483 12-тарау •
Қазіргі феминистік теория
Феминистік теорияның негізгі түрлері – «Әйелдер туралы не деуге болады?» деген жалпы сұраққа жауап Теориядағы ерекшеліктер – «Неге барлығы осылай?» деген жалпы сұраққа жауап Гендерлік айырмашылық Көптеген жағдайда әйелдердің орны мен
тәжірибелері сол жағдайдағы ерлердің орны
мен тәжірибесінен өзгеше Мәдени феминизм
Жыныстық айырмашылық теориялары
Әлеуметтану теориялары:
•
институтты;
•
интеракциялы
Гендерлік теңсіздік Көптеген жағдайда әйелдердің орны
өзгеше ғана емес, сонымен қатар ерлермен
салыстырғанда тең емес
Либералды феминизм
Гендерлік қысым Әйелдер қысымда тек ерекшеленіп неме-
се тең емес болып қана қоймай, сонымен
бірге өздерін белсенді ұстайды, бағынады,
қалыптасады, ерлердің айтқанына көнеді
және зорлық көреді
Психоаналитикалық феминизм
Радикалды феминизм
Құрылымдық қысым Әйелдердің айырмашылық, теңсіздік және
қысым қарым-қатынасындағы тәжірибесі
олардың капитализмдегі, патриархат
пен нәсілшілдіктегі әлеуметтік орнын
айқындайды
Социалистік феминизм
Салааралық теория
Гендерді талдау «Әйел» категориясын шын мәнінде қалай
түсіну керек? Ол қалай туындайды және
қалай қолдау табады?
Постмодернистік феминизм
Осы негізгі категориялардың ішінен біз теорияларды олардың «Неліктен бәрі осылай?» деген екінші сұрағына берілген әртүрлі жауаптарындағы тер мин-
дер бойынша ажырата аламыз.
Бұл типология әлеуметтану ішінде және одан тыс құрылған заманауи фе-
министік теорияның жалпы құрылымын қалыптастырудың бір әдісін ұсынады.
Сондай-ақ ол гендерлік әлеуметтану әдебиеттерін кеңейтуге көмектеседі. Ген-
дер әлеуметтануының басты мәселесі – адамзат тәжірибесінің қалыпта суын-
дағы сыни көзқарастың әйелді сипаттайтын феминистік теорияға сәйкес кел-
мейтінінде (Alsop, Fitzsimons and Lennon, 2002; Chafetz, 2004), бірақ гендерлік
әлеуметтанудан бастаған кейбір әлеуметтанушылар феминистік теория үшін
маңызды жұмыстар істеді және көптеген әлеумет танушылар феминистік тео-
рияны қалыптастыруға тікелей ат салысты.
Бұл типологияны келесі ескертулермен бірге оқып шығу керек: мұндағы жа-
зылған бірнеше мансаптық позицияларда теорияшылардың нақты орны емес,
