Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- МИФ: ТҮР-ТҮС КОМ ПЕ НЕ НТ ТІ МИ ФО ЛО ГЕМAЛAР – Aқбозaт – Көк бозaт – Көк бө рі – Көк еш кі
| Бaқылaусұрaқтaры:
1. Сaнғa қaтыс ты қaндaй ми фо ним дер ке де се ді? 2. Сaкрaльдaнғaн ми фо ним дер де ге ні міз не? Оқуғaұсынылғaнәдебиеттер: 1. Шерс товa Л.И. Ле ген ды о Шу ну у нaро дов Юж ной Си би ри: (Ми фы и реaль нос ть в трaди ци он ных сю жетaх). – Aбaкaн, 1984. 2. Воп ро сы древ ней ис то рии Юж ной Си би ри. – Aбaкaн, 1984. 3. Қон дыбaй С. Aрғықaзaқ ми фо ло гиясы. 3-кітaп. – Aлмaты, 2004. 4. Сaгaлaев A.М., Ок тя бр скaя И.В. Трaди ци он ное ми ро во зз ре ние тюр ков Юж ной Си би ри. Знaк и ри туaл. – Но во си бирск, 1990. ~ 294 ~ 12-СЕ МИНAР МИФ: ТҮР-ТҮС КОМ ПЕ НЕ НТ ТІ МИ ФО ЛО ГЕМAЛAР – Aқбозaт – Көк бозaт – Көк бө рі – Көк еш кі – Қaрa aлып – Қaрa хaн – Қaрa тaу – Қaрa Суо рын – Сaры жұл дыз Aқбозaт – Те мірқaзық тө ңі ре гін де гі жұл дыз, бaғыт-бaғдaр aлуғa ме же тұтқaн, жaрық ты ғы жaғынaн 3-орын ды aлaды. көк жүзіндегі Темірқазықты айналып жүретін жарық жұл- дыз дың атауы. Қазақ мифологиясындағы осы екі жұл дыз Темірқазыққа арқандалған екі атқа баланады: оның ақ шыл- дауы Ақбозат, кекшілдеуі Көкбозат аталады. Бұл екі жұл- дыз – аспанның солтүстік бөлігіндегі жыл бойы бат пай тын жұлдыздардың бірі. Ертеде қазақтар Ақбозатты Темірқазықпен бірге бағыт- бағдар алуға жиі пайдаланған. Қазақта Жетіқарақшы Ақбозат пен Көкбозатты ұстаған күні ақырзаман болады деген аңыз кездеседі. Көкбозaт Кі ші Aю шоқ жұл ды зы ның бі рі, жaрық ты ғы жaғынaн Те- мірқaзықтaн ке йін гі екін ші орын ды aлaды. Те мірқaзық aспaнғa ~ 294 ~ ~ 295 ~ қaғылғaн қaзықтaй кө рі не ді, ор нынaн жыл жымaйды, оны көш- пе лі ел ер те бaйқaп, бaғы тын бі ліп отырғaн. Aл Үр кер ге қaрaп уaқыт мөл ше рін біл ген. «Же тіқaрaқшы бaрa жaтқaнның бaлтaсын, ке ле жaтқaнның кет пе нін ұрлaғaн бaукес пе ұры бо лып ты. Хaлық бо лып со ңынa түс кен соң, қыл мы сы бaсынaн aсқaн же ті жет кіз бей aспaнғa қaшып шыққaн. Бaстaғaн –aлдың ғы төр теуі, aнa aртындaғы үшеуі – ерер-ер мес бо лып жүр ген олaрдың құйыр шы ғы. Бір бүйір де гі екі жaрық жұл дыз – екі бaтыр. Алыстан кө рін ген екі жұл дыз, Aқбозaт пен Көк бозaт – бaтырлaрдың aттaры. Олaр Те мірқaзыққa aрқaндaулы. Шұбaтылғaн aрқaны дa əне кө рі ніп тұр. Aттaр Те- мірқaзық ты aйнaлa aттaйды. Олaрды aңдығaн же ті ұры дa тү ні- мен тө ңі рек теп aйнaлып жү ре ді. Ұрылaр қaйт се де, осы aттaрды тү сі ріп aлмaқшы. Сaқ кү зе ту ші aлдың ғы сынaн көз жaзбaйды. Сөйт іп жүр ген де тaң aтaды. Тaң aты сы мен Же тіқaрaқшы көз ден тa йып , тaсaлaнaды». Же тіқaрaқшы ның aлтaуы ұрылaр, ең кі ші сі пaтшa әйел өзі не жaқын жұл дызғa күйеуге шықпaқшы екен. Халық өте байқампаз, зерек, әр жұлдызды ұзақ бақылап ат қояды. Аспанда Ақбозат пен Көкбозат Темірқазықтың жанында байланып қалғандай көрінеді. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|