485
12-тарау
•
Қазіргі феминистік теория
әйелдерге қарсы қолданды. Бірақ бұл уәжді алғашқы феминистік толқын –
«әйел мінезі» мен «әйел сипаты» ұғымының оң аспектілерін қарастырған мә-
дени феминизм теориясын жасаушылар тоқтатқан еді. Маргарет Фуллер,
Фрэн сис Уиллард, Джейн Аддамс, Шарлотта Перкинс Гилман сияқты тео-
рия шылар пацифизм, қамқорлық, жұмсақтық, серіктестік, қақтығыстарды оң-
тайлы басқару сынды әйел қасиеттері қоғамды басқаратын үкіметтің бойында
болу керек деп есептеді (Deegan and Hill, 1998, Donovan, 1985; Lengermann and
Niebrugge-Brantley, 1998). Бұл үрдіс бүгінге дейін ерекше нормалар туралы дау-
ларға қатысты әйелдердің этикалық шешімдері (Day 2000, Gilligan, 1982, Held,
1993), әйел санасындағы «қамқорлық назары» тәсілі (Fisher, 1995, Reiger, 1999,
Ruddick, 1980), әйелдердің қарым-қатынас стилі (M. Crawford, 1995; Tannen, 1990,
1993, 1994), әйелдердің эмоционалды тәжірибе ашу тәсілі (Beutel and Marini,
1995; Mirowsky and Ross, 1995), сондай-ақ әйелдердің агрессиялы мінез-құлқы-
ның төмен және бейбіт өмірге әсер ететін қасиетінің жоғары болуы деп бағалан-
ды (Forcey, 2001; Ruddick, 1994; Wilson and Musick,1997).
Заманауи әдебиетте өзекті мәдени феминизм мәселесі бойынша Кэрол Гил-
лиган «әйелдер ерлерге қарағанда саналы ойлаудың түрлі әдістерін қолда нады»
деген уәж ұсынды. Гиллиган бұл екі этикалық стильді бір-біріне қарсы қояды,
біріншісі – «қамқорлық этикасы», яғни барлық тараптар олардың қа жет тікте-
рін көріп, оларға жауап беріп жатқанын сезінгенде нәтижеге жетуге ұмтылатын
әйел іспетті болса, екіншісі – «әділет этикасы», ол дегеніміз – бар лық тараптың
тең құқығы қорғайтын ер адам іспеттес деп көрсетеді (Gilligan and Attanucci,
1988). Алайда көптеген зерттеулер осы екі этикалық принципке, гендерлік айыр-
машылықтардың бар-жоғына қатысты болып отыр, нәтижесінде бұл зерттеудің
ұзақ мерзімді әсері – «күтім этикасы – әлемдегі моральдық позиция» (Orme,
2002; Reitz-Pustejovsky, 2002; F. Robinson, 2001). Көптеген сындарға қарамастан
(Alcoff, 1988; Alolo, 2006), мәдени феминизм әлемге танымал, себебі ол әйел-
дердің әдістері мен білімдерін андроорталықтас мәдениеттен гөрі әділ қоғамды
құру үшін пайдалану тиімдірек болатынын болжайды.
Достарыңызбен бөлісу: