшы- лары, Астана, Алматы қалалары мен облыс әкімдері орынбасарлары және ішкі саясат басқармалары басшылары қатысты. Елбасы халыққа биылғы Жолдау- ында: «Алпауыт елдердің текетіресі мен зара санкциялар алмасу дүниені тұйыққа қарай бастауда. Біздің басты экспорттық німдеріміздің дүниежүзілік нарықтағы бағасы еселеп құлдырады. Бүгінгі аху- ал – біздің жетістіктерімізді сынға са- лып, елдігімізді шыңдай түсетін уақыт тезі. Жауап ты сәтте бірлігімізді сақ тап, еліміздің игілігі үшін аянбай тер т гуіміз керек. «Біріміз – бәріміз үшін, бәріміз –
Кездесу барысында Бақытжан Сағынтаев пен Дүниежүзілік банктің Орталық Азия бойынша ңірлік директоры Сарож Құмар Джа Қазақстандағы экологиялық және су жобаларын жүзеге асыру мәселелерін талқылады. Үкімет басшысы экологиялық жобаларды жүзеге асырудың Қазақстан үшін де, сондай-ақ Орталық Азия ңірі үшін де маңызды екендігін атап к рсетіп, стратегиялық ынтымақтастықтың одан әрі жалғасатынына сенім білдірді. з кезегінде с з алған С.Құмар Дүниежүзілік банк пен Қазақстан арасындағы байланыс жылдан-жылға жақсарып келе жатқандығын атап тті.
Іс-шараға Қазақстан тарапынан ҚР Сыртқы істер министрінің жауапты хатшысы Анарбек Қарашев, Нидерланды тарапынан Ни- дерланд Сыртқы істер министрінің Ұйымдық-әкімшілік жұмыс ж ніндегі бас директоры Маргарет Хансинк қатысты. Кездесу барысында тараптар сыртқы саяси ведомстволарының и н в е с т и ц и я л а р т а р т у д а ғ ы ж ә н е с а у д а - э к о н о м и к а л ы қ ынтымақтастықты тереңдетудегі р лін талқылады. М.Хансинк Қазақстанның әлемдегі 30 дамыған елдің қатарына қосылу ұмтылысына жәрдем к рсетуге дайын екенін білдірді. Консульта- циялар барысында жақында ткен Нидерланды Премьер-министрі Марк Рюттенің Қазақстанға ресми сапарының қорытындысы талқыланды. Тараптар сыртқы саяси ведомстволардың әкімшілік қызметін ұйымдастыру, кадр әлеуетін дамыту, халықаралық ма- мандарды даярлау, шетелдердегі мекемелердің жұмыс тиімділігін бағалау және т.б. мәселелер бойынша пікір алмасты. Парламент Сенаты Конституциялық заңнама, сот жүйесі және құқық қорғау ор- гандары комитетінің кеңейтілген отырысында Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты судья- сы қызметіне үміткерлер қаралды. Мемлекет басшысы Жоғары Сот Кеңесі ұсынымын негізге алып ұсынған 32 жаңа судья Жоғарғы Соттың құрамына сайлана- тын болады. Отырыс барысында сенатор- лар үміткерлердің мірбаяндарымен таны- сып, еңбек жолы мен кәсіби дайындығына қатысты сұрақтар қойды. Отырыс қорытындысы бойынша, Жоғарғы Сот судьялығына ұсынылған үміткерлерді палата отыры- сында қарауға енгізу туралы шешім қабылданды. Елбасы Павлодар облысының әкімі Қанат Бозымбаевты қабылдады. Кездесу барысында Қазақстан Президенті негізгі мемлекеттік бағдарламаларды сапалы орындаудың, шағын және орта бизнесті, сондай-ақ халықтың әлеуметтік әлсіз топтарын қолдаудың маңыздылығына назар аударды. Қ.Бозымбаев Мемлекет басшысы- на ңірдің биылғы 11 айдағы әлеуметтік-экономикалық дамуы мен алдағы кезеңге арналған міндеттері туралы баяндады. Мемлекет басшысы кездесу қорытындысы бойынша бірқатар нақты тапсырма берді. ***
Мемлекет басшысы «Бәйтерек» Ұлттық басқарушы холдингі» АҚ басқармасының т рағасы Қуандық Бишімбаевты қабылдады. Мемлекет басшысы бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін арттырудың, шетелдік инвестиция тартудың, мемлекет- жекеменшік серіктестігін дамытудың қажеттілігіне назар аударды. Қ.Бишімбаев кездесу барысында Елбасына холдингтің 2015 жылғы қызметінің қорытындылары мен алдағы кезеңге арналған жоспар- лары туралы баяндады. Қ.Бишімбаев жүзеге асырылып жатқан «Нұрлы Жол» бағдарламасы аясында биыл холдинг желісі бойынша 29 мың жұмыс орны ашылып, 10 мыңнан астам шағын және орта бизнес субъектісіне қолдау к рсетілгенін, соның арқасында салық түсімдерінің к лемі 40 миллиард теңгеге жеткенін атап тті.
Кездесуде Президиум т рағасы Т.Құлыбаев пен Басқарма бастығы А.Мырзахметов Мемлекет басшысына Ұлттық палатаның 2015 жылғы қызметінің қорытындылары мен алдағы кезеңге арналған жоспарлары туралы баяндады. Елбасы Қазақстанда ндірілген тауарларды ілгерілетудің, әсіресе, сыртқы нарықтарға шығарудың маңыздылығын айтты және «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасының инвестиция тарту, сондай-ақ ауыл- шаруашылығы кооперациясындағы еңбекпен қамту және ауыл тұрғындарын оқыту саласындағы жұмысын жандандыру қажеттігін атап к рсетті.
ДӨҢГЕЛЕК ҮСТЕЛ Жуырда Елбасы Қазақстан халқына Жолдауын жариялап, отандық жеңіл өнеркәсіпті дамыту жөнінде нақты тапсырмалар берді. Бұл еліміздегі кенжелеу дамып келе жатқан саланың ендігіде өркендеуіне үлкен жол ашатыны сөзсіз. Бұл орайда біз Қазақстан атты мемлекеттің болашағы отандық өнімдерді көптеп өндіргенде ғана жарқын боларын тереңнен түсінген Николай Федо- рович Дурасты әңгімеге тартқан едік. Ол кезінде «Дархан-МНМ» ЖШС шағын аяқ киім тігетін кәсіпорнын ашып, өзіне таныс іске кірісіп те кеткен еді. Николай Федорович Кеңес өкіметі кезінде Алматыдағы атақты «Жетісу» аяқ киім тігу фабрикасында 40 жыл бойы қызмет істеп, аяқ киім тігудің қыр-сырын жан-жақты меңгерген. Бүгінде ол басқаратын шағын кәсіпорын еліміздің жүктеу/скачать 22,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|