Адам физиологиясы

Ол таным, сөйлеу, ойлау, сезім мәселелерінің 
негізіне талдау жасаи, көптеген жаңалықтар ашқаи. 
ІІавловтың рефлекс, мінез, темперамент туралы 
іліміне түсініктеме берін, жаңа атаулар енгізген. Осы 
орайда, психофизиология сауалдарына қатысты, 
казақтың дарынды үлдарынын бірі - акын, жазушы 
Магжан Жүмабаевты (1893-1938) атауға болады. Ол 
«Педагогика» 
(1922) 
атгы 
кітабында 
сыртқы 
сезімдері - кору, есту, иіскеу, тату, сипау, ет сезімі 
деп алты айырыммсн аныктап, оларды дұрыс 
жетілдіру тәрбиесіне тұңгыш назар аударды. Кітапта 
акыл көріністері (ойлау, ұғым, ішкі сөйлеу), импульс, 
рефлекс, инстинкт санаттары да талдауын тапқан.
Отандык физиологияның ірге тасын қалаған 
атақты галым, академик А.II. Полосухин (1901-1965) 
болатын. Ол Қазақ медицина институтының қалыпты 
физиология кафедрасын 1937 жылдан бастап 25 жыл 
меңгерді, елімізде алгашкыФизиология ғылыми- 
зерттсу интситутын ашып, онда 20 жылдан аса 
директор болып қызмет істеді.
А.П. 
Полосухин 
бастаган 
қазақстандық 
физиологтар 
көптеген 
вегетативтік 
жүйелерді, 
қанайналымы, тынысалу, к&н жүйесі мен бүрын 
тексерілмеген лимфология саласын зерттеуде үлкен 
табыстарға 
жетті. 
Ол 
лимфология 
ілімінің 
медицинада ерекше маңызды орын алатынын болжай 
білді. А.П. Полосухин кафедра жұмыстарының 
барлық түріне белсенді түрде араласып, өзінің 
педагогтық ғылыми талабымен студенттерді, әріптестерін білімге, гылымга 
қызықіыратын. Ұлы Отан соғыс кезінің қиыншылықтарына қарамастан, 
талай гылыми жұмыстарды жүргізіп, сол кез үш маңызды зерттеудің бірі 
шоктың патогенез мэселесі бойынша тәжірибелік қолданыс тапқан А.П. 
Полосухиннің талыксуға қарсы сұйықтығы жасалынды.
А.П. Полосухин шәкірттерімен силикоздың (өндіріс тозаңнан өкпе 
қабынуы) дерітену себептерін жэне клиникасын зерттеді.
А.П. Полосухин - еліміздің белгілі қоғам жэне мемлекет кайраткері. Ол 
1955 жылдан Гылым академиясының вице-президенті болып сайланды. Оның 
қүрамында биология бөлімін ашты. Сөйтіп, Қазақстанда білім мен ғылымның 
дамуына белсенді қатынасты.
А.П.Полосухиннің эріптестері мен шәкірттері физиология саласындағы 
еңбектері отандық ғылымга зор үлес қосты (Н.У. Базанова, М.Ф. Авазбакиева, 
Б. Бахтиозина, М.Ф. Архангельская, Л.Е. Пальгова, И.А. Бірімжанова, 
М.И. Коханина, Х.Қ. Сәтбасва, С.А. Малинина-Чеснокова, А.Л. Корнакова, 
Ж.Б. Нілдібаева, Е.Г. Скипина, Ф.Д. Жумагалиева, А.М. Бекетаева, И.А.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: