Шарт ты бел гі лер Жаңа тақырыпты меңгеру тапсырмалары

80
3. Те ңеу мен эпи те ттер ді те ріп жа зың дар.
4. Тол ғау маз мұ ны бой ын ша әр бір сұ рақ ал дың ғы жау ап тан 
ту ын дап оты ра тын «6 не лік тен?» сұ ра ғын құ рас ты рың-
дар.
«Ба ға бе ру»
Ақын ке лер күн нен қан дай үміт кү те ді? Оның үміті 
ақталды ма?
Ар тық бол мас біл ге нің
Мұ рат Мөң кеұлы май тал ман жыр шы, тер ме ші ре тін де де та ныл-
ған. Мұ рын жы рау «Мұ рат мен көр ген ақын дар дың ішін де гі ең күш ті сі 
еді» деп ба ға ла ған. «Өлім», «Қыз», «Ар ғы мақ сый лап не ке рек», «Ат-
тан сұ лу бо лар ма?», «Жал ған шы фә ни жал ған да» ат ты тер ме ле рін-
де за ман сы ры на үңі ліп, өмір мен өлім, жас тық пен кә рі лік, сұ лу лық 
ту ра лы тол ға на ды. «Оқу дан қайт қан жі гіт ке хат», «Елі не жаз ға ны», 
«Бір дос қа» ат ты хат үл гі сін де жа зыл ған үш ту ын ды сы сақ тал ған. 
Ел ішін де гі әң гі ме лер де «Са ры ар қа ның» жыр ла ну та ри хы ту ра лы бы лай ай ты-
ла ды: 1878–1879 жыл дың жұ тын да Мұ рат жал ғыз түй есін же те леп, үй ішін алып, 
Маң ғыс тау ға ке тіп, на ға шы жұр тын па на лай ды. Адай дың қыз ба, же лөк пе жі гіт те рі: 
«Мұ рат айт қыш дей ді, со ны сын бай қап кө ре лік, өзі міз дің Арал бай мен, Қа ша ған-
мен ай тыс ты ра лық. Мұ рат өз ауы лын да жүр ген де елін, же рін, Бе рі шін мақ тап дес 
бер мей ді дей ді. Ен ді не сін мақ тай ды, жұ та ған елін мақ тай ма? Қаң ғып ке ліп біз дің 
ел ден күн кө ріп жүр, ен ді ай тыс тыр сақ, ол же ңі ле ді, дан дайсуын қоя ды», – деп ел 
ара сы на сөз жү гір те ді. Мұ рат мұ ны ес тіп, бір ке зе ңі ке лер деп іш тей ши ры ғып жү-
ре ді. Осы ны сез ген үл кен дер: «Мұн дай әң гі ме ні қо йың дар, Адай-Бе ріш әрі аға йын, 
әрі мұң дас ел міз. Мұ рат – әрі қо нақ, әрі жиен. На ға шы мен жиен нің ара сын да ғы 
ай тыс на сыр ға шау ып, ар ты жақ сы лық қа апар мауы мүм кін, тек жү рің дер», – деп 
қой ғы за ды.
Сөйт іп жүр ген де Адай елі нің үл кен жи ыны бо ла ды. Ай ту шы лар дың әң гі ме сі не қа-
ра ған да 9 бо лыс ел жи на ла ды. Жи ын бас талар да үл кен дер: «Ал ды мен ақын дар ды 
сөй ле тейік», – дей ді. Сон да ел дің Мәт жан де ген атақ ты ақ са қа лы: «Ола рың дұ рыс 
бо лар. Олай бол са, ал ды мен сөз ді әрі жиен, әрі қо нақ Мұ рат қа бе ре лік. Елін, же-
рін са ғы нып жүр ген бо лар не ме се біз дің ел дің жі гіт те рі нің сө зі ти іп жүр ген бо лар, өз 
ақын да ры мыз ды кей ін кө рер міз», – дей ді. Ел мұ ны ма құл дай ды. Сон да іш тей ты-
нып ши ры ғып жүр ген Мұ рат осы «Са ры ар қа сын» жыр лай ды. Бұл тол ғау осы лай ша 
туа ды.
­Х.Досмұхамедұлы

жүктеу/скачать 9,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: