Бярпа, эенезис
194
гуд» епосундакы епизодла сясляшян
мараглы бир щинд адяти-
нин тясвирини верир. Онун йаздыьына эюря, щиндлилярин дяфн
мярасиминин сонунъу елементи (яввялки дяфн системляриндя
юлц йандырылыр, даща доьрусу, «пайэятирмя» яввялинъидир,
даща илкин дяфн системидир) «юлцйя пайэятирмядир» ки,
ашаучи дюврцндя щяйата кечирилирди. Нядянся, басдырылан юлц
щяля саь щесаб едилирди вя гощумлары ону йемякля «тямин
етмяйя» чалышырдылар. Веди заманында ися айрыъа киминся
адына дейил, няслин йералты дцнйада олан бцтцн нцмайяндя-
ляринин пайла «гидаланмасыны» истяйирдиляр. «Пайэятирмя»
ритуалы он ики эцн давам едирди. Еля щесаб едирдиляр ки, бу
эцнлярин щяр бириндя юлцнцн йени «шяффаф бядяни»нин бир
щиссяси (биринъи эцн башы, эюзц, гулаглары, бурну, сонра ар-
дыъыллыгла башга щиссяляри - голлары, синяси вя с.) йараныр.
Онунъу эцн мярщумун гощумлары сачларыны, саггалларыны вя
дырнагларыны кясиб эятиряряк гуйуйа атырдылар, йяни юз
бядянляриндян юлцляря пай айырырдылар. Б.А.Рыбаков
да рус-
ларын бцтпярястликдян галма «Дмитров (валидейнляр) шянбя-
си» адлы мараглы ритуалындан бящс ачыр [293, 119-120]. Чар
Иван Грознынын вахтында рясмиляшдирилиб, дювлят байрамына
чеврилмиш, щятта провослав килсяси тяряфиндян христиан адят-
ляри сырасына гябул едилмишди. Русларын да гядим йас ритуа-
лында о
бири дцнйада юлцлярин йашамасына вя онларын бу
дцнйанын инсанларынын пайына ещтийаълары олмасына ясасла-
ныр. Аилянин шам йемяйиндян сонра ев сащибяси мизин цст-
цня
тязя сцфря салыр, хюрякляр дцзцр вя няслин улуларыны го-
наг «дявят едир». Дмитров эцнцндя буьдадан вя ятдян он
ики нюв хюряк биширирляр. Йадасалма ися гябирстанлыгда баш
верир вя эязинти иля баша чатыр. Мящсулун тямизлянмясин-
дян, кишиляря вя гадынлара аид бцтцн кянд тясяррцфаты ишляри-
нин тамамланмасындан (артыг тахыл да, кятан да топланыб
йербяйер едиляндян) сонра кечирилян
сонунъу мярщяля бол-
луьа эюря инсанларын улу бабаларына миннятдарлыьы кими баша
дцшцлцр. Ъ.Фрезер ися тотемизмин ясас эюстяриъиляриндян бири