Компенсация немесе реттеу әдісі. Құрастыратын параметрлердің
дәлдігін қамтамасыз етудің бұл әдісі сериялы өндірісте негізгі әдіс
болып табылады. Әдістің мәні құрастыру параметрінің белгіленген
мәні, бөлшектен материал қабатын жоюсыз компенсатор деп
аталатын қосалқы бөлшектің сәйкес өлшемін өзгертумен қол
жеткізілетіндігінде. Өлшемдік тізбектің қалған буындарын бұл
жағдайда экономикалық дәлдікпен орындайды.
Компенсаторлы буындары өлшемінің өзгертуді келесі
тәсілдермен орындауға болады.
▪ Жүргізілген есептемеге бір компенсаторды сәйкес үлкен
немесе
кіші
компенсациялық
көлемі
бар
ұқсас
компенсаторға алмастыру;
▪ Компенсатор қалпын (орнын ауыстырумен) тұйықтаушы
түйіннің шамадан тыс ауытку шамасына.
Жылжымайтын компенсаторлар бірнеше данадан тұратын
жинақтама түрінде түседі. Кезекті компенсатордың көлемі,
компенсация қадамы деп аталатын компенсатордан белгілі шамаға
артық. Компенсаторлар пішіні бойынша жуындығы түрлі сақина,
төсеме, шайба, төлке және т.б. түрінде болады. Компенсатор
қызметін, штаттық бөлшек ретінде бұйым құрылымына кіретін
қарапайым бөлшек орындайтын құрылымдар кездеседі.
3.6, а-суретінде 1 білікте отыратын 2 тегершік қапталы мен 3
төлке арасындағы
А
д
өзіктік
саңылауы, 3 төлкесін өзіктік жылжыту
және оның жаңа қалпын 4 бөгеткіш бұрандамен кезекті сенімді
фиксациялаумен қамтамасыз етілетін қосылыс көрсетілген.
Берілген құрылымда 3 төлке жылжымалы компенсатордың
қызметін атқарады.
3.6, б-суретінде, құрылымында қажетті
А
д
өзіктік сағылауын
қамтамасыз ету үшін шайба түріндегі 10 ауысымды
компенсатор
енгізілген
редуктор
бөлігі
көрсетілген.
Белгіленген саңылау құрастыру кезінде 10 компенсаторының
қалыңдығын өзгерту есебінен 5 білік өзегінің бойынша 7, 8