Г. К. Сатыбалдиева а в т о р л а р
Мектепте биологиядан білі.м берудін
жүктеу/скачать 9,38 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3.1. Мектепте биологиядан білі.м берудін
әдіснамалық мәселелері Жас үрпакка биологиялық білім беруді үйрету дегеніміз - жер бетіндсгі тірі ағзалардың тіршілігін. өмірдің кыр-сырын түсінді- рудегі сн басты бағалы міндет деп қарау. - биологмяны зсрттеп, окып-біліп, табиғагтағы болатын үде- рістерді түсінуге және биосфераны сактауға мүмкіндік ту- ғыза отырып, адамзат баласының дамуынын басты шарты деп үғыну керек. - табиғатпеи тең күкылы қарым-катынас, адам мен биосфера арасындағы коэволюция - міндетті түрле болатын үдеріс. Осы түрғылан қарайтын болсак. биология жаратылыстану ғылымы ішіндегі еи бірінші көшбастары деп айтуға бола- ды. Бүгінгі таңдағы, яғни XXI ғасырдағы ең басты проблема мек- тем окушыларына білім беруде биологиялык үдерістердін мацы- зы үйретудің рөлін күрт жоғарылату деп карастыру керек. Әрбір мүғалім оқушылардыц интеллсктуалды потенциалын күшейтуді, калай іске асыруды жәнс қазіргі өрксниетке, модениетке сай, бі- лім беруге жүмылдыру, г.б. сиякты моселелсрге жауап беруге борышты. Биологиялык білім беруді жстілдіру үшін оиыи мін- дегін, максатын анықтай отырып, тіршілік жайлы ілімніц кү- рылымын, біртүтастығын калыптастыру барысында теориясын, одіснамасын, оныц формасы мсн әдістерінің арасындағы байла- ныстарды ашыи корсетс білу - ең басты максат. Сондықтан әдіснамалық иегізсіз биологияны жеке пән рстіи- де баска білім салаларымен байланыссыз қалыптастыруға бол- майды. Оку-тәрбие бсру үдерісінде пәннің максатын. мазмүнын дү- рыс күруда және колайлы тиімді формаларымсн одіс-тәсілдеріи үйретуде басты көмекті әдіснамадан іздеу, былайша айтқанда, эдіснамалык түрғыдан түсіндіру керек; күрылымы, оку үдерісін логикалык жүйемен үйымдастыруда әдіснаманың маңызы зор. Әдістеменің басты максаты - әдіснаманың көмегімен теория- лык кағидаларды, заңдылыктарды практика жүзіиде іске асыру әдістерін колдана білу. Енді онын калыптасу тарихына көз жіберсек. Жалпылама мектеп кабырғасында білім беру, оның ішінде жеке биология пә- нінен білім беру әдіснаманын негізінде калыптасты. Оның бірін- ші негізін қалаушы - Ф. Бэкон (1561-1626). Оның идеяіарының ең маііыздылары мынадай бес сатыдан турады: - ен маңыздысы - тожірибе, барлык білімиіц калыптасуы тә- жірибеге нетіздслінген. - тәжірибедегі пайдалы жагы немесе тәжірибеиің маңызы - білім. - тожірибе жүзіндегі айтылған фактілерге түжырым жасай отырып. заңдылыктарын жекеден жалпыға карай аныктау. - тану, білу, танымдылык барысындағы болатын қүбылыс, оныц себсптеріне салдарына көңіл болу. - күрделі танымды карапайым түрге айналдыру. Осы ерсжелердің барлыгы да бір-бірімен тығыз байланысты, бір-біріне себепші, бір-бірін толықтырушы деп карасгырды. Ф. Бзкон философиясының негізгі қағидаларын дидактика са- ласына іараткан, дидактиканыц басты негізін калаушы - Я.А. Ко- менский (1592-1670). Бүл ғалымның басты идсясы - «Дүниеніц күрылымы» түсіну үшіи коптеген ғылымдардын ішінен оның сң басты белігін сүрыптай, таидай ала білуі. 3.1. Мектептебнологиядан білім бсрудіц әдігнамалык... ♦ 53 |