ЖБТ 2 « Ескерткіштерді қорғау»
SW 3501
Scientific Writing
1 кредит/2 ECTS
0+1+0
Студенттер зерттеу және оның адам қызметіндегі тәжірибелік
рӛлі, ғылыми зерттеу жұмысындағы негізгі түсінікті; ғылыми
түсінік тәсілін қолдану; логикалық заңдар мен тәртіпті қолдану;
ғылыми ақпараттың жиналуы; негізгі түсініктер; күзету
құжаттары; жаңалықтың халықаралық сертификат туралы біледі.
-
ғылыми-зерттеу
жұмысының
теориялық
және
эксперименталды кезеңін білу;
-
нақты тәжірибедегі тапсырмаларды орындау үшін
теориялық білімді қолдана білу;
- зерттеу обьектісін анықтап, мақсатын қалыптастырып,
зерттеуді орындауда жоспар құрай білу,
KMI 3502
Қазақстандағы музей ісі
3 кредит/5 ECTS
Пререквизиттер: VM 1403,
EIK 2406
2+1+0
Қарасытырылып
отырған
пәннің
мақсаты
студенттердің
Қазақстандағы мұражай ісі тарихының қалыптасуы туралы білу
болып табылады. Оқып жүргендер оның негізгі кезеңдерін,
республика территориясындағы алғашқы мұражайлардың пайда
болуын, қазіргі мұражайлардың жүйесін және ірі мұражай
мекемелерінің қызметін біледі.
- Қазақстандағы мұражай ісінің даму ерекшеліктері мен
заңдылықтары, кезеңделуі, қалыптасу тарихын, қоршаған
ортадағы ғылыми меңгеруде мұражай қызметінің маңызы мен
ролін қоғамдық мәдениәлеуметтік дамуындағы білу;
- мұражай ісі тарихын зерттеуде негізгі құраушысы ретінде
тарихи және обьективті принциптерді қолдана білу;
- мұражай ісі тарихы бойынша зерттеу әдебиеттерін
анализдеу; мұражай ісі және жеке мұражайлар тарихы
бойынша деректерді қолдану және іздеу.
UZhZhBO 3503
Ұлы
Жібек
жолы
бойы
ӛркениеті
3 кредит 5 ECTS
Пререквизиттер: EIK 2406
2+1+0
Ұлы Жібек жолы - Қытайдан бастап Таяу Шығыс пен Еуропа
елдеріне жүретін керуен жол жүйесі. Бұл тармақтың маңызды
бӛлігіктерінің
бірі
Орталық
Азия
және
Қазақстан
территориясынан ӛткен. Жібек жолының бағыты сӛнбеген,
мыңдаған жыл бойы әртүрлі себептерге байланысты ӛзгеріп,
маңызға ие болып отырған немесе керісінше де болып, ал сауда
және қала бекеттері қираған. Ұлы Жібек жолы Еуразия және
Африка халықтарының тарихында үлкен рӛл ойнаған. Бұл жол
кӛптеген
ежелгі
мемлекеттер
мен
халықтардың
ӛзара
экономикалық қатынасына әсер еткен. Бұл жол арқылы тек қана
сауда тауарлары ғана емес, сонымен қатар рухани құндылықтар да
алмасқан.
- оқу, оқу-зерттеу, ғылым қызметінде қолдану мақсатында пән
аралық білімді жоспарлап, концептуалдай білу;
- ескерткіштерді қорғау мәселесіндегі үкіметтік, үкімет аралық
және үкіметтік емес үйымдармен ӛзара қимылдау керектігін
түсіну.
AKO 3504
Музейдегі ӛнер ескерткіштері 3
кредит /5 ECTS
Пререквизиттер:
ME
2415,
NFM 2416
2+1+0
Пәннің мақсаты студенттерге мұражайдағы ӛнер ескерткіштерінің
рӛлі
және
оларды
топтау,
анықтау(атрибуция),
сақтау
ерекшеліктері туралы ой қалыптастыру. Студенттер әртүрлі
ескерткіштердің түрлері, ӛнердің бағыттары мен стилдері, әлем
мұражайындағы кейбір ӛнер туындыларының коллекциялары
туралы біледі.
-ӛнер ескерткіштерінің классификациялау түрлерін білу;
-ӛнер туындыларына талдау жасай білу;
- мұражайдағы ӛнер құралдарын экспондау принципін білу;
-
ӛнер
туындыларын
материал
бойынша
сақтауда
жаңалықтарды пайдалана білу.
EKZhGZh 4505
Ескерткіштерді
классификациялау,
жүйелеу
және ғылыми ӛңдеу
3 кредит 5 ECTS
Пререквизиттер: NFM 2416,
RKP 3417
Пәннің
мақсаты
студентерге
тарихи-мәдени
мұраларды
топтастырып, ғылыми жұйелеу, ғылыми сараптап, ғылыми
атрибуциялауды үйренеді. Тарих және мәдениет ескерткіштерін
жүйелеуге қатысты материалдарды игереді, ескерткіштерді
лабороториялық
сараптау
жасауды
үйренеді,
ғылыми
терминологиясын игереді.
- мұражай құралдарына классификация жасай білу;
-құралдарға
ғылыми
тӛлқұжат(паспорт)
жасағанда
жаңалықтарды қолдана білу
- мұражай ескерткіштерін анықтау барысында қолданылатын
тәртіптер мен тәсілдерді білу;
- мұражай деректерін жүйелеудің принципітерін білу.
2+1+0
KShTKK 3506
Қазақстанда және шетелдерде
мәдениет
және
табиғат
құндылықтарын қорғау
3 кредит/5 ECTS
Пререквизиттер: DMOOP 3412
2+1+0
Мәдени мұраға деген қарым-қатынас күннен күнге идеологиялық,
саяси-қоғамдық сипатқа ие болуда. Қазіргі таңда қайта ӛрлеу және
тарихи-мәдени мұраны сақтау, анықтау бойынша әртүрлі
мекемелер мен ұйымдардың жұмысын кеңейтуде, тарихи және
мәдени ескерткіштерді қолданып, қайта қалпына келтіруге
байланысты кӛптеген тәжірибе жинақталған болатын. Бұл қызмет
тұрғындар бӛлігінің қызығушылығын тудыруда. Студенттер
ескерткіштерді сақтау, қорғау ұйымдардың қызметін кӛрсететін
құжаттармен танысуда әлемдік және отандық білім тәжірибесін
алады.
- ескерткіштерді қорғауға байланысты негізгі заң шығарушы
актыларды білу;
- ескерткішке тӛлқұжат (паспорт) жасағанда жаңалықтарды
қолдана білу;
- әртүрлі типтегі ескерткіштерді классификациялап, жүйелей
білу;
- ҚР да және шетелдер де ескерткішті қорғау қызметінің
негізгі бағытын білу
EKZUI 3507
Ескерткіштерді
қорғауды
заңнамалық және ұйымдастыру
іс-шаралары
3 кредит/5 ECTS
Пререквизиттер: DMOOP 3412
2+1+0
Тарихи және мәдени ескерткіштерді қорғау-ескерткіштерді
насихаттау және қолдану, қайта қалпына келтіру, сақтау
шаралары туралы халықаралық, мемлекеттік және қоғамдық жүйе.
Мәдени құндылықтарды қорғаумен, кең шеңбердегі мәселерерді
шешумен шұғылданатын мәдени және ғылыми одақтастық және
негізгі халықаралық үкіметаралық ұйым ЮНЕСКО болып
табылады. Тарихи және мәдени ескерткіштерді қорғау
мәселесімен
Халықаралық
мұражайлар
кеңесі,
мәдени
құндылықтарды
қалпына
келтіру
және
қорғау
туралы
Халықаралық
зерттеу
орталығы,
қасиетті
жерлер
мен
ескерткіштерді қорғау туралы Халықаралық кеңес шұғылданады.
Студенттер тарихи, мәдени және табиғи мұраны қорғауға
шақырған, ұйымдастырылған іс шара мен негізгі заң шығарушы
актылармен танысады.
- тарихи және мәдени ескерткіштерді қорғау бойынша
халықаралық құқық саласын жақсы білу;
-ескерткіштерді қорғау мәселесін шешудегі үкіметтік,
үкіметаралық және үкіметтік емес ұйымдардың ӛзара
түсінушіліктің қажеттігі;
- ӛзінің музеология және ескерткіштану саласындағы
танымдық кәсіби қызметі нәтижесінде алынған, ғылыми
қортындысы, бақылау және тәжірбиесіне басшылық етіп,
жеке әрекет етуге дайындығы.
EzhAP 3508
Экскурсиялық
жұмыстың
әдістемесі мен практикасы
3 кредита5 ECTS
Пререквизиттер: MP 2419
2+1+0
Пәннің мақсаты - студенттерді мұражай-педогогикалық
заңдылығымен
таныстырып,
экскурсиялық
істе
жаңа
технологияларды, келушілермен жұмыс барысында қазіргі
коммуникацияны
қолдану.
Сонымен
қатар,
студенттер
экскурсияның құрау тәсілін жасауды үйренеді.
- күнделікті және тақырыптық экскурсия жасаудың тәсілін
білу;
- мұражай құндылықтарына қатысты, мұражай құралдарына
және тарихи-мәдени ескерткіштерге, коллекцияларға
байланысты мәселелерге ӛз кӛзқарасын неіздеп, айта білу
қабілеті
EK 3509
Экомузейлер
және
оның
қызметі
3 кредит/5 ECTS
Пререквизиттер: MMS 1404
2+1+0
Қазіргі күндегі Қазақстанда және әлемдегі экологиялық жағдай
ӛте ауыр. Экомұражай экологиялық мәселелерді шешуге
қоғамдық ролді кӛбейту үшін экологиялық ақпараттарды жинап,
таратады. Экологиялық мұражай- қазіргі кезеңдегі қоғам
дамуында қызметі аса маңызды мұражайлық мекеме типі. Ол
халық пен мемлекетті табиғатты қорғауда белсенді қызметке
шақырады.
- экомұражай ерекшелігін мұражай мекемесінің жаңа түрі
ретінде білу;
- экомұражайдың даму тарихын, негізгі кезеңдерін және
олардың құрылу принциптерін білу;
- экомұражай қызметінің негізгі бағыттарын білу;
- «жасыл бағыт» құрай білу
MKEM 4510
Мәдениет
құндылықтары
ескерткіштерін музейлендіру
3 кредит/5 ECTS
Пререквизиттер: IKT 2413
2+1+0
Музеефикациялау - мұражай қызметінің бағыты, тарихи-мәдени
немесе табиғи обьектілердің қайта ӛндеп, олардың тарихи-
мәдени, ғылыми, кӛркемдік құндылығын жоймай, ұзақ уақытқа
сақталып
мұражайлық
кӛрмеде
кӛрсету
мақсатымен
шұғылданады. Берілген модул барысында студенттер тарихи-
мәдени мұра обьектілерінің музеефикациялау тәртібімен
танысады. Музеефикацияның тарихи мәселесі, сонын ішінде
- әртүрлі ескерткіштердің музеефикациялау процесінің
ерекшелік сипатын білу;
- музеефикациялау обьектісінің жоспарын жасай білу;
- ескерткішті музеефикациялау
қызметінің айрықша
белгілерін білу
археологиялық
және
этнографиялық
ескерткіштерді,
ескерткіштерді қорғау және мұражай қызметінің спецификалық
бағыты ретінде қарастырылатын болады.
AAT 4511
Әлемдік архитектура тарихы
3 креди /5 ECTS
Пререквизиттер: VI 1405
2+1+0
Архитектура- баяғыда ӛткен тарихи дәуірдегі адамдардың ӛмірі
туралы керемет ақпарат беретін, адамзаттың материалдық
мәдениетінің бӛлігі. Архитектуралық құрылыстар тек қана
құрылыс идеясын ғана емес, қайта әртүрлі дәуірдің кӛркем
ӛнерінен хабар білдіреді. Студенттер түрлі ғасыр мен мемлекеттің
ең танымал архитектуралы құрылыстарын, олардың ерекше
сипаттарын, құрылым элементтерін, стилін, ӛнердің таралуы мен
әлемге танымал архитекторлардың қызметімен танысады.
– архитектураны тарихи және мәдени негізделген кеңістік
бейнесі ретінде тани отырып, оның ерекшеліктерімен танысу
және қалалық архитектуралық жиынтық ретіндегі мәні;
– Ежелгі антикалық әлемнің архитектуралық ерекшеліктері;
әртүрлі архитьектуралық стилдердің ерекшеліктерімен
белгілері туралы білім беру (готика, ренессанс, барокко,
классицизм), сонымен қатар, заманауи архитектуралық
стилдердің еркешеліктеріне тоқталу;
–
әртүрлі
кезеңдегі
және
стилдегі
архитектураның
басымдылықтарына мән берумен конструктивті талдау
әдістерін қолдануға баулу.
AAAM 4512
Ашық аспан асты музейлері
3 кредит 5 ECTS
Пререквизиттер: MMS 1404
1+1+0
Ашық аспан астындағы мұражай- мекеменің ішінде емес, ашық
территорияда орналасқан экспозициялар мен негізгі обьектілерді
кӛрсетуге негізделген, мұражай топтары. Ашық аспан астындағы
мұражай жылжымайтын тарихи және мәдени ескерткіштердің
табылау орнымен немесе басқа арнайы территориядан ауыстыруға
байланысты негізделіп құрылады. Студенттер мұндай мұражай
түрінің қызметінің ерекшеліктерін, олардың классификациясын
және басқа мұражай мекеме жүйесіндегі олардың маңызы туралы
ақпарат беру.
– ашық аспан астындағы мұражайлардың пайда болу тарихын
және олардың басты артықшылықтарын білу;
– ашық аспан астындағы мұражайлардағы экспозиция
жұмысының жүзеге асырылуы туралы білімге ие болу.
MKT 3513
Музей ісіндегі компьютерлік
технологиялар
3 кредит 5 ECTS
Пререквизиттер:
ME
2415,
NFM 2416
1+1+0
Студенттер мұражай қызметіне қолданылатын қазіргі
информатиканың жалпы теориялық жағдайын үйреніп, мәтін мен
суреттерді ӛндеуде компьютер принциптерімен танысып,
компьютерлік технологияны есеп-сақтау, ғылыми және
реставрациялау, экспозициялық, кӛрмелік және мұражайдың баспа
қызметінде қолдану тәжірибесін зерттеу, мұражайда нақты
қолданылатын жүйемен және шетел мұражайларында,
халықаралық ұйымдардың жұмысында қолданылатын жаңа
ақпараттық технология енгізудегі тәжірибесімен танысады.
- күрделі ақпаратты қарама-қайшы қойып, талдап және
қортынды жасай білу;
- мұражай қорын компьютерлеу саласындағы жалпы
теориялық мәселелер мен оларды шешу жолдарын білу;
- мұражай қызметінің ерекшелігін, оның ішінде мағұлматты
тіркеу(мұражай құралы мен коллекциясы), талдау және
жоспарлауды білу;
ПӘНАРАЛЫҚ МОДУЛЬ
OTP 3601
Ономастиканың теориясы және
практикасы
2 кредит /3 ECTS
Пререквизиттер: POK(R)Ya
1102
2+1+0
Студент пәнді оқу барысында ономастиканың қалыптасуы мен
даму тарихы, зерттеу аспектілері мен әдістері, сонымен қатар
ономасиканың ӛзегі болып табылатын антропоним, топоним,
космонимдермен қатар шектік ӛрістегі онимдермен таныса алады.
- ономастикалық зерттеудің тілін және тәсілін білу керек;
- топонимикалық материалдарға негізделген, этномәдени
ақпараттың спецификсын білу;
- ономастиканың ғылым ретінде дамып, қалыптасу тарихын
білу.
KKEU 3602
Қазақстанның қазіргі заманғы
этнотілдік үдерістері
2 кредит /3 ECTS
Пререквизиттер: EIK 2406
2+1+0
Орталық Азия республикаларында тілдік жағдайды, тілдік саясат
пен тілдік заң шығаруды қарастыра отырып, мемлекеттік және
ресми тілдер түсінігін талдауды жүзеге асырады. Соңғы
жылдардағы Қазақстандағы миграциялық процесске байланысты
халықтың этникалық құрамы ӛзгергені сипатталады.
-этникалық мәдениетті дамыту мен сақтау үшін тілдің маңызы
мен рӛлі туралы білу;
-билингвизм және кӛптілдік туралы білу;
- қазіргі Қазақстандағы этонтілдік талдауда жаңалықтарды
қолдану;
E 3603
Экскурсиятану
2 кредит /3 ECTS
Пререквизиттер: MP 2419
2+1+0
Пәннің мақсаты- экскурсия ӛткізуде жаңалықтар мен
технологияны қолдану, экскурсиялық істегі теориялық және
тәжірибелік саласында негізгі білімнің студенттерде қалыптасуы.
Қатысушылар экскурсияның классификациясын, экскурсоводтың
кәсіби шеберлігін, экскурсияны жүргізудің тәсілі мен техникасын,
оны кӛрсетіп, түсіндірілуі туралы біледі.
- экскурсиялық істердің дамуына байланысты, тарихи
оқиғалар мен негізгі түсініктерді білу;
- жағдайы мемлекеттік стандартқа негізделген, жаңа
экскурсия тәсілін қалыптастыра білу;
- экскурсанттар тобының қалауын талдап, олармен ыңғайлы
жұмыс түрін қолдана білу керек;
- жеке экскурсияны және оған қатысты құжаттарды дайындай
білу.
HTG 3604
Халықаралық
туризм
географиясы
2 кредит /3ECTS
Пререквизиттер: IKT 2413
2+1+0
Туризмнің аймақтарындағы даму ерекшеліктеріне қарай нақты
географиялық материалды сараптай алу;
Әлемдегі негізгі туристік ерекшеліктер: табиғи, тарихи-мәдени,
әлеуметтік-экономикалық, геосаяси, экологиялық ерекшеліктерін
білу;
Географиялық туризмнің теориялық және әдістемелік негіздерін
білу;
- әртүрлі аймақтағы туризмді дамыту мәселесі бойынша
нақты
географиялық
материалдарды(визуалды,
картографиялық және т.б.) талдай білу;
- әлемдегі табиғи, тарихи-мәдени, әлеуметті-экономикалық,
геосаяси және экологиялық туристік аймақтары негізгі
ерекшеліктері туралы білу;
-географиялық туризмнің негізгі теоретик-методологиясын
білу
TKHP3605
Тарихқа қосалқы пәндер
2 кредит/3 ECTS
Пререквизиттер: A 1401, E
1408
2+1+0
Негізгі аспектілерді зерттеу барысында қосалқы тарихи пәннен
студенттер монета тарихын, ақшаға қатынасы, георгафиялық
атаулар, олардың қазіргі және бұрынғы атының шығуын
зерттейтін, нумизматика мен топонимика туралы білім алады.
Пән сонымен қоса, география, тарих және лингвистика сияқты
ғылыми білім саласында, нумизматика мен топонимика
материалдарын классификациялау мен типологизациялауды
қарастырады.
-Қазақстан территориясында ӛмір сүрген ақша сарайлары
арқылы, әртүрлі тарихи кезеңдерде қандай ақша түрлері
жүргенін білуге болады;
- Қазақстан мен жақын және алыс шетелдердегі түрлі аймақтар
мен қалалардың, ӛзендер мен туған ӛлке тарихын білу;
- Қазақстан мен Еуразия даласындағы топонимикасына
тарихи-салыстырмалы талдау жасай білу.
IK 01 2605
Инновациялық
кәсіпкерлік
(бағыт бойынша)
2 кредит /3 ECTS
Пререквизиттер: жоқ
2+1+0
Мақсатты кәсіпкерлік инновацияны құқықтық реттеу, себебі
экономиканың даму деңгейінің ӛсуіне байланысты жаңаны енгізу
және оны пайдаланудың маңызының ӛсуімен байланысты.
Инновациялық кәсіпкерлік – бұл технико-технологиялық
жаңаларды
коммерциялық
пайдалану.
Инновациялар
кәсіпкерліктің
спецификалық
құралы.
Курс
аясында
инновациялық кәсіпкерлік субъектілерін, оның түрлерін,
инновациялық кәсіпкерлікті жүзеге асыру ерекшеліктері, алыс,
жақын шет мемлекеттер заңнамалары мен тәжірибесіне сәйкес
әлемдік тәжірибедегі инновациялық кәсіпкерлікке салыстырмалы
талдау.
Модульды оқыту нәтижесінде меңгерілетін қҧзіреттер
Білуі
тиісь:
инновациялық
кәсіпкерліктің
жалпы
теоретикалық қағидалары мен әдістерін, түсігін, мазмұны мен
инновациялық кәсіпкерліктің дамуы тарихын, инновациялық
кәсіпкерлік мақсаттары мен міндеттерін, инновациялық
қызметттің қағидаларын, нысанын және әдістерін.
Меңгеруі тиіс - алынған білімді практикада саралай және
қолдана
білу.
Инновациялық
кәсіпкерлікті
реттейтін
нормативтік құқықтық базамен жұмыс жасау, алынған
білімдіпрактикада қолдану және мемлекеттің инновациялық
кәсіпкерлікке қатысты мсаясатын.
Машықтануы тиіс инновациялық кәсіпкерлікті құқықтық
реттеу аясындағы ғылыми және практикалық мәселелерді
шешуге.
Бітірушілер юриспруденцияның барлық аясындағы терң
білімге ие болады және қазіргі ғылыми зерттеулерге сыналау
саралау жүргізе білу.
IK 02 2606
Интеллектуальды құқық
2 кредит /3 ECTS
Пререквизиттер: жоқ
2+1+0
Мақсатты интеллектуалдық шығармашылық қызмет нәтижелері
және азаматтық айналым қатысушыларының тауарларын,
жұмыстарын және қызметін дараландыру құралдарына қатысты
пайда болатын қатынастардың құқықтық реттелуін оқыту.
Модульді оқып білу нәтижесінде игерілетін қҧзыреттер
Модульды оқыту нәтижесінде меңгерілетін қҧзіреттер
Білуі тиіс – интеллекталдық меншік құқығының теоретикалық
қағидалары және әдістері, түсінігі, мазмұны және тарихы,
интеллектуалдық
меншік
құқығының
мақсатты
мен
міндеттері, объектілері, интеллектуалдық меншік құқығын
қорғаудың негізгі тәсілдерін.
Меңгеруі тиіс - алынған білімді саралау және тәжірибеде
қолдана білу. Творчестволық интеллектуалдық қызмет
нәтижесіне байланысты пайда болатын қатынастарды
реттейтін нормативтік базамен жұмыс жасау, алынған білімді
тәжірибеде қолдану; творчестволық интеллектуалдық қызмет
нәтижесін қорғау және қоолдауға байланысты мемлекеттік
саясатты меңгеру.
Машықтануы тиіс творчестволық интеллектуалдық меншік
нәтижелерін құқықтық реттеу аясындағы ғылыми және
практикалық
мәселелерді
шеше
білуге.
Бітірушілер
интеллектуалдық
меншік
құқығы
аясындағы
коммуникациялар, алғашқы деректерді сындық бағалаумен
байланысты мәселелерді шешуге жүйелік дағдылануды
қалыптастыру, қазіргі кездегі ғылыми зерттеулер жағдайларын
саралауға қатысты терең блілім ала алады. Практикалық
дағдылануға ие болады.
СПЕЦИАЛЬНОСТЬ 5В041900 – МУЗЕЙНОЕ ДЕЛО И ОХРАНА ПАМЯТНИКОВ
Код
дисциплины
Название дисциплины,
количество кредитов,
пререквизиты,
распределение по видам
занятий
Цель, задачи, краткое содержание модуля (курса)
Результаты обучения
(знания, умения, навыки)
ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ОБЯЗАТЕЛЬНЫЙ МОДУЛЬ
1
2
3
4
IK 1101
История Казахстана
3 кредита/ 5 ECTS
Пререквизиты: нет
2+1+0
Цель: ознакомление обучающихся с историческими основами и
периодами
становления
независимой
казахстанской
государственности через призму изучения конкретных источников и
исторических фактов с позиций новых теоретических и
методологических взглядов.
Краткое содержание. Исторические основы и периоды становления
независимой
казахстанской
государственности.
Историко-
сравнительный анализ сегодняшних достижений состоявшейся
казахстанской государственности с различными периодами
исторического прошлого.
- знание исторические основ и периодов становления
независимой казахстанской государственности в контексте
всемирного и евразийского исторического процесса;
-
умение
объективно
и
всесторонне
осмысливать
имманентные преимущества, особенности и значение
казахстанской модели развития;
- владение навыками аналитического и аксиологического
анализа при изучении сложных исторических процессов,
явлений и исторических личностей современного Казахстана.
POK(R)Ya1102
Профессионально-
ориентированный казахский
(русский) язык
3 кредита/ 5 ECTS
Пререквизиты: нет
0+3+0
Достарыңызбен бөлісу: |