Бярпа, эенезис
80
ардынъа йазыр ки, бу гярибя адамлар юз алынларында зяфяранла
няся нишан гойурдулар. Онлар хцсусиля кцрян иняйя хош
ниййятля йанашырдылар. Чох касыб эейинирдиляр. Бир гядяр
хошбяхтляри бир ялини башына гойур, йа да башга дурушла тяр-
пянмяз галырды. Онлар эебрляр (зороастризмин тяряфдарларына
верилян адлардан биридир, «парс» да бу гябилдяндир), йахуд
эурлар идиляр ки, адятян мцсялманлар атяшпярястляри беля
чаьырырдылар» [306, 409].
М.Каланкатуклунун «Албанийа тарихи»нин VII йцзиллийин
сонунда Азярбайъанда йашайан тцрк тайфаларынын инанъла-
рындан данышылан щиссяляриндя мараглы фактларла растлашырыг.
Христиан албанлар ган гардашлары щунлары юз динляриня эятир-
мяк цчцн мцхтялиф тядбирляря ял атырлар. Онларын юз инамла-
рына ясасланан адят-яняняляря инкарчы мювгедян йанашараг
билдирирдиляр ки, «Шейтанын тящрикиля йолуну азмыш вя
аьаъа
ситайиш эцнащына гярг олмуш бу гябиля, шимал кцтбейин ах-
маглыьына эюря, уйдурулмуш вя йаланчы инамларына садиг
олараг юз мурдар бцтпяряст айинлярини башга динлярдян йцк-
сяк тутурдулар,
яэяр эурултуйла мцшайият едилян вя фязаны
йандыран илдырым бир инсаны вя йахуд бир щейваны вурурдуса,
щесаб едирдиляр ки, бу, онларын Куар адлы илащиляриня гур-
бандыр» [57, 156]. Гянаятлярдя Гафгаз щунларынын лап
гядимлярдя ики ясас танрыйа - аьаъа вя ода йарадыъы тяк йа-
нашмаларына ишаря вар. Тцрк инанъында оьуз тайфаларынын бир
ганады аьаъдан вя нурдан (оддан) тюряйян беш ъоъуьун
ювладлары кими характеризя олунур. Тяхминян албанларын
Гафгаз щунларыны христианлыьа чаьырдыьы яряфядя Азяр-
байъанда формалашан «Китаби-Дядя Горгуд» епосунда Ба-
сатын
«Анам адын сорсан габа аьаъ» ъавабы да ейни тя-
сяввцря сюйкянир. Лакин М.Каланкатуклунын мятниндя
бунлардан даща мараглы факта тясадцф едирик. О хцсуси
вурьулайыр ки, «
фязаны йандыран илдырым бир инсаны вя йахуд
бир щейваны вурурдуса, щесаб едирдиляр ки, бу, онларын Куар
адлы илащиляриня гурбандыр». Гядим албан дилиндя йазыйа