әСкерді дайындыққа көшіруге

Кеңес  Одағының  маршалы  Г.К.Жуков 

өзі  нің  «Воспоминания  и  размышления» 

атты  кітабында  былай  дейді:  «Әскер  мен 

оның  командирлері  қандай  жағдайда  да 

жар  ғыға  сәйкес  әскери  міндетті  атқаруға 

дайын болуы тиіс. Алайда соғыс алдында, 

тіп ті 22 маусым күнгі түнде шекараны қор­

ғау  эшелонына  енетін  бөлімдердің  коман­

дирлері  қайсыбір  жағдайларда  соң ғы 

уақытқа  дейін  жоғарыдан  нұсқау  тосты, 

бө  лім дерді  қалыпты  дайындықта  ұстама    ­

ды».  1941  жылғы  10  маусымда  Бас  штаб 

Киев  ерекше  әскери  округі  әскері   нің  қол­

бас шысы  генерал­полковник  М.П.Кирпо­

нос  тың атына төмендегідей же  дел хат жол­

дады». Украина НКВД ше ка ра әскер ле рінің 

бастығы  нығайтылған  аудан дардың  бас­

тықтары қамдануға тап сырма алыпты дей­

ді... Мұндай өкімді тез ара да жоққа шы ға­

рыңдар  және  осындай  өкім ді  өз  бетінше 

кім нің бергендігін анық таңдар». 

Осы тектес қатаң ескертуді 21 маусым 

кү ні Прибалтика ерекше әскери округі әс­

ке рінің  қолбасшысы  генерал­полковник 

Ф.И.Кузнецов  та  алған  еді  («Жетісу», 

2005, 7 мамыр).

шейіт болғандар қанша?

Қашанда  тұтқиылдан  шабуыл  жасау 

қарсыласына  үлкен  шығын  әкеледі.  Мы­

салы,  соғыстың  тек  алғашқы  алты  айын­

да  ғана  кеңес  әскерлері  3  млн  138  мың 

адамынан  айырылса,  бүкіл  соғыс  бары­

сын да  қаза  тапқан  офицерлер  мен  сол­

дат тардың  40  пайыздайы  осы  қанқұйлы 

1941  жылдың  үлесіне  тиеді  екен.  Оның 

ішін де 1941 жылдың маусым­қараша ай­

ла рында  Қызыл  әскер  майданда  күніне 

екі  дивизиядай  (24­25  мың  адамынан) 

айырыл са,  соғыс  аяғында  күнделікті  шы­

ғындар 20 мың адамнан құраған. 

Сөйтіп,  1941­1945  жылдар  аралы­

ғында  Кеңестер  Одағының  жалпы  саны 

26  миллионға  жуық  адамы  құрбан  бол­

ған.  Оның  ішінде  тікелей  шайқаста  өл ген 

солдаттар  мен  офицерлер  11  млн  944 

мың  100  адамды  (фашистік  Гер ма ния­

ның  Қарулы  күштері  8,6  млн  адам)  құ­

рап, тұтқынға 4 млн 59 мың әскери қыз­

меткерлер  түсіпті  (бұлардың  1,2  млн 

адамнан  астамы  өлген).  Ал  бұл  қыр ғын­

ның  зардабынан  жалпы  саны  13,6  мил­

лион дай кеңестік бейбіт тұрғын опат бол­

ған.  Жалпы,  соғыс  жылдары  майданға 

34476700  адам  шақырылып,  оның  490 

мы ңын әйелдер құраған. 

Соғыс  кезінде  20  генерал  абақтыға 

жабылып,  атып  өлтірілді  (марқұмдар 

түгел  ақталды),  үш  генерал  өзін­өзі  мерт 

қыл ды,  біздің  80  генерал,  негізінен, 

1941 жылы тұтқынға түсті. Оның 23­і қа­

за  тапты,  бесеуі  тұтқыннан  қашып,  12­сі 

жау қолына өтті, 37 генерал Отанға орал­

ды.  Олардың  бәрі  «сатқындар,  Отанға 

опасыздық  жасағандар»  деп  жа рия­

лан   ды.  Бұлар  түгелдей  сырттай  ату  жа­

за  сына  кесіліп,  олардың  әйелдері  мен 

әке­шешелері  10  жылға  еңбекпен  түзеу 

ла геріне  қамалды.  («Вопросы  историй», 

1995, №11­12,42­б)

Қазақстан  соғысқа  1.366  мың  адамды 

ат  тандырып,  Отан  қорғауға  5183  қыз­ке­

лін  шектер қатысыпты. Осы орайда рес    пуб  ­

ли када 12 атқыштар дивизиясы, 7 ат қыш­

тар  бригадасы,  4  атты  әскер  ди ви    зия сы 

жә не  екі  артиллериялық,  4  ми но   меттік,                

3 авиа ция лық полк және 14 же   ке батальон­

дар  құрылып,  май дан ға  жі  берілген.  Олар 

со ғыс тың  бар лық  шай қас  тарына  қатысып, 

май дан да ла ла ры на 601.011 адамын қал­

ды рып,  елге  орал ған.  Оның  ішінде  туған 

же ріне жете ал май қа за тап қан қазақтардың 

са ны 130 мың адам  ды құрайды. 

интер венциясына  қарсы  тұруға  мәжбүр 

бол ған­ды. 

Қалыптасқан  жағдай  тым  қиын  еді. 

Әңгіме  шын  мәнінде  Кеңес  мемлекетінің 

аман  қалуының  өзі  жайында  болды.  Қа­

лыптасқан  әдеттен  тыс  тарихи  жағдайда 

бір­ақ  жол  қалды:  оқиғалардың  алдын 

алып, Гитлермен ымыраға баруға тырысу 

керек  еді.  Бұл  орайда,  біріншіден,  фа­

шистік  Германиямен  тікелей  қақтығысты 

шамалы  мерзімге  болса  да  кейін  шегеру 

перспективасы  ашылатын.  Ең  алдымен, 

қару­жарақ  пен  күштерді  жаңғырту,  эко­

но миканы соғысқа әзірлеудің кең көлемді 

жоспарын жасап, жүзеге асыру және ақыр 

со ңында  жазалау  әрекеттері  салдарынан 

әскери командованиенің жоғары буынын­

да  пайда  болған  «жарықшақты»  бітеу 

мақ сатында  осындай  кейінге  шегеру  өте 

қа жет  болды.  Екіншіден,  герман­жапон 

альян сына сына қағу мүмкіндігі ашылды. 

1939  жылы  20  тамызда  И.В.Сталинге 

шабуыл  жасамау  туралы  шартқа  қол  қою 

туралы ұсыныс жасаған хат жолдай оты рып, 

Гитлер олай болмаған жағдайда КСРО­ның 

«поляк­герман  дағдарысына»  ки ліктірілуі 

мүм кін екенін ескертті. Кеңес­герман қаты­

настарын  жақсарту  туралы  ұсыныстар ды 

герман өкілдері бұрын да жа са ған бола тын, 

алайда кеңестер жа ғы нан ең тәуір дегенде 

әрі­сәрі  жауап  қай  та рылып  отыр ды.  30 

мамырда  Сыртқы  іс тер  халық  комис са ры 

қызметінде  М.М.Литвинов  В.М.Молотов­

пен  ауысты рыл  ғаннан  кейін  гитлерлік 

Сырт қы  істер  ми  нистрлігінің  жетекші  ше­

неу ніктерінің  бірі  басшылыққа  жасаған 

бас қармасында  Гер манияның  «инициа ти­

ва лы  ұсыныстар  енгізіп  жатқанын»,  бірақ 

орыстардың  «се нім сіздігіне»  тап  болып 

отырғанын  атап  көр сетті.  Маусым  айының 

аяқ  кезінде  ел ші  В.Шуленбург  кеңестер 

жағының «көзге ұрып тұрған сенімсіздігін» 

тағы да атап көрсет ті. 

1939 жылы 23 тамызда Москваға Гер­

манияның сыртқы істер министрі Иоахим 

Риббентроп  келді.  24  тамызға  қара ған 

түні  Риббентроп  В.М.Молотовпен  жә­

не  И.В.Сталинмен  әңгімелескеннен  кейін 

ша буыл  жасамау  туралы  кеңес­гер ман 

шартына  (пактісіне)  қол  қойылды.  Бұл 

құ жатта  екі  жақтың  бір­бірі  жөнінде  аг­

рес сиялық  әрекеттен  және  ша буыл  жа ­

сау  дан аулақ болуы, егер шарт қа қа ты су­

шылардың бірі үшінші дер жава тара пы  нан 

жасалған  «ұрыс  қимыл да ры ның  объек ­

тісіне» айналса, оны қол дамайтын бо луы 

көзделген.  Сон дай­ақ  екі  жақ  бұ  лар дың 

біріне  қарсы  ба ғытталған  держава лар 

тобына қатыспауға мін деттенді. 

Кеңес­герман шартына қол қойыл ған­

нан  кейін,  дәстүр  бойынша  екі  мем лекет 

басшыларының  және  халқының  ден сау­

лы ғы  үшін  шарап  құйылып,  бокалдар  кө­

те рілді.  «Мен  герман  ұлтының  өз  көсемін 

қа лай  сүйетінін  білемін,  сондықтан  оның 

ден саулығы  үшін  ішкім  келеді»,  –  дейді 

Сталин. Одан әрі қарай: «Кеңес үкіметі жа­

ңа шартқа өте байсалды қарайды. Сон дық­

тан да Кеңес Одағы ешқашанда өз сы бай­

ласын сатпайды», – деп мәлімдеді ол. Осы 

күннің ертеңінен бастап кеңес бас пасөзі ан­

тифашистік  науқанды  кілт  тоқ татып,  Ұлы­

бри тания мен Францияны «со ғыс өртін тұ­

тандырушылар» деп атай бас тады. 

1939 жылғы кеңес­герман құпия келі­

сім шарты  кеңес  халқына  арада  50  жыл 

өт кенде,  тек  1989  жылы  белгілі  болды. 

Бұл шарт нақты жағдайда ақталған және 

дер  кезінде  жасалған  қадам  болғанын, 

фашистердің бұл келісім демократиялық, 

бейбітшіл  күштерді  іріткеніне  және  осы 

кезге  дейін  жағымсыз  әсер  қалдырып 

жүргеніне қарамастан, ол КСРО­ның уақыт 

ұтуына мүмкіндік бергенін қуаттайтын бір­

сыпыра құжаттық деректер бар. Оның үс­

тіне,  тыныстау  үшін  алынған  уақыт  әсте 

де  жақсы  пайдаланылмағы  мәлім.  Дос­

тық  және  шекара  туралы  кеңес­герман 

шар тын алып қарасақ, олар нацистермен 

прин ципсіз  ынтымақтастық  жасалғанын 

дә лелдейді. Ал бұл құжаттар Еуропадағы 

оқи ғалардың дамуына өзінің жазалаусыз 

қа латынына сенген Гитлерді қолпаштаған 

ағылшын­француз саясаты ықпал ете қой­

мағанына  қарамастан,  олардың  халық­

аралық­құқықтық  және  этикалық  нор ма­

ларға  өрескел  қайшы  келетіні,  кеңестік 

сырт қы  саясаттың  принциптерінен  ше гі­

нушілік болғаны айқын. 

Екінші  дүниежүзілік  соғысты  бірінші 

бо лып  Германия  1  қыркүйек  күні  Поль­

Еңбекті  нормалау  және  еңбекақы 

төлеу  бас қарма сының  сарапшысы 

Д.А.БЕйСЕМБАЕВА: 

—  Азаматтық  қызметшілерге,  мемле­

кет тiк бюджет қаражаты есебінен ұста ла­

тын ұйым дардың қызметкерлеріне, қа зы­

налық кәсіп орын  дардың қызметкерлерiне 

ең бекақы  төлеу  Қазақ стан  Республикасы 

Үкіметінің 2007 жы лы 29 жел тоқсандағы 

№ 1400 қаулысымен рет те леді. 

Қаулыдағы 19­қосымшаға сәйкес, ма­

ман дар ға,  қызметшілерге  және  жұмыс­

шы  ларға  БЛЖ­ның  22­34  пайызы  мөл­

ше рінде  ауыр  (аса  ауыр)  қол  еңбегімен 

шұ   ғылданатын  және  еңбек  жағ дайы 

зиян    ды  (ерекше  зиянды)  және  қауіпті 

(ерек  ше қауіпті) жұмыстарда істейтін қыз­

м ет   керлерге төленетін қосымша ақы бел­

гіленген.

Аталған  қосымша  ақы  еңбек  жөнін­

дегі  уәкілет ті  орган  белгілеген  Еңбек  жағ­

дайлары зиян  ды кәсіптер және қызметтер 

өндірістерінің,  цех   та рының  тізімі  (тізбесі) 

негізінде белгіленеді.

Қосымша еңбекке қосымша ақы төленуі керек пе? 

Мерзімі өткен куәлікпен тіркеуге қоюға бола ма?

мен балабақшада медбике қызметін атқарамын және маған күтушілерге 

еден тазалау үшін хлорды езіп беру міндеті жүктелген. Сол үшін маған 

қосымша үстемеақы төленуі керек пе? 

 

 Сәндігүл мейірманоВа, Алматы облысы

Әділет  министрлігі  анықтама 

орталы ғының  операторы  Жандос 

Тәтімбетов: 

–  Егер  де  сұрау  салып  отырған 

азамат  қазіргі  уақытта  ешқайда 

тіркеуде тұрмаса, онда ол Халыққа 

қызмет көрсету орталы ғы на мерзімі 

өткен  жеке  куәлігімен  келіп,  ме­

кенжай  анықтамасын  алуы  керек. 

Сонан кейін өзінің бұрынғы тіркеуде 

бол ған  ме кен  жайынан  тіркеуден 

шығу  қа ғазын  алып  келіп,  тіркеуге 

тұрмақ  болған  пә тер  құжаттарын 

алып, пәтер иесімен бірге Ха лық қа 

қызмет  көрсету  орталығына  келіп, 

тір  кеу ге  тұруға  құқылы.  Тіркеуге 

тұр  ған  кез де  өтініш  жазып,  жеке 

куәлі гін ауыс ты рады.

22 МАУСыМ – ҰЛы ОТАН СОғыСыНың БАСТАЛғАН КҮНі

РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет

№100 (100) 

20.06.2009 жыл, сенбі

www.alashainasy.kz

6

АлАш АзАмАты

дАТ!

ТүйТкіл

Басы 1-бетте

– 

Әуезхан  аға,  соңғы  кезде  сіздің 

шығармаларыңыз бен зерттеулеріңіз-

ді,  тіпті  сұхбаттарыңызды  тек  орыс 

тілінде  оқитын  болдық.  Сіздің  қазақы 

ортадан алыстауыңызға не себеп бол-

ды? Әлде қазақ оқырманы сізді түсіне 

алмай жүр ме?

–  Мен  мектепте  де,  жоғары  оқу  ор­

нында да орыс тілінде білім алдым. Өйткені 

орысша оқу заман талабы еді. Сондықтан 

әдебиетке де ең алғаш орыс тілінде келдім. 

Ал  менің  қазақ  тілінде  өлең  жазуыма  се­

беп кер болған – қазақтың көрнекті ақыны 

Жұматай Жақыпбаев. Біз ол кісімен жақсы 

дос  болдық.  Ол  «Қағанат»  деген  ұйым 

құрған еді. Сол ұйымның құрамында мен 

де  болдым.  Жастық  шақ,  романтикалық 

сезімнің буымен сол тұста қазақша жазып 

кеттім.  Алайда  ол  кезде  менің  қазақша 

өлеңімді қабылдайтын орта болмады. Мен 

өзім  Батыс мәдениетімен сусындаған адам 

болғандықтан,  Рембо,  Бодлер  деген 

ақындар  секілді  жазғым  келді.  Алғашқы 

өлеңдерім  әдеби  ортада    біраз  әңгіме 

болды.  кейін  публицистикаға  ойыстым. 

Сөйтіп,  осы  жанрда  таныла  бастадым.  Ал 

қазақша  өлеңдерім  талданбаған,  пайым­

далмаған  күйі  қалып  қойды.  Енді  қазір 

неге  орыс  тілінде  көп  жазамын  дегенге 

келер  болсақ,  орыстілді  орта  бізге  қара­

ғанда  елгезектеу,  еті  тірілеу  екендігін 

мойындау  керек.  Олар  бірден  ақынның 

жазғандарын көтеріп алып кетеді. Осыдан 

екі­үш  жыл  бұрын  менің  «Цветы  руи» 

дейтін  орысша  өлең  кітабым  шықты. 

Артынша  өлеңдерім  ағылшын  тіліне 

аударылды.  Оны  өзіміздің  қазақстандық 

орыс  жігіт  аударып  берді.  дәл  сол  кезде 

Британ кеңесінің шақы руымен Қазақстанға 

дэниел  Вайспорт  деген  ақын  келді.  Ол 

аударма жөнінде бірнеше семинар жасап, 

екеуміз  бірігіп  мастер­класс  өткіздік. 

кейіннен дэниел менің біраз өлеңдерімді 

ағылшын  тіліне  аударып,  америкалық 

сайттарға  жария лады.  Қолдау  тапқан 

жерге көбірек мойын бұрасың ғой. Былтыр 

білесіздер,  менің  50  жасқа  толған 

мерейтойлық кешім өтті. кеш қазақ, орыс 

тілдерінде жүргізілді. Сол кезде мен қазақ 

әріптестеріме  бекер  рен жіп  жүргенімді 

түсіндім.  Олар  менің  шығармаларымды 

өте  жақсы  қабылдады.  демек,  мен 

қазақша ортадан алыстамай мын,  алыстай 

алмаймын да. Өйткені өзім де – қазақпын 

ғой  (күлді).  2006  жылы  қазақ  тілінде 

«Оралу»  дейтін  екінші  кітабым  шыққан. 

Қазір тағы бір қазақ тіліндегі өлең кітабым­

ды жарыққа шы ғаруға әзірлеп жатырмын.      

–  Біз  ылғи  өркениетті  елдердің 

қатарына  қосылуымыз  керек  дегенді 

жиі  айтамыз.    Осы  өркениет  дегеннің 

өзі не? Біз өркениетке жақындадық па, 

әлде қазақ үшін оның ауылы әлі алыста 

ма?

– Өте қызық. Ең алдымен табиғат пайда 

болды. Алғашында адам табиғатқа тәуелді 

еді. Өркениет деген – адамның табиғатқа 

тәуелділігін жою. Егер  тарлау мағы насында 

алсақ,  өркениет  –  жазу  мәдениеті,  өнер, 

әдебиет  әлемі.  Өркениет  Батыста  өркен­

деген.  Қазіргі  кезде  Елбасымыздың  бас­

тамасымен  еліміз  өркениетке  ұмтылуда. 

Соның бір дәлелі – біздің бәсекеге қабілетті 

50 елдің қатарына қосылуға ұмтылуымыз, 

ЕҚЫҰ  құрамына  енуге  деген  тал пы­

нысымыз,  сондай­ақ  «Еуропаға  жол» 

деген  бағдарламаның  қабылдануы.  XXI  

ғасырда  өркениеттен  алыс  болу  мүмкін 

емес. Сондықтан қазіргі біздің алдымызға 

мақсат  қойып,  талаптанғанымыз  мені 

қуантады.

– Шығыс пен Батысты қатар зерттеп, 

басқа  елдің  әдебиеті  мен  мәдениетін, 

философиясын  қазақша  сөйлеткен  сіз 

үшін Батыс пен Шығыс арасында қан-

дай шекара бар?

–  Шығыс  өркениеті  –  тұрақтылыққа 

негізделген  табанды  өркениет.  Ал  Батыс 

өркениеті  өзгеріске  негізделген.  Батыстық 

өркениет ғылым мен техникаға, жаңашыл­

дыққа  сүйенсе, шығыстық  өркениет адам­

ның ішкі сырына, рухани тереңдігіне сүйе­

неді. Мысалы, үндістанда – йога, Қытайда 

даосизм  деген  ағым  бар.    Осы  ағымдар 

адамның    мәңгі  өмір  сүруінің  амалдарын 

іздеген. Ертеректе Шығыстың ұлы билеуші­

лерінің  бірі  Шыңғысхан  ауырып  қалған 

кезде  сонау  Қытайдан  Чань­чунь  деген 

даос  монахын  (абызын)  алғызған  екен. 

Хан одан мәңгі өмір сүрудің амалын сұрап­

ты.  Сонда  абыз:  «Мәңгі  өмір  болмайды, 

бірақ  өмірді  ұзартудың  жолдарын  айта­

йын», – деген екен. кейіннен  Шыңғысхан 

мақса тына  енді  жетем  дегенде  өмірден 

өтті. Есесіне, оның алып империясы ұрпақ­

тары на қалды. Осыдан­ақ Шыңғысханның 

өмір шеңдігін көруге болатындай. Меніңше, 

қазіргі жаһандану заманында Батыс және 

Шығыс  деп  бөлінудің  еш  қажеті  жоқ. 

Жаһан дану деген не? Бұл – барлық мә де­

ниет  тің    бір­бірімен  тығыз  араласуы. 

Адам     зат  көне  замандардың  өзінде  бір­

бірімен ара лас­құралас байланыс жасаған. 

Қазіргі  XXI  ғасырда  жаһанданудан  қашу­

дың, үрей ленудің қажеті жоқ. 

–  Кеше  ғана  бодандықтың  қамы-

тынан  құтылған  қазақ  ұлты  енді  жа-

һандануға жұтылып кетпей ме?

–  Біз  жаһанданудың    өзімізге  тиімді 

жағын қарастыруымыз керек. Ол үшін біз 

өзіміздің мәдениетімізді басқаларға кірік­

тіріп,  өзімізді  ұлт  ретінде  таныту  үшін 

алдымен өзгенің де, өзіміздің де әдебиеті­

міз  бен  мәдениетімізді,  әлемдік  филосо­

фияны  жете  меңгеріп,  білімімізді  терең­

детуі міз 

қажет. 

Біз 

қазақ 

болып 

ту ыл     ған дықтан, қашанда қазақ болып қа­

ла   мыз.  Айталық,  кеше  ғана  «Русская 

премия»  жүлдесін  алған  Бақыт  кенжеев 

деген  канадалық  қазақ  ақы ны ның  өзі 

әрқашан «мен – қазақпын» дегенді айтып 

жүреді. Бізде қазақ то пыра ғынан шыққан 

қанша  көрнекті  тұлға лары мыз,  талант­

тарымыз  бар.    Сондай­ақ  еге мен ді  елде 

еркін оймен өсіп келе жатқан жастарымыз 

барда қазақ ұлты жоғалмайды.  Ақпараттық 

технологияны, шет тілдерін жақсы мең гер­

ген  жастарымыз  бо лашақта  ұлттық  мәде  ­

ниетімізді,  қазақ  өркениетін  қалып тас ты­

ратынына сенімім мол. 

– Қазіргі кезде  кейбір ғалым дары-

мыздың  жалпы  еуразиялық  ке ңіс тік 

құру деген ойына қосар пікірі ңіз... 

– Меніңше, еуразиялық кеңістік керек. 

Мысалы,  экономикалық  кеңістіктің  аясы 

қан ша лықты  кең  болса,  табыс  та  сон ша­

лықты  зор  болады  емес  пе?  Сол  сияқты 

мә де  ниет те кең аумақта жақсы қанат жая­

ды. Мен де еуразиялық кеңістіктің қалып­

тасуына  ықпал  етіп  жүрген  адам дар дың 

бірімін  десем  болады.  Мәселен,  қазіргі 

ме нің  редакторлығыммен  шығатын  «Та­

мыр»  журналында  өз  авторларымыздан 

бөлек,    Орталық  Азиядан,  Өзбекстаннан, 

Ре сей ден,  Америкадан,  Голландиядан  т.б 

авторлар  материалдар  жазып  тұрады. 

Жалпы,  тамыр  сөзінің  үш  мағынасы  бар: 

өсімдік тамыры, қан тамыры, туысқандық 

тамыр.    «Тамыр»  журналын  шығарудағы 

мақ сатымыз – әлемдік мәдениетті өз топы­

рағымызға сіңіру болса, екінішіден, өз мә­

де ниетімізді  шетелге  паш  ету.  Осының  өзі 

ортақ кеңістік жасау деп ойлаймын. Қа зіргі 

кезде мына тұрған көрші Ресейдің өзі біздің 

мәдениетімізге қызығады. Олар дың таны­

мал деген адамдарының бәрі Қазақ станға 

жиі  келеді.  Өйткені  олардың  мәде ниеті 

америкаланып  барады  және  олардың  өз 

елінің  алдында  қадірі  тө мен деді.  Жалпы, 

мәдениет деген өзіне қолайлы орын тапса, 

күтпеген  жерде  дамып  кетеді.  Мысалы, 

сонау ерте ға сыр ларда Мысыр, грек  мәде­

ниетін  ешкім  мо йын дамаған.  Ол  кезде 

үнді, Иран мәдениеті дүрілдеп тұрған шақ 

еді.  кейіннен  Грек  аралдарында  күт пеген 

жерден грек мә дениеті гүлденіп кет ті. Мен 

жақында  Париж ге  барып,  лувр  мұра­

жайындағы  грек  залында  болдым.  Олар­

дың  мүсіндері  –  мінсіз  дүниелер.  Мү сін­

дердің  адам  қо лы нан  шыққанына  тіпті  

сенбейсіз.  Міне,  бізде  де  осындай  мәде­

ниет тууы мүмкін. Сон дықтан еу разиялық 

кеңістік керек. Бі рақ бұл кеңістік кезінде тек 

Ресей  ұлы  мем лекет,  қал ғандары  інішек 

мемлекет бол ған кездегідей емес, жаңаша 

тұрғыда құрылған кеңістік болғаны шарт. 

жүктеу/скачать 3,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: