Алеуметтану тероиясы indb

475
11-тарау
•
Айырбас, желілік және рационалды таңдау теориялары
1. Дегенмен рационалды таңдаудың қазіргі теорияшылары максимизациялау мүмкіндігін-
де және қалауында шектеулер бар екенін мойындайды (Heckathorn, 1997).
2. Алдағы талқылауда біз Хоманс кітабының екі басылымын салыстыра отырып зерде-
лейміз. Біз қаралған басылыммен шектелмейміз, себебі бірінші басылымның көп ас-
пектілері Хоманстың ұстанымын нақты бейнелейді. Хоманс аталған басылым кіріспе-
сін тиянақты түрде қайта қарағанымен, «негізгі уәждің мәнін өзгертпегенін» атап өтті 
(Homans, 1974:v). Осылайша біз екі басылым арқылы өзімізді қауіпсіз сезінеміз.
3. Скиннер адамдармен қоса, басқа да түрлерді зерттеді.
4. Хоманс мұны әлі күнге дейін қайта қаралған кейінгі басылымында «әділет үлестіруші 
заңы» деп атағанымен, ол бірінші басылымда тұжырымдаманы нақты түрде жетілдір-
ді. Әділет үлестіруші еліктеген тұлғалар арасында сыйақылар және шығындар әділетті 
түрде үлестіріледі деген мағына береді. Шын мәнінде, Хоманс бұл туралы «адамның же-
тіспеушілігі қаншалықты жоғары болса, әділетті үлестіру ережесін жүзеге асыру сәтті 
болмайды, әсіресе біз «ашу» деп атайтын эмоциялы мінез-құлық танытуы мүмкін» де-
ген ойын ұсыныс ретінде жариялады (1961:75).
5. Блау (1987) макротеорияны микронегізде қалыптастыру идеясын бұдан былай қабыл-
дамайды.
6. Эмерсон мен Кук (сонымен қатар Блау) интегративті айырбас теориясын жалғыз өзі 
ойлап тапқан жоқ. Сонымен қатар Уехара (1990) мен Уиллер, Марковски мен Паттонды 
(1989) қараңыз.
Ескертпелер

12
Қазіргі феминистік теория
ПАТРИСИЯ МАДУО ЛЕНГЕРМАНН
Джордж Вашингтон университеті
ДЖИЛЛИАН НИБРАГДЖ
Джордж Вашингтон университеті

477
12-тарау
•
Қазіргі феминистік теория
Феминизмнің негізгі мәселелері
Тарихи көзқарас: феминизм, әлеуметтану және гендер
Қазіргі феминистік теориялар
Феминистік әлеуметтану тұрғысынан теориялық негіздеу
Тарау мазмұны
Ф
еминистік теория – әйелдердің перспективасына бағытталып жасалған 
әлеуметтік өмір мен адамзат тәжірибесі туралы идеялардың жалпылан-
ған ауқымды жүйесі. Феминистік теория әйелге және әйелдерге деген екі 
бағытта дамыды. Біріншіден, зерттеу объектісі – қоғамдағы әйелдердің жағда-
йы (немесе жағдайлары) және тәжірибелері. Екіншіден, бұл теория әлеуметтік 
әлемді әйелдің ерекше көзқарастары арқылы сипаттауға тырысады. Феминис-
тік теория көптеген әлеуметтану теорияларынан ғалымдар, өнер адамдары мен 
белсенділердің пәнаралық және халықаралық қауымдастықтарының жүргізетін 
жұмыстары арқылы ерекшеленеді.
1
Феминистік әлеуметтанушылар осы пән - 
аралық қауымдастықтар ашқан тәжірибелік жаңалықтарды есепке ала отырып, 
пәндік білімді талап ету арқылы әлеуметтануды кеңейтуге және тереңдетуге ты-
рысады.
Тарау феминизм мектебіне арналған негізгі мәселелердің мазмұнынан баста-
лады да, феминизм мен әлеуметтану арасындағы байланыстың қысқаша тарихы 
баяндалады. Содан кейін заманауи феминистік теорияның әртүрлі типтерін си-
паттап, әлеуметтанушылардың осы теорияға сіңірген еңбегін атап өтеді. Тарау 
әртүрлі теориялық дәстүрлерден шығатын феминистік әлеумет танымдық ой-
лардың интеграциялық мәлімдемесімен аяқталады. 

жүктеу/скачать 16,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: