Ф1 н шқмту 701. 01 Сапа менеджмент жүйесі

 

Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 

 ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Ф1 Н ШҚМТУ 

701.01 

Сапа менеджмент жүйесі 

Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы 

 

1 бет 8 

 

 

 

Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 

 ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Ф1 Н ШҚМТУ 

701.01 

Сапа менеджмент жүйесі 

Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы 

 

2 бет 8 

 

Жұмыс  оқу  бағдарламасы  5В080500  «Су  ресурстары  және  суды 

қолдану»  мамандығының  студенттеріне  арналып,  Мемлекеттік  жалпыға 

бірдей  білім  беру  стандарты  негізінде  «Су-ауа  бассейнін  тиімді  пайдалану 

және жылугазбен қамту» кафедрасында дайындалды.  

 

 

«САБТП ж ЖГҚ» кафедра отырысында талқыланды  

 

Кафедра меңгерушісі                                                                Н. Акименко 

 

№____  хаттама ____________________ж. 

 

 

Сәулет-құрылыс факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды  

 

Төрайымы                                                                                 Е. Феоктистова 

 

№____ хаттама ______________________ж. 

 

 

 

Дайындаған   

 

аға оқытушы                                                                          Г. Мамырбекова  

 

 

 

Норма бақылаушы                                                               Т. Тютюнькова 

 

Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 

 ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Ф1 Н ШҚМТУ 

701.01 

Сапа менеджмент жүйесі 

Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы 

 

3 бет 8 

 

1 ПӘННІҢ ЕҢБЕК СЫЙЫМДЫЛЫҒЫ 

 

се

м

ес

тр

 

К

ре

ди

т 

са

ны

 

Оқу түрі 

С

ӨЖ

 с

аға

т с

ан

ы

 

Ж

алп

ы с

аға

т с

ан

ы

 

Б

ақ

ыла

у т

үрі

 

Байланысу сағат саны 

Дә

ріс

 

С

ем

ин

ар.

 

(т

әжір.

) 

оқ

у 

Зе

ртх

ан

ал

 

оқ

у 

С

ОӨ

Ж

 

Б

арлық 

са

ға

т с

ан

ы

 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

Күндізгі оқу түрі (5В080500) 

3 

2 

15 

15 

 

15 

45 

45 

90 

емтихан 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

Күндізгі қысқартылған оқу түрі 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

Сырттай оқу түрі (5В080500) 

3 

2 

5 

5 

 

10 

 

70 

90 

емтихан 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

Сырттай қысқартылған оқу түрі 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

 

 

 

 

2 ПӘННІҢ СИПАТТАМАСЫ, ОНЫҢ ОҚУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОРНЫ 

 

2.1 Оқылатын пән сипаттамасы 

 

«Арна  гидравликасы»  пәні  арна  гидравликасы,  гидротехникалық  ғимараттарды 

жобалау  сұрақтарын  шешуге  арналған  қажетті  заңдардың  жалпы  мағұлматтарын  береді. 

Шағын  су  өткізу  ғимараттары,  каналдар,  бөгеттердің  есептері  арнадағы  гидравлика 

заңдарын қажет етеді.  Жалпы бұл пәнде арналардағы ағыс қозғалыстары қарастырылады. 

Жасанды  арналардың  әртүрлі  қималарының  гидравликалық  элементтерін  анықтау  және 

бірқалыпты қозғалыстар заңдылықтары қарастырылады. 

 

 

2.2 Пәнді оқытудағы мақсат 

 

Студенттерге  гидротехникалық  ғимараттарды,  бөгеттерді,  шағын  су  өткізу 

ғимараттарын  жобалау  кезінде  қажет  болатын  негізгі  заңдылықтарды,  есептеу 

формулаларын,  анықтау  тәсілдерін беру. Осы пән бойынша алған білім мен  дағдыларды 

инженерлік пәндерде қолдана білу. Су шаруашылығы жүйесінің гидротүйіндері кешеніне 

енетін ғимараттың гидравликалық есептеу әдістерін оқу. 

 

 

 

 

Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 

 ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Ф1 Н ШҚМТУ 

701.01 

Сапа менеджмент жүйесі 

Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы 

 

4 бет 8 

 

 

2.3. Пәнді  оқытудың міндеттері  

 

 

Жасанды арна түрлерін және олардың ұтымды қималары, олардың гидравликалық 

элементтерін  анықтай  білуді;  Арналардағы  қозғалыс  заңдарын,  алмағайып  тереңдікті, 

ылдилықты  анықтауды  және  ағыс  беті  қисығын  әртүрлі  әдістер  бойынша  тұрғызы  алуы 

қажет.   Гидротехникалық ғимараттарды жобалау кезінде гидравликалық заңдылықтарды 

қолдана отырып, дұрыс шешім қабылдай білу қажет. 

 

2.4 Пререквизиттар 

 

Математика,  гидравлика. 

 

2.5 Постреквизиттар 

 

 

Ағысты реттеу, гидротехникалық ғимараттар.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 

 ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Ф1 Н ШҚМТУ 

701.01 

Сапа менеджмент жүйесі 

Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы 

 

5 бет 8 

 

 

  3 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ  

 

3.1 Оқу жұмысының жоспары 

 

Тақырып атаулары 

Пәнді игеруге кететін сағат 

көлемі, сағат 

Оқу түрі 

күн

ді

згі

 

К

үн

ді

згі 

қыс

қ.

 

С

ыртт

ай

  

С

ыртт

ай

 

қыс

қ.

 

1 

2 

3 

4 

5 

Дәрістік сабақтар 

Тақырып  1.  Жасанды  арналардың  түрлері  және 

оларға  қойылатын  талаптар.  Бірқалыпты  қозғалыс 

туралы  ұғым.  Жасанды  арналардың  көлденең 

қимасының гидравликалық элементтері. 

1 

 

1 

 

Тақырып  2.  Жасанды  арналардың  гидравликалық 

ұтымды  қималары.  Каналдағы  су  қозғалысының 

жылдамдығын шектеу. Тұйық каналдарды есептеу. 

1 

 

 

 

Тақырып  3.  Судың  айнымалы  қозғалысы  туралы 

түсінік.  Ашық  арналардағы  судың  жатық  өзгеретін 

айнымалы  қозғалысының  негізгі  дифференциалдық 

теңдеуі (Беланже – Буссинекс теңдеуі) 

1 

 

1 

 

Тақырып  4.  Ағынның  және  қиманың  үлесті 

энергиялары.  Алмағайып  тереңдік.  Алмағайып 

еңістік. 

1 

 

 

 

Тақырып  5.  Призмалық  арналардағы  сұйықтың 

айнымалы қозғалысының еркін бет кескіндері. 

1 

 

1 

 

Тақырып  6.    Арнаның  көрсеткіштік  заңы  (Бахметов 

заңы). 

Призмалық 

арналардағы 

айнымалы 

қозғалыстың  негізгі  дифференциалдық  теңдеуін 

интегралдау әдістері туралы. Бахметев әдісі. 

1 

 

 

 

Тақырып  7.  Бейпризмалық  арналдардағы  ағынның 

еркін  бет  кескінін  Чарномский  әдісімен  тұрғызу. 

Табиғи  арналардағы  ағынның  еркін  бет  кескінін 

анықтаудың әдістеріне шолу. 

1 

 

 

 

Тақырып  8.  Гидравликалық  шапшыма  туралы 

түсінік. Шапшымалардың түрлері. 

1 

 

1 

 

Тақырып  9.  Призмалық  арналардағы  жетілген 

гидравликалық шапшыманың қосақы тереңдіктерінің 

теңдеуі  (Беланже  Буссинеск  теңдеуі).  Шапшыма 

функциясы. 

1 

 

 

 

Тақырып  10.  Призмалық  арналардағы  жетілген 

гидравликалық 

шапшымалардың 

негізгітеңдеуі 

(Әбдіраманов  теңдеуі).  Жетілген  гидравликалық 

шапшымалардың қосақы тереңдіктерін есептеу. 

1 

 

 

 

 

Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 

 ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Ф1 Н ШҚМТУ 

701.01 

Сапа менеджмент жүйесі 

Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы 

 

6 бет 8 

 

Тақырып 

11. 

Жетілген 

гидравликалық 

шапшымалардағы 

арын 

шығыны. 

Шапшыма 

ұзындығы. 

Шапшыма 

әсеріндегі 

учаске 

ерекшеліктері. 

1 

 

 

 

Тақырып 12. Суағаралар және олардың түрлері. Жұқа 

қырлы,  практикалық  кескінді  көпжақты,  жалпақ 

табанды, 

практикалық 

кескінді 

қисық 

бетті 

суағарлар. 

1 

 

 

 

Тақырып  13.  Суағарлардың  өтім  формуласы.  Жұқа 

қырлы 

суағарлардың 

ағын 

ерекшеліктері. 

Практикалық кескінді суағарлардың өтім мүмкіндігі. 

Жалпақ табанды суағарлардағы ағын сипаты.  

1 

 

1 

 

Тақырып 

14. 

Бьефтердің 

жалғасуы. 

Еңістік 

өзгергендегі  бьефтердің  жалғасуы.  Су  бөгейтін 

құрылымдардағы бьефтердің жалғасуы. 

1 

 

 

 

Тақырып 15. Суұрма шұңқыр мен суұрма қабырғаны 

гидравликалық  есептеу.  Төменгі  беті  кемерлі  бөгет 

суағарларды гидравликалық есептеу. 

1 

 

 

 

Семинарлық (іс-тәжірибелік) сабақ 

Тақырып 

1. 

Жасанды 

арналардың 

көлденең 

қимасының гидравликалық элементтерін анықтау. 

1 

1 

 

 

Тақырып  2.  Қимасы  трапециялы  арналардағы 

ағыстың ұйғарымды жылдамдығын анықтау. 

2 

 

 

 

Тақырып  3.  Қалыпты  ағыс  тереңдігін  әртүрлі 

әдістермен анықтау.  

2 

1 

 

 

Тақырып  4.  Аумалы  тереңдік  және  аумалы 

ылдилықты анықтау.  

2 

1 

 

 

Тақырып  5.  Бахметов,  Павловский,  Чарномский 

әдістерімен еркін бет қисығын анықтау. 

2 

 

 

 

Тақырып  6.  Гидравлика  шапшыма  ұзындығын, 

өтімін,  шапшымадағы  энергия  шығынын  Рахманов 

әдісімен,  жақын  әдістермен  ілеспе  тереңдікті 

анықтау. 

2 

1 

 

 

Тақырып  7.  Жұқа  қырлы,  практикалық  кескінді 

көпжақты,  жалпақ  табанды,  практикалық  кескінді 

қисық бетті суағарлады есептеу. 

2 

1 

 

 

Тақырып  8.  Суұрма  шұңқыр  мен  суұрма  қабырғаны 

гидравликалық  есептеу.  Төменгі  беті  кемерлі  бөгет 

суағарларды гидравликалық есептеу. 

2 

 

 

 

Студенттің оқытушы жетекшілігімен орындайтын өздік жұмысы 

Тақырып  1.  Жасанды  арналардың  түрлері  және 

оларға  қойылатын  талаптар.  Бірқалыпты  қозғалыс 

туралы  ұғым.  Жасанды  арналардың  көлденең 

қимасының гидравликалық элементтері. 

1 

1 

 

 

Тақырып  2.  Жасанды  арналардың  гидравликалық 

ұтымды  қималары.  Каналдағы  су  қозғалысының 

жылдамдығын шектеу. Тұйық каналдарды есептеу. 

1 

1 

 

 

Тақырып  3.  Судың  айнымалы  қозғалысы  туралы 

түсінік.  Ашық  арналардағы  судың  жатық  өзгеретін 

1 

1 

 

 

 

Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 

 ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Ф1 Н ШҚМТУ 

701.01 

Сапа менеджмент жүйесі 

Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы 

 

7 бет 8 

 

айнымалы  қозғалысының  негізгі  дифференциалдық 

теңдеуі (Беланже – Буссинекс теңдеуі) 

Тақырып  4.  Ағынның  және  қиманың  үлесті 

энергиялары.  Алмағайып  тереңдік.  Алмағайып 

еңістік. 

1 

1 

 

 

Тақырып  5.  Призмалық  арналардағы  сұйықтың 

айнымалы қозғалысының еркін бет кескіндері. 

1 

 

 

 

Тақырып  6.    Арнаның  көрсеткіштік  заңы  (Бахметов 

заңы). 

Призмалық 

арналардағы 

айнымалы 

қозғалыстың  негізгі  дифференциалдық  теңдеуін 

интегралдау әдістері туралы. Бахметев әдісі. 

1 

1 

 

 

Тақырып  7.  Бейпризмалық  арналдардағы  ағынның 

еркін  бет  кескінін  Чарномский  әдісімен  тұрғызу. 

Табиғи  арналардағы  ағынның  еркін  бет  кескінін 

анықтаудың әдістеріне шолу. 

1 

1 

 

 

Тақырып  8.  Гидравликалық  шапшыма  туралы 

түсінік. Шапшымалардың түрлері. 

1 

1 

 

 

Тақырып  9.  Призмалық  арналардағы  жетілген 

гидравликалық шапшыманың қосақы тереңдіктерінің 

теңдеуі  (Беланже  Буссинеск  теңдеуі).  Шапшыма 

функциясы. 

1 

1 

 

 

Тақырып  10.  Призмалық  арналардағы  жетілген 

гидравликалық 

шапшымалардың 

негізгітеңдеуі 

(Әбдіраманов  теңдеуі).  Жетілген  гидравликалық 

шапшымалардың қосақы тереңдіктерін есептеу. 

1 

 

 

 

Тақырып 

11. 

Жетілген 

гидравликалық 

шапшымалардағы 

арын 

шығыны. 

Шапшыма 

ұзындығы. 

Шапшыма 

әсеріндегі 

учаске 

ерекшеліктері. 

1 

1 

 

 

Тақырып 12. Суағаралар және олардың түрлері. Жұқа 

қырлы,  практикалық  кескінді  көпжақты,  жалпақ 

табанды, 

практикалық 

кескінді 

қисық 

бетті 

суағарлар. 

1 

 

 

 

Тақырып  13.  Суағарлардың  өтім  формуласы.  Жұқа 

қырлы 

суағарлардың 

ағын 

ерекшеліктері. 

Практикалық кескінді суағарлардың өтім мүмкіндігі. 

Жалпақ табанды суағарлардағы ағын сипаты.  

1 

1 

 

 

Тақырып 

14. 

Бьефтердің 

жалғасуы. 

Еңістік 

өзгергендегі  бьефтердің  жалғасуы.  Су  бөгейтін 

құрылымдардағы бьефтердің жалғасуы. 

1 

 

 

 

Тақырып 15. Суұрма шұңқыр мен суұрма қабырғаны 

гидравликалық  есептеу.  Төменгі  беті  кемерлі  бөгет 

суағарларды гидравликалық есептеу. 

1 

 

 

 

Студенттің өздік жұмысы 

Тақырып 1. Жасанды арналардың түрлері. Жасанды 

арналардың көлденең қимасының гидравликалық 

элементтері. 

5 

5 

 

 

Тақырып 

2. 

Каналдағы 

су 

қозғалысының 

жылдамдығын шектеу. Тұйық каналдарды есептеу. 

5 

5 

 

 

 

Д. СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК 

 ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Ф1 Н ШҚМТУ 

701.01 

Сапа менеджмент жүйесі 

Пәннің оқу-жұмыс бағдарламасы 

 

8 бет 8 

 

 Тақырып 3. Судың айнымалы қозғалысы туралы 

түсінік. Ашық арналардағы судың жатық өзгеретін 

айнымалы қозғалысының негізгі дифференциалдық 

теңдеуі. 

5 

5 

 

 

Тақырып 4. Ағынның және қиманың үлесті 

энергиялары. Алмағайып тереңдік. Алмағайып 

еңістік. 

5 

5 

 

 

Тақырып 5. Арнаның көрсеткіштік заңы (Бахметов 

заңы). Призмалық арналардағы айнымалы 

қозғалыстың негізгі дифференциалдық теңдеуін 

интегралдау әдістері туралы. Бахметев әдісі. 

5 

10 

 

 

Тақырып 

6. 

Жетілген 

гидравликалық 

шапшымалардағы 

арын 

шығыны. 

Шапшыма 

ұзындығы. 

Шапшыма 

әсеріндегі 

учаске 

ерекшеліктері. 

5 

10 

 

 

Тақырып 7. Суағаралар және олардың түрлері. Жұқа 

қырлы, практикалық кескінді көпжақты, жалпақ 

табанды, практикалық кескінді қисық бетті 

суағарлар. 

5 

10 

 

 

Тақырып 8.  Суағарлардың өтім формуласы. Жұқа 

қырлы суағарлардың ағын ерекшеліктері. 

Практикалық кескінді суағарлардың өтім мүмкіндігі. 

Жалпақ табанды суағарлардағы ағын сипаты. 

5 

10 

 

 

Тақырып 9. Бьефтердің жалғасуы. Еңістік 

өзгергендегі бьефтердің жалғасуы. Су бөгейтін 

құрылымдардағы бьефтердің жалғасуы 

5 

10 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

 

1 Ә.Әбдіраманов. Гидравлика. Тараз, 2012 – 472 б.  

2 Мамырбекова Г.Қ., Нүрекенова Р.Т. Арна гидравликасы.  ШҚМТУ, 2011 – 25 б. 

3 Ә.Әбдіраманов Гидравлика. Есептер мен жаттығулар жинағы.Тараз, 2010  

4 Елешева Қ.К. Гидравлика. Астана: Фолиант, 2003-113 б. 

5  Чугаев Р.Р. Гидравлика. Л.:Энергоиздат, 2008-672 с. 

6 Штеренлихт Д.В. Гидравлика. КолосС, 2004-656 с. 

7  Константинов Ю.М. Гидравлика. Киев, 1981.  

8  Калицун В.И., Дроздов Е.В. Основы гидравлики и аэродинамики. М., 1980. 

9  Альтшуль А.Д., Животовский Л.С., Иванов Л.П. Гидравлика и аэродинамика. М., 1987.  

10 Сборник задач по гидравлике. К., 1986. В.А.Большаков. 

11 Примеры расчетов по гидравлике. Под ред. Альтшуля А.Д. Стройиздат, 1987.