Дәріс 9  Температураның өзгеруіне жүктердің реакциясы

Мұздану-өнімнің жекелеген бөлшектерінің тұтас массаға қатуы 
нәтижесінде жүктің өз сусымалылығын жоғалту қабілеті. Металл 
кендері, көмір, минералды-Құрылыс және қалыптау материалдары, саз 
және т. б. мұздауға бейім. 
Жүктің массасын мұздатудың беріктігі мен тереңдігі қоршаған 
орта әсерінің температурасы мен ұзақтығына, гранулометриялық 
құрамына, өнімнің ылғалдылығы мен жылу өткізгіштігіне байланысты. 
Ылғалдылығы жоғары және гетерогенді гранулометриялық құрамы бар 
жүктер басқа тең жағдайларда ең көп мұздауға ұшырайды. 
Әртүрлі жүктер үшін Стандарттармен және техникалық 
шарттармен жүк қатпайтын қауіпсіз ылғалдылық шектері белгіленген: 
тас көмір - 7%, қоңыр көмір – 30%, құм-1,25%, мыс кендері – 
2 %. 
Мұздауға қарсы іс-шаралар профилактикалық болуы мүмкін, 
яғни.мұздаудың алдын алу және мұздатылған жүктің ағынын қалпына 
келтіру. Профилактикалық іс-шараларды жүк жөнелтуші жүргізеді. 
Олар зиянсыз немесе жүкті кейіннен пайдалану үшін пайдалы болуы 
керек. Жүктің ағынын қалпына келтіретін шаралар үлкен энергия, 
Еңбек және уақытты қажет етеді және көлік процесін ұйымдастыруға 
теріс әсер етеді. 
Мұздауға қарсы күрес әдістері іс-әрекет принципіне сәйкес 
бөлінеді: физикалық, химиялық, физика-химиялық және механикалық. 
Физикалық тәсілдерге мыналар жатады: жүкке ірі көлемді 
құрылым беру үшін қыртысты кейіннен бұза отырып мұздату; жүкті 
сусыздандыру; вагондар мен кемелердің түбі мен қабырғаларын төсеу; 
гигроскопиялық материалдардан – үгінділерден, сабаннан, қамыстан 
қатып қалмайтын қабаттарды жасау (қайта себу); жүкті минералды 
майлармен майлау; арнайы жабық үй – жайларда – жылы үй-жайларда 
немесе жылыту камераларында немесе ашық аспан астында-бумен, 
ыстық сумен, ыстық ауамен немесе жану өнімдерімен, инфрақызыл 
сәуле шығарғыштармен еріту (еріту). Вагондарда қатып қалған жүкті 
еріту үшін оларға арнайы инфрақызыл сәуле шамдары орнатылған 
жылу экрандары болып табылатын инфрақызыл сәуле шығарғыштар 
немесе газбен, электр спиралдарымен жылытылатын керамикалық 

және металл беттер қолданылады. Экрандарда температура 500 – 600 
°C болуы керек. 
150 -450 ММ материалдан жасалған шамдар мен экрандардың ең 
тиімді орналасуы. 
Химиялық әдістер кейбір химиялық заттардың жүктен ылғалды 
сіңіру және сонымен бірге жылу шығару қабілетіне негізделген. 
Әдетте, осы мақсаттар үшін 1 тонна жүк үшін 15– 30 кг әк 
мөлшерінде жылдам әк қолданылады. Флотацияға кететін кендерді, 
атап айтқанда мыс кендерін әкпен өңдеуге болмайды. Басқа 
жағдайларда химиялық әдістер зиянсыз. Препарат жүкпен араласады 
немесе оның астына құйылады. Физика-химиялық әдістер неғұрлым 
ұтымды емес алдын – алу шараларына негізделген-ылғалдылықпен 
өнімді шығару, мұздату және мұздату арқылы жүктің қатып қалуына 
жол бермейді. Қысқы уақытта кендердің ылғалдылығы 4% – дан 
аспайтын, ұсақ кесекті кеуекті тас көмір – 5% - дан аспайтын, апатитті 
концентрат-0,5% - дан аспайтын болуы тиіс. 
Портта қатып қалған немесе жатып қалған жүктердің 
сусымалылығын қалпына келтіруді әдетте пневматикалық немесе 
электрлік шой балғалардың, арнайы бұрғылау-қотару, дірілді-қотару 
механизмдерінің көмегімен қопсыту арқылы жүргізеді. 
Жабық вагондарда (ас тұзы және калий тұзы, суперфосфат, 
аммоний сульфаты) тасымалданатын жатып қалған жүктерді қайта тиеу 
үшін МВС-2 және МВС-3, МВГ, ПСГ және т.б. типті қайта тиеу 
машиналары қолданылады. Ас тұзын қопсыту үшін қағаз орамындағы 
детонаторлары 
бар 
аммиак-селитралық 
жарылғыш 
заттарды 
(аммониттерді) ғана қолдануға болады. 
Спекуляция-өнімнің температурасы көтерілген кезде кейбір жүк 
бөлшектерінің қосылу мүмкіндігі. Ыстық күйде батырылған гудрон, 
асфальт, 
пек, 
кен 
агломераттары 
агломераттарға 
бейім. 
Алыпсатарлықтың алдын алу мүмкін емес. Мұндай жүктерді түсіру өте 
көп уақытты қажет етеді, сондықтан оларды контейнерде немесе 
жылытылатын құюмен және кейбір жағдайларда төмен температурада 
– наалмен тасымалдау керек. 
Ыстық агломератты біріктіру процесі сөзсіз. Егер агломерат 
кемеге тиегенге дейін қоймаланатын болса, онда беткі қабаттың 

жентектелуіне қарай оны қайлау жолымен немесе грейфердің 
көмегімен ұсақтау қажет. Жолда кемеге ыстық агломератты тиеу 
кезінде жүк қақталған өнімнің қатты қабығымен жабылады. Бұл 
процесті азайту үшін құрылымдық шараларды қолдану арқылы жүктің 
салқындату жылдамдығын азайтыңыз 

жүктеу/скачать 2,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: