Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- AAЛ ЛУК МAС
| АРСУРИ– ормaншыл, ормaн иесі нің ру хы. Ол жaнуaрлaр мен aдaмның
бей не ле рін қaбылдaй aлaды. Кө бі не се ол ірі де не лі aдaм бей не сін де – бaсы үл кен, де не сі aғaшпен бір дей бо лып су рет те ле ді. Ке йінірек оны aдaм ре тін де тaны ды – aңғa не ме се aдaмғa ұқсaс бей не жaсaй aлaтын, мейі рім ді әрі қaтты қы зы ғу шы.Оғaн сәт ті лік, өмір де гі сaулық бaйлaныс ты еді. AТЕЙ– сaқ пaтшaсы. Біз дің зaмaны мыздaн бұ рын ғы IV ғaсырдa өмір сүр- ген, сaқ тaйпaлaры ның бaсын бі рік ті ріп, сол ғaсыр дың 40-жылдaры Aзaу те ңі зі- нен Дунaй өзе ні не де йін гі жер ді aлып жaтқaн орaсaн зор, дү ниежү зі өр ке ниеті- не үл кен ықпaл жaсaғaн Сaқ пaтшaлы ғын құр ды. Біз дің зaмaны мыздaн бұ рын- ғы 331 жы лы Фрaкиядaғы A. Мaке до нс кий дің өкі лі Зо пи риaн пaтшaлы ғы ның бaты сынa бaсып кі ріп, Ольвияны қоршaп aлaды. Aтей әс ке рі олaрды тү гел дей құр тып жі бе ре ді. Aтей біз дің зaмaны мыздaн бұ рын ғы 339 жы лы Мaке до ния пaтшaсы Фи лип ІІ-мен болғaн со ғыстa қaзa тaбaды. AТТИЛA – тaри хи тұлғa, со ның aрқaсындa бү кіл әлем ғұндaр турaлы біл ді. Еу ропaдa ол көр нек ті қолбaсшы ре тін де бел гі лі бол ды. Бұл турaлы Aттилa бей- не лен ген aлтын жә не кү міс медaльдaр куәлaндырaды, олaр еу ропaлық мем ле кет- тер де aлты ғaсыр бойы со ғыл ды. Қaзaқстaн қоғaмындa Еділ (Aттилa) би леуші- сі нің есі мі осылaй тaри хи қaлa бе ре ді. 2009 жы лы Қaзaқстaнның Ұлт тық Бaнкі «Ұлы қолбaсшылaр» се риясындa «Aттилa» ес те лік кү міс мо нетaсын шығaрды. AЙЫЫ – якут ми фо ло гия сындa жоғaрғы жә не ортa әлем нің мейі рім ді Құдaйлaры. Якуттaрдың тү сі ні гі бо йын шa мaлдaрды, пaйдaлы жaнуaрлaр мен өсім дік тер ді Aйыы жaрaтқaн. Олaр бaқыт ты, гүл ден ген өмір ді бе ре aлaтын құ- ді ре ті күш ті же леп-же беуші деп есеп тел ді. Aйыы үшін якуттaрдың ең жaқсы тaғaмдaры құрбaндыққa шaлынғaн: ері ген сaры мaй қо сылғaн қы мыз жә- не т.б. Не гіз гі құрбaндықтaр Ыс тыaх мейрaмындa жaсaлғaн, мұндa Aйыыдaн гүл ден ген өмір бер уін ті лейт ін. Якут эпо сы Олон ходa ке йіп кер лер Aйыы ның бaтырлaры ре тін де сипaттaлғaн. AЙЫЫHЫТ – якут ми фо ло гия сындaғы ұрпaқ жaлғaсты ру шы Құдaйлaр. Олaрдың бaстылaры – сә би лер дің ту уынa се беп ші болaтын Нэл бэй aйыы сыт; жыл қылaрдың кө беюіне се беп ші болaтын Дже се гей той он жә не Киянa Киеми – Бaли-той он; мүйіз ді мaлдaрдың кө беюіне се беп кер болaтын Исэ гэй aйыы- сыт; ит тер мен түл кі лер дің кө беюіне се беп кер болaтын Но ру луйa. Aйыы сыт ты Aйыы Құдaйлaры ның қaтaрынa жaтқызғaн. AAЛ ЛУК МAС – якут ми фо ло гия сындaғы бел гі лі бір ел ді ме кен нің рухтaнды ру шы сы ме кен дейт ін қaсиет ті aғaш. Aл лук мaстың бұтaқтaрындa жер иесі Aндaрхaн хо тун ның бaлaлaры Эрэ кэ-джэ рэ кэ ойнaғaнды ұнaтaтын. Aл лук ~ 379 ~ мaс ре тін де қорғaндaрдa не ме се ормaнның ше тін де өсіп ке ле жaтқaн қуaтты, ес кі қaйың мен қaрaғaйлaр қaрaсты рылғaн, олaрды кө бі не се қоршaп, оғaн жіп не ме се мaтaлaрдың қиын дылaрын бaйлaп, сый лық жaсaғaн. Aл лук мaстың бұтaқтaрын сын ды руғa не ме се оны ке су ге тыйым сaлынғaн. Aл лук мaстың мaңындa Aн дaрхaн хо тунғa құрбaндық шaлғaн. Aңыздaрдa қaсиет ті aғaштың ерек ше лік те рін сипaттaйт ын өз ге де aтaулaр кез де се ді, мысaлы, «aқ не ме се мәң- гі лік aғaш». Бaтыр лық жы рындa Aл лук мaс – aдaмдaр мен жaнуaрлaрды қо рек- тен ді ре тін мәң гі лік aғaш бей не сі. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|