153
электродты потенциалдың таңбасы электрохимиялық тізбектің ЭҚК
таңбасымен бірдей. Мысалы, мыс электродтың электродты потенциалы
дегеніміз – тізбектің ЭҚК:
Pt|H
2
(p
H
2
= 1 атм) |H
+
A
-
(a
H
+ = 1); CuSO
4
|Cu|Pt
(6.3)
Бҧл электрохимиялық жҥйе тҧйықталғанда сыртқы тізбектегі электрондар
солдан оңға қарай (платинадан мысқа қарай) ағады. Электролиттегі
катоиндар да осы бағытта қозғалады.
Бҧндай тізбектің электрқозғағыш кҥші оң, демек, мыс электродтың
потенциалы стандарт сутегі электродына (сутегі шкаласындағы) қатысты
оң болады. Екінші жағынан, электрохимиялық тізбек тҧйықталғанда:
Pt|H
2
(p
H 2
= 1 атм) | H
+
A
-
(a
H
+ = 1) ; ZnSO
4
|Zn|Pt
сыртқы тізбектің электрондары оңнан солға қарай (мырыштан платинаға)
қарай ағады, яғни бҧндай тізбектің ЭҚК теріс болады. Демек, стандартты
сутегі электродының потенциалына қатысты мырышты электродтың
потенциалы да теріс болады. Келісім бойынша, «электродты потенциал»
терминін тек тотықсыздану реакциясына қатысты ғана қолданады.
Электродты потенциалға сәйкес реакцияларды жазуда, қысқарту ҥшін,
әдетте электронмен ӛзара әрекет реакциясын, яғни электродтың
тотықсыздану реакциясын жазады. Мысалы, тізбектің ЭҚК (6.3) жауап
беретін Cu
2+
+ H
2
= Cu + 2H
+
реакциясының, яғни мыстың электродты
потенциалының орнына, әдетте, Cu
2+
+
2e =Cu деп жазады. Электродты
потенциалды белгілеу ҥшін Е әріпін пайдаланады; Е-нің тӛменгі индексіне
тотығу-тотықсыздану
жҥйесінің
тотыққан
және
тотықсызданған
компоненттерін жазады, мысалы, E
Cu
2
+/
Cu
— мыс электродтың электродты
потенциалы.
Кейде стандартты сутегі электродының орнына басқа салыстыру
электродтарын, мысалы байытылған каломелді электродты, хлоркҥміс
электродын пайдаланады.
Кез келген электродтың электродты потенциалын ӛлшеу оның мәнінің
белгілі бір константаға ӛсуіне, яғни шкаланың қозғалысына әкеледі.
Бҧндай жағдайларда әртектіліке жол бермеу ҥшін қолданыстағы
салыстыру электродын кӛрсетеді. Мысалы,
Е = +0,024 В (байыт. к.э) деген
жазу электрод потенциалының байытылған каломелді электродқа қатысты
ӛлшенгенін және +0,024 В қҧрайтынын білдіреді.
Қабылданған электродты потенциалдардың шартты сипатын барлық
электродты потенциалдың мәніне белгілі бір тҧрақты А санын қосу
арқылы беруге болады. Яғни,
Е
Достарыңызбен бөлісу: