МЕББМ ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ НУО КАЗАХСТАНСКО-РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ өте маңызды. Бүрлері мен ішек крипталары кілегейлі қабықтың қызметін
атқаратын бірлігі болып саналады. Ішек бүрлері: саусақ жəне жапырақ тəрізді болып ішек қуысына қарай
бағытталған кілегейлі қабықтың өсінділері. Ішекте бүрлердің саны өте көп,
ең көп бүрлері 12- елі ішек пен аш ішекте (1мм
2
-22-40-қа дейін бүрлер
болады). Ішек крипталары немесе бездері - кілегейлі қабықтың эпителиі меншікті пластинкаға иіліп, ойыстанып
түтікшелер түрінде енеді, ішектің 1мм
2
да, 100 шақты бездері болады. Аш
ішекте 150 млн-дай бездері бар, олардың биіктігі 0,25-0,5мм, ені 0,07мм.
Кілегейлі қабықты тыстайтын эпителий ішекте бір қабатты,призмалы əрі
жиекті. Бұл эпителий меншікті пластинкаға бекінеді,ет пластинкасы да
болады. Ішек эпителиінде төрт түрлі: бағаналы экзокриноциттер, бокал тəрізді экзокриноциттер, Панета жасушалары, эндокриноциттер болады.
Аталған
жасушалардың
бəрі
де
бағаналы
жасушалардың
дифференциялануынан қалыптасқан жасушалар тобы (клоны). Ішек
эпителиіндегі ең көп жасушасы ол- бағаналы экзокриноциттері. Экзокринді,
ацидофильді түйіршіктері болатын Панет жасушалары топтасып, кейде
жекеленіп
те
орналасады.
Түйірщіктерінің
құрамында
белокті - полисахаридтер комплексі, ферменттер, лизоцим болады.
Панет
жасушалары ішектің микрофлорасына қатысып, антибактериоцидтік қызмет
атқарады.
Ішек эндокриноциттерінің ең
көбі ЕС жасушалары,
бөлетін
гормондары: мотилин, серотонин, Р-заты; А- жасушалары –