58
n
H
q
B
ср
·
·
·
=
u
6
,
3
. (7)
Мұндағы Н – тұндырғыштың тұну бөлімінің орташа тереңдігі, тазарту
станциясының биіктік схемасына байланысты 2,5-3,5 м аралығында алынады.
Горизонтальды тұндырғыштарды өңделетін судың кез келген сапасы əрі
өнімділігі тəулігіне 30 мың м
3
-тан кем емес станция үшін қолдану ұсынылады.
Ұлпақтардың ыдырауын азайту үшін, тұндырғыш алдында ұлпақ түзілу
камерасы орналасады.
Камерада су жоғарыдан
төменге қарай қозғалады, бірақ осы кезде оның
қозғалыс жылдамдығы азаяды, сол себептен ұлпақтардың негізгі массасы ұлпақ
түзілу камерасында тұнып үлгереді.
Ұлпақ түзілу
камерасының ұзындығы L
к.х
(м) мына формуламен
анықталады:
B
H
q
х
Lк
·
·
=
3
.
.
. (8)
Алайда су онда 20 минуттан кем тұрмау керек деп есептелінеді.
Вертикальды тұндырғыштың параметрлерін есептеу
Вертикальды тұндырғыш есебі судағы ұлпақ түріндегі қоспаларды бөліп
алуға арналған тұндыру бөлімінің
көлденең қима аудандарын, сонымен қатар
тұну бөлімінің көлемі мен ұлпақ түзілу камерасының керекті ауданын
анықтаудан тұрады.
Тұндырғыштың көлденең
қимасының жиынтық ауданы, оның ортасында
орналасқан тұндыру бөлімі мен ұлпақ түзілу камерасы аудандарынан құралады.
Тұндыру бөлімінің ауданы F (м
2
) мына формуламен анықталады:
n
q
F
ср
·
·
·
=
u
b
6
,
3
. (9)
Мұндағы
ср
u
– өрлеп
келе жатқан ағын жылдамдығы, 0,5÷0,6 мм/с-тан
аспауы керек;
b
– тұндырғыштың көлемін пайдалану коэффициенті, 1,3÷1,5 аралығында
қабылданады;
n – тұндырғыштардың саны, дана.
Ұлпақ түзілу камерасының ауданы f (м
2
) мына формуламен шығарылады:
n
H
t
q
f
·
·
·
=
60
. (10)
мұндағы, t –ұлпақ түзілу
камерасында судың болу уақыты, мин;
Н –камераның биіктігі, м, тұндыру бөлімінің биіктігінен 0,9-ға тең
қабылданады.
Тұндырғыштың
жалпы ауданы F
жалпы
( м
2
) мынаған тең:
f
F
F
общ
+
=
. (11)
Бір тұндырғыштың ауданы 100 м
2
-тан аспау керек, сондықтан бір
тұндырғыштың ауданы мынаған тең: