Дейді Б. Асылов. Олар ешқандай шара


–  Биліктің  тізгінін  ұстаған  немесе



Pdf көрінісі
бет6/6
Дата03.03.2017
өлшемі3,56 Mb.
#6582
1   2   3   4   5   6

–  Биліктің  тізгінін  ұстаған  немесе 

қолына қалам алған азамат тары мыз-

дың барлығы дерлік не жасасақ та, не 

жазсақ  та,  қазақтың  қамы  үшін  деп 

ұрандап жатады. Бізде осы патриотизм 

қандай деңгейде? 

–  Патриоттыққа  келгенде,  бәріміз  ха­

лық  алдында  ұяттымыз.  Биліктен  бастап 

бәрі міз нарыққа байланысты тек қалалық 

мә дениетті дамытып кеттік. дала мәдениеті 

тұралап  қалды.  Ауылдың  өзі    қала  болып 

кеткен  секілді.  Қаланың  демалу  форма­

ларының бәрі, тіпті анайы түрлері де ауыл­

ға көшкен. Сондықтан бұл кемшіліктің ор­

нын  толтыратын  үлкен  бағдарлама, 

жан      кеш ті жұ мыс керек. Осы жұрт патрио­

тизмді  тек  қазақ  тілі  туралы  ұрандау  деп 

түсінетін се кілді. Тіл – деген табиғи құбы­

лыс. 


Егер  оның  өз  дәрмені    жетпесе,  оны 

күштеп  дамыту  мүмкін  емес.  Тілдің  абы­

ройы  тек тазалығында емес. Біз қазір кел­

сін­кел месін кез келген сөзді, халық аралық 

тер мин дерді  аударатын  болдық.  Ойдан 

алын ған  сөзді  белгілі  бір  терминге  әкеп 

тели  саламыз.  Мысалы,  цивилиза цияны 

«өрке ниет»  деп  жүрміз.  «Цивитос»  деген 

сөз қа ла лық деген мағына береді. Ал «өр­

ке ниет»  деген  не  сөз,  мағынасы  қандай, 

қай дан  шыққан?  Бұлай  аударудан  тіл 

дамы майды. Егер біздің қазаққа жанымыз  

ашы са,  студенттердің, зиялы лары мыздың 

мәр тебесін  көтерейік.  Рухани  құндылық­

тарды  қалыптастырып  жүрген дер дің  жағ­

дайын жасайық. Шетел де тек бір ғана кітап 

арқылы миллионер болып отырған адам­

дар бар. Ал біз болсақ айнал дырған мың 

дана  кітабымызды  өткізе  алмай  жүреміз. 

Бізде  Жазушылар  одағы  бар.  Бірақ  бұл 

Одақ  зиялыларға  сырттан  кигізіп  қойған 

фор ма сияқты. Қазақстан әлеуметтік даму 

жағынан  ақсап  келеді.  Иә,  ха лықаралық 

беделімізді кө теру керек,  оның бәрі дұрыс. 

Бірақ  ха лық тың  қамын,  қалта сын  неге 

ойламаймыз? Қазақ халқының төзімділігіне 

таңғаламын. Мен ылғи айтып келемін, екі 

салада:  тегін  медицина  мен  тегін  білім 

алуда  халық  таршылық  көрмеу  керек.  

кеңес  заманында  бұл  жүйенің  өмір­

шеңдігін көрдік. Ал қазір ауылдан шыққан 

қарапайым  дарынды  баланың  қалаға  ке­

ліп, жетістікке жеткенін көре алмаймыз. Әр 

ата­ана балаларын өзі сүйрейді. Сүйреген­

де де тамыр­таныс іздеп, бұралаң жолдар­

ға итермелейді. Егер біз дұрыс қоғам бол­

сақ,  неге  осындай  келеңсіздіктерге  жол 

бе ре  міз? 



– Аударма өте машақаты көп күр-

делі  сала  ғой.  Аудармашы  маман  ре-

тін де айтыңызшы, қазақ тілінің нәрін, 

сөлін жоғалтпай, сол қалпында жеткізе 

алатын тіл бар ма?

– Біз жақында грек тілін жетік меңгерген 

аудармашы  жігітпен  Гераклит  дейтін  грек 

философын бірлесіп аудардық. Сонда грек 

тілінің  маманы  қазақ  тілінің  өте  икемді, 

аясының кең екендігіне таңғалды. Грек тілі 

қа зақ  тіліне  өте  жатық  аударылады  екен. 

Оның бір себебі, қазақ тілі де, грек тілі де 

– жыр тілі. Осы екі тілдегі образдық теңеу­

лер,  метафоралар,  сөз  құрылымдары  да 

ұқ сас.  Ал,  керісінше,  қазақ  тілінен  басқа 

тілге аударғанда, бір нәрсені ескеру керек. 

Қазақ  тілінің  басқа  түркі  тілдеріне  қа­

рағанда  құрылымы бөлектеу болған дық­

тан,  тікелей  аудармадан  қарағанда,  ма­

ғынасына  қарай  аударған  дұрыс.  Жалпы, 

аударма дегеніміз – үлкен ілім. Біз аудар­

мамен  айналысуымыз  керек.  да му ға 

талпынған  ел  аударма  мәселесін  дұрыс 

жолға  қойса,  мәдениеті  өркендей  түседі. 

Алғаш  тәуелсіздік  алған  жылдары  біз 

еліміз бен жерімізді зерттеуге, тілі міз ді үй­

ре нуге  талпынған,  қызыққан    ше тел дік­

терді үркітіп алдық. Неге? Өйткені біз бәрі­

міз  орысша  сөйлейтінбіз.    Міне,  осын дай 

жерде  тілдің    беделін  көтеру  керек.  Сон­

дық  тан аударманы жоғары дең гейге жет­

кі зіп,  ең  алдымен,    қазақ  әдебиетіндегі 

інжу­маржан  жыраулар  поэзиясын,  «Қо­

бы ланды батыр», «Алпа мыс батыр», «Қыз 

Жібек» секілді көптеген жыр­дастан дары­

мызды басқа тілдерге аудар ғанымыз жөн. 

Аудар маның  түпнұс қадан  аудару  және 

жолма­жол аудару деген екі түрі бар. Осы 

екі түрін де ғылыми тұрғыда игеріп, содан 

кейін  ға на  көркем  аудармаға  келсек,  ұта­

мыз. Тіл дің табиғатын түсінбей, көркем ау­

дармаға бару қателік. Сондықтан бізге ау­

дар маны арнайы оқытатын институт ашып, 

білікті  ма ман дар  даярлау  бүгінгі  күннің 

талабы болып тұр. Мен бұл мәселені бір­

не ше жылдан бері айтып келемін. Осы тұр­

ғыда  мен  жақында  «Антология  казахс кой 

поэ зии» деген жинақта жырауларды, жаз­

ба  ақындарды  аудардым.  Мұндағы  мақ­

сатым – шетел діктердің қазақ мәде ние  тіне 

де ген қызы ғушылығын тудыру. Ең бол ма­

ған да,  орыс  тілін  білетіндер  қазақта  да 

осын дай  мә дениеттің  бар  екенін  білсе 

деймін. 


– Өзіңіз жиі айтып жүретін модер-

низм,  постмодернизм  деген  бағыттар 

қазақ әдебиетіне қаншалықты қажет?

–  Бұл  –  өте  қызық  ағымдар.  Біреулер 

мұны бар деп мойындаса, біреулер мұны 

ескірген ағым деп, жоққа шығарады. Пост­

мо дернизм 1970 жылдары Еуропада сәу­

лет өнерінде  қалыптасқан. Оның ең басты 

сипаттары – өзгенің дүниесі арқылы өзіңді 

көрсету. дайын формалар арқылы өзінікін 

өзгенікіне  сабақтастыра  білу.  Сондықтан 

модернизм,  постмодернизм    өте  жоғары 

мәдениетті  талап  етеді.  Ол  үшін  өзіңнен 

бұрын жасалғандарды мінсіз білуің керек. 

Сол  себепті  бізге  бұл  бағыттарды  игеруге 

әлі ер телеу деп ойлаймын.  



– Қазіргі қазақ әдебиетіндегі сынға 

қандай  баға  берер  едіңіз?  Сынды  жиі 

айтасыз ба? 

–  Мен  алғашында  әдебиетке  сыншы 

ретінде келдім. Сол кездері, яғни 80­жыл­

дары,  әдебиеттегі  сын  мәселесі  көңіл  то­

лар лықтай  емес  еді.  Қайта  60­70­жыл­

дары  қазақ әдебиетінің мүйізі қара ғайдай 

өкілдері  Асқар Сүлейменов,  Тәкен Әлім­

құлов, Төлеген Тоқбергенов секілді аға ла­

ры  мыздың кезінде сын әжептәуір бола тын. 

Ал  кейінгілер  бір­бірін  мақтаудан  аса  ал­

майды.  Мен  алғаш  әдебиетке  келгенде, 

жас  тық  жалынмен  сыни  тұрғыда  бір­екі 

ма қала  жазғаннан  кейін  жұрт  маған  рен­

житін  болды.  «Бетің­жүзің  бар  демей 

қойып қаласың» дейтіндер көбейді. Содан 

кейін мен сынның әдеби­теориялық түріне 

көш тім.  Сынның  философиялық  негізін 

жаса май, оның объективті мақсатын көр­

сету  мүмкін  емес  екенін  түсіндім.  Өйткені 

се нің шындыққа жеткің келетінін, ұлт әде­

биетіне жаның ашитынын ешкім түсінбейді. 

көптеген шығармашылық адамдары сынға 

жеке ам би циясымен қарайды. Жалпы, сын 

керек. Бізде  әлі де сын қалыптаспаған. Не­

гізін де, сынды жасау және сынды қабылдау 

мәде ниеті  болу  керек  Әзірге  бұл  екеуі  де 

бізде жоқ. Сондай­ақ сыншының фигурасы 

әр қа шан  дүдәмал  күйде  тұрады.  Біреуді 

мақтасаң,  оның  құйыршығына  айнал ған­

дай  бо ласың.  Ал  біреуді  жамандасаң, 

оның  қас  жауына  айналасың.  Сондықтан 

біздің  қазіргі    мақсатымыз  –  қазақ  мәде­

ние тін өзіміздің ана тілінде қалыптастыру, 

сынды  орнымен  айтып,  айтылған  сынды 

қабылдай білу. 

Әңгімелескен 

Айнұр СЕНБАЕВА

Әуезхан ҚОдАр, ақын, аудармашы, мәдениеттанушы:

Зиялысын сыйламайтын 

елде дамыған 

қоғам орнамайды

дАтым...

Менің  ойымша,  ешқашан  ұлтты  бір  адамның  абыройы 

жасамайды. Ұлттың беделі көтерілу үшін бүтін бір буын, ұрпақ 

шығу  керек.  Бізде  дәл  қазір  жан-жақтан  қаумалаған  ортамыз 

болмай  отыр.  Зиялыларымыздың  рөлін  түсінетін  адам  жоқ. 

Қазіргі  қоғамда  зиялы  қауымды  қолданбалы  түрде  саясаттың 

құралы  ретінде  пайдаланғысы  келеді.  Ал  біз  –  өзіміздің  сана-

сезіміміз, өзіндік көзқарасымыз қалыптасқан адамдармыз ғой. 

Зиялылардың  табиғи  болмысына,  дербестігіне  деген  құрмет 

болса  екен  деймін.    Себебі  зиялысын  сыйламайтын  елде  еш-

қашан дамыған қоғам орнамайды. «Ақын-жазушылар қауымы 

бұғыңқы,  үндерін  шығармайды»  деп  кінәлап  жатады.  Егер 

қоғамда  орның  болмаса,  өзіндік  тетіктерің  мен  механизмің 

болмаса, құр айқайға кім құлақ асады? Қазақта «жалғыздың үні 

шықпайды, жаяудың шаңы шықпайды» деген сөз бар ғой. Осы 

тұрғыда  билікке  ғана  емес,  халыққа  да  ренішім  бар.  Бізде 

қоғами  сана  қалыптаспаған.  Халық  үшін  шыр-пыр  болған 

жанашырлардың жақсылығын ескеріп, ара түсетін жамағаттың 

болмағаны қынжылтады.   

Жуыр  да Жамбыл облысын шулат -

қан  қанды  оқиға ның  басты  кейіпкері 

қатар дағы  жа  уын  гер  болып  шықты. 

Қорғаныс  министр лігінің  бір  әскери 

бөлімінде келісім шартпен қызмет ат-

қарып  жүрген  20  жастағы  жауынгер 

әскери қарауылды тастап кетіп, адам 

өлтірген. Оқиға былайша өрбіген. 

Т.Рысқұлов  атындағы  аудандық  ішкі 

істер  бөліміне  Жаңатұрмыс  ауылында 

жол­көлік  оқиғасынан  бір  адамның 

қайтыс болғандығы жайлы жайсыз хабар 

түседі.  Оқиға  орнына  келіп  жеткен  тәртіп 

сақшылары  ес­түссіз  жатқан  тағы  бір 

адамды  аудандық  ауруханаға  жөнелтеді. 

Қанды  оқиғаның  орын  алуына  түрткі 

болған  ұялы  телефон  екен.  Түнгі  клубта 

көңіл көтеріп отырған төрт жігіт телефонға 

таласып  төбелес  шығарады.  Мәселені 

көпшілік  орнында  емес,  тасалау  жерде 

шешпек  болған  олар  автокөлікке  мініп, 

луговой бағытындағы жолға түседі. Жарты 

жолға  барғанда,  әскер  қатарындағы 

сарбаз  рульде  отырған  жігітке  пышақ 

ұрып,  дене  жарақатын  салады.  Сол  жер­

де  көлікті  тоқтатып,  екі  жігітті  әбден  соқ­

қының  астына  алады.  іздерін  жасыру 

үшін  жол­көлік  оқиғасы  болғанға  ұқсас­

тырып,  көлікпен  жерде  жатқан  екі  жігіт­

тің  үстінен  бірнеше  рет  басып  өтеді. 

луговой  стансысынан  алты  шақырым 

жерде автокөлікті өртеп, іздерін жасырып 

кетеді.  Алайда  Т.Рұсқұлов  аудандық  ііБ­

нің учаскелік полиция инспекторларының 

тынымсыз  еңбектерінің  арқасында  оқиға 

ізі  суымай  ашылды.  Қазір  жауынгердің 

қасындағы  сыбайласы  іздестірілу  үстін­

де.  Отан алдындағы борышын өтеп жүр­

ген  жас  жігіттің  әскери  бөлімді  тастап 

кет кендігін  командирлерінің  білмегендігі 

түсініксіз.  Тіпті  оның  сол  күні  кезекшілікті 

тастап кеткенін ешкім байқамаған да. 

роза 

ҚАлдыБЕКОВА, 

Жамбыл 

облыс тық  ішкі  істер  департаментінің 

тіл  саясаты  және  ақпарат  бөлімінің 

бастығы:

–  Жамбыл  облысында  соңғы  кезде 

кісі  өлімі  мен  ауыр  қылмыстар  саны  ар­

тып  отыр.  Өз  учаскесінде  10  жылдан 

ас  там  жұмыс  атқарған  инспекторлар 

өз  аймақтарындағы  барлық  «қиын» 

адам  дармен  қарқынды  жұмыс  істеу де. 

Өңірімізде  кісі  өлтіру  мен  ауыр  қылмыс­

тардың ашылуы 96 пайызды құрап отыр. 

Қатардағы  жауынгердің  кісі  өліміне  қа­

тыс ты  болуын  тез  арада  әшкерелеу  де  – 

учаскелік  инспекторларының  жемісті  ең­

бектерінің бірі. 

Гүлжан КӨШЕрОВА, Жамбыл облысы 

Cаптағы сарбаз 

кісі өлтірді

Еліміз зілзаланы дәл болжайтын мүмкіндіктерге қашан қол жеткізеді?



Хасен 

ҚОЖАХмЕт, 

қоғам 

қайраткері:

Шәміл ХАКімОВ,

сейсмолог, КСРО

Министрлер Кеңесі

сыйлығының иегері 

(Өзбекстан): 

дос КӨШім, 

«Ұлт тағдыры»

қозғалысының

төрағасы:

?

а л а ш т ы   а л а ѓ д а т ћ а н   с а у а л

а л а ш т ы   а л а ѓ д а т ћ а н   с а у а л

–  Меніңше,  біріншіден,  жер  сілкінісін  толық  болжау 

әзірше  мүмкін  емес.  Ғылым  ондай  жетістікке  жете  қойған 

жоқ.  Жапондықтар  сәл­пәл  болса  да  алдын  ала  кішігірім 

хабарлама  бере  алатындай  мүмкіндікке  ие.  Бірақ  оларда 

жылына екі мыңдай жер сілкінісі болып тұрады. Сондықтан 

бізбен салыстыруға келмейді. Екіншіден, бізде бұл мәселеге 

билік тарапынан бөлінетін көңіл, бөлінетін қаржы өте төмен. 

Сондықтан  зілзалаға  дайындық  Қазақстанда  жеткілікті 

деңгейде емес. Ресурстардың төмендігіне қоса, жасыратыны 

жоқ, елімізде жалпы ғылымға көңіл бөлу жеткіліксіз. Бірақ, 

Құдай  сақтасын,  Алматы  өңірінде  не  басқа  жерде  зілзала 

бола қойса, өте ауыр зардапқа әкеліп соғатыны айдан анық. 

Өйткені  кейінгі  кезде  салынып  жатқан  құрылыстардың 

сапасына бақылау қойылып жатқан жоқ. 

– Жер сілкінісі – Алланың ісі ғой, оған ренжуге болмайды. 

Бірақ енді сонымен жұмыс істейтін арнайы мекемелер бар 

болғаннан  кейін,  оларға  белгілі  бір  дәрежеде  мүмкіндік 

берілген  соң  жұмыстарын  тиісті  деңгейде  атқармаған, 

тұрғындарға  алдын  ала  ескертпеген  мамандарды,  әрине, 

жауапқа тартқан дұрыс. Болжамдарының мүлт кеткенінен­

ақ  біздің  сейсмологтардың  дәрежесінің  қандай  екенін 

білуге  болады.  Халықтың  олардан  тиісті  мәліметтерді 

кәдімгідей талап етуі заңды. Алматы қауіпті аймақ қой. Жер 

сілкінетінін  ешкім  болжай  алмай  қалған  болса,  бұл  – 

мамандар мен ғылыми технологияның әлсіздігі. Ал апатты 

алдын  ала  дәл  болжайтын  кез  қашан  туатынын  бір  Құдай 

біледі.


– Ташкентте 1966 жылы жойқын зілзала тіркелді. кейінгі 

жылдары бірнеше рет әлсіз дүмпулер тіркеліп тұрды. Он жыл 

бұрын жер сілкінісінің қауіптерін алдын ала басқару жөніндегі 

«Радиус»  халықаралық  жобасы  бойынша  жұмыстар  атқар­

дық. Алматыда мұндай жоба биыл тұңғыш рет қолға алынды. 

Оқу­жаттығу шаралары жүріп жатыр. Бірақ тек қана жаттығу 

амалдарымен  зілзала  қаупінен  сақтана  алмаймыз.  Адамды 

жер сілкінісінің өзі емес, соған шыдас бермейтін ғимараттар 

өлтіреді. Сондықтан табиғи апаттың алдын алуға бағытталған 

жұмыстардың  бастысы  ғимарат  атаулының  сейсмикалық 

қатерлерге  төзімділігін  арттыру  болуы  тиіс.  Ең  алдымен, 

мектеп, балабақша, аурухана сияқты нысандардың беріктігін 

қамтамасыз  ету  мен  тұрғындарды  сауаттандыру  қажет. 

Қазақстанда  бұл  мәселеге  көңіл  бөлінбей  жатыр  деуге 

болмайды.  Сіздердегі  Сейсмология  институты  –  Орталық 

Азиядағы теңдесі жоқ ғылыми орталық. 



Сауалнаманы жүргізген  Болатбек мұХтАрОВ

Тағы  бір  қару  қолдану  оқиғасында 

Шымкент қаласы М.Мәметова көшесінде 

11­сынып  оқушысы  жол  бойында  кетіп 

бара  жатқан  екі  жігітке  қос  ауызды  мыл­

тықпен  бірнеше  рет  оқ  атқан.  Қаңғыған 

оқтың  бірі  көшеден  өтіп  бара  жатқан 

жазықсыз  қызды  жаралаған.  кейіннен 

белгілі болғанындай, заңсыз қару «асын­

ған»  оқушы  полиция  қызметкерінің  ұлы 

екен.

«Шара-Бара»  жарнамалық  басылы-

мы   ның  бас  редакторы 

Валентина 

ВАКулиНА:

–  «Жарнама  туралы»  Заң  –  үнемі 

басшылыққа  алып  отыратын  негізгі  құ­

жатымыз.  күнделікті  үстел  үстінде  жата­

тын дықтан, заңды жатқа білемін десем де 

болады.  Бірақ  қару  сату  жөнінде  нақты 

ештеңе  кезіктіре  алмадым.  Мұндай  қару 

сату  жөнінде  жарнама  бергісі  келетіндер 

болса, оны дүкеннен сатып алғандағы құ­

жаттарын талап етеміз. Заңды болса, жар­

наманы  қабылдаймыз.  Жарнама  қа был­

даушы қызметкерлер мұндай жар наманы 

қабылдаудан, шыны керек, қор қады. Сол 

себепті ондай клиенттерді ма ған жібереді. 

Мен  міндетті  түрде  оның  арнайы  рұқ­

сатының  көшірмесін  алдыртып,  заң  шең­

берінен шықпауға тырысамын 

«Олимпик»  қару-жарақ  дүкенінің 

сатушысы: 

–  клиенттің  қолында  аудандық  ішкі 

істер  бөлімінің  берген  арнайы  рұқсат  қа­

ғазы болуы міндетті. Онда қару сатып алу­

шының  нақты  мекенжайы,  наркодис пан­

сердің,  жүйке  аурулары  диспансерінің 

жә не сотталмағаны жөніндегі анықтамасы  

болады.  Сол  құжаттар  негізінде  ғана  са­

тамыз. Ал сатып алған қаруын қайта сат­

қысы  келетіндер  болса,  олар  да  сатып 

алуға  ниет  білдірген  азаматтан  тура  осы 

атал ған  құжаттарды  талап  етуі  тиіс.  Егер 

бұл  құжаттарды  талап  етпесе,  заңсыз  са­

тылған болып есептеледі. Ертеңгі күні осы 

қарудан оқ атылатын болса, заңсыз сатуға 

жол  берген  адам  жауапты  болуы  мүмкін. 

Себебі ол қару соның атында тіркеулі...

Иә,  оқырмандардың  мұны  да  біле 

жүр гендері дұрыс. Әйтпесе бір кесірге жо­

лығуы ғажап емес. Ал заңды білмегендік 

жауапкершіліктен босатпайды.

Ең сорақысы – жарнама арқылы қару 

сататындарға  ешкім  бақылау  жа са май­

тындығы.


« Қару сатылады...»

РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет

№100 (100) 



20.06.2009 жыл, сенбi

www.alashainasy.kz

7

?



Б i л г i м   к е л г е н   Б i р   с џ р а ћ

Б i л г i м   к е л г е н   Б i р   с џ р а ћ

ДоДа


«Милан» қайда, жаңа стадион қане?

Бұл сұрақтың жауабын білу үшін Аста на қа­

ласына жақында ғана қо ныс аудар ған елор да­

лық  «Локомо тив тің»  бас пасөз  қыз метімен  ха­

бар лас тық. Олар бізге:

– Бұл мәселе әлі толық шешілген жоқ. Өз де­

ріңіз білесіздер, Астанада бүгінгі күн та лабына 

сай сәулетті ста дион салынып жатыр. Ол елор­

да  ның  көздің  жауын  алар  көрікті  ғи ма рат та­

рының  бірі  болмақ.  Осы  ста  дион  пай да лануға 

берілген  кезде  мұн дай  қуанышты  салтанатты 

түрде  атап  өт пек  болып,  төрткүл  дүниеге  ке ңі­

нен та ны мал бір азулы клубты ша қы ру қа рас ты­

ры лып жатқаны рас. Әуел де таңдау ита лия лық 

«Миланға»  түс кен.  Бірақ  елордаға  «Ми лан» 

келе  ме,  жоқ,  басқа  келе  ме,  дөп  ба сып  ай та 

алмаймыз.  Басқа  клубтың  келу  ық  ти  малдығы 

басымырақ. Негізі, бұл ойын кейінге шегерілді. 

Шамамен шіл де нің басында өтпек. Ал стадион­

ды пай да ла нуға берудің кешігіп жат  қа нына біз 

кінә лі емеспіз. Бұл – құ ры лыс жұмыстарын жүр­

гізіп  жат қан  компаниялардың  құзыре тін дегі 

ша руа, – деп жауап берді.

«12 маусым күні Астанада жаңа стадионның ашылу құрметіне орай «Милан» және 

«Локомотив» клубтары арасында жолдастық кездесу өтеді» деп ел шулап еді. Бірақ 

міне, одан бері бір апта өтті, «Милан» да жоқ, жаңа стадион да жоқ. Сонда бұл желдей 

ескен бос сөз болды ма?

Аты-жөнін айтудан бас тартып, телефон шалған оқырман

Конфедерация кубогы қашан пайда болды?



Бүгінде Оңтүстік Африка Республикасында өтіп жатқан Конфедерация 

кубогының тарихын білсем деп едім. Аталмыш турнир қашан пайда болған?

Ермек СЕРҒАЗИН, Тараз қаласы

Конфедерация кубогы 1992 жылдан бері 

ұйым  дастырылып келеді. Осы уақытқа дейін 

жеті  рет  әр  құрлықтың  чемпиондарының 

басын қос қан бұл турнир биыл сегізінші рет 

өтуде. Айта ке  тейік, құрлықтар жеңімпазын 

анықтауды  ең  бі  рінші  ФИФА  емес,  басқа 

емес, Сауд Арабиясы мем  лекетінің билеушісі 

Фахд патша ойлап тап қан. Соған байланысты 

алғашқы екі турнир «Фахд пат шасы кубогы» 

деп аталды. Дегенмен ал ғаш қы кез дері тур­

нирге  барлық  құрлықтың  чем пиондары 

жи нала  қойған  жоқ.  Мәселен,  1992  жылы 

Сауд  Ара бия сына  бар  болғаны  төрт­ақ 

мем лекеттің  құра малары  жиналды.  Олар: 

Оң түстік  Америка  чем пионы  –  Аргентина, 

Африка чемпионы – Кот д’Ивуар, Солтүстік 

Аме  ри ка чемпионы – АҚШ және алаң иеле­

рі нің өз дері. Сөйтіп, жартылай фи нал және 

фи налдан  тұр ған  минитурнирде  Габриэль 

Батистута  бас та ған  Аргентина  құрамасы 

ақтық  сында  алаң  иеле рін  3:1  есебімен 

ұтып, же ңім паз атанған­ды.

Ал  1997  жылдан  бастап  бұл  доданы 

ФИФА өзі қолына алды.

Суретте КіМ?



Жұлдызды 

жазбай таныңыз

А) Мәулен МАМыРОв

Ә) Мұхтархан ДіЛДӘБЕКОв

Б) Нүркен МАЗБАЕв

в) Талғат БИгЕЛДИНОв

Өткен сенбіде қазақ топырағынан шық  ­

қан  әйгілі  волейболшы  елена  Чебукина   ­

ның  суретін  берген  болатынбыз.  Сол 

су реттегі  талдырмаш  жас  қыз  кейін нен 

Олим пиада  ойындарының  чем пионы 

һәм күміс жүлдегері атанды. Әлем чем­

пио ны  да  болды,  КСрО  бірін ші лі гін де 

бір неше  мәрте  теңдессіз  танылды.  Бір­

не ше Олимпиада ойындарына қа  тысты. 

Бір неше  елдің  құрама  коман да сының 

са пында  ойнады.  Нақтырақ  айт қанда, 

Қазақ стан, КСрО/тМД, ресей және Хор­

ва тия  құрамаларының  сапында  ой на­

ды.  тіпті  спорттық  қоғамдық  ша ра лар 

аясын да  өткен  ойындарда  әлем  және 

еуропа  құрамаларының  са пын да  өнер 

көрсетті.  2000  жылғы  Сид ней  олим­

пиа дасында  қайын  жұрты  Хор ва тия­

ның  намысын  қорғады.  2002  жылы  37 

жас  қа толған кезінде ғана волейболмен 

қош  тасты. Қазір Хорватияда тұрады. 43 

жа сында сәбилі болды.

Мына суреттегі сүйкімді қарадомалақ 

бүлдіршінді кім деп ойлайсыздар? Алты 

жасында үстіне ұшқыш киімін киіп түскен 

жас  бала  кейіннен  елімізге  танымал 

...шы  болды.  Қазір  бапкерлік  қызметте. 

Өзі жетпеген белестерге шәкірттерін жет­

кізуді  көксейді.  Бірақ  өзі  де  дүбірлі  до­

да ларда ел намысын қорғап, Қазақстан 

ұлт тық құрамасының сапында өнер көр­

сеткен. Ал енді ойланыңыздар.

ДзюДО


Дзюдодан Қазақстан ұлттық 

құрамасы тамыз айында 

Роттердамда өтетін әлем 

чемпионатына төрт сатылы 

дайындықты бастап кетті.

төрт  кезеңдік  дайындықтың  алғаш­

қысы Ыстықкөл жағасында өтуде. Ұлттық 

құ рама  бас  бапкері  ербол  Қырғызбаев 

Саламат Отарбаевтан басқа үздік балуан­

да рымыздың  қырғыз  жерінде  тер  төгіп 

жат қандығын  жеткізді.  Саламат  соңғы 

Азия чемпионатында аяғын едәуір жара­

қат   тап  алыпты.  Қазір  сол  жарақатын  Ақ­

тө  бе  қаласында  емдетіп  жатқан  көріне ді. 

Ақтөбе облыстық туризм және спорт бас­

қар масының бастығы Асылбек Құлмаған­

бе товтан  Отарбаевтың  жағдайын  сұраға­

нымызда:


–  Қазір  ол  облыстық  спорттық  емдеу 

жә не  сауықтыру  орталығында  ем­дом 

алып  жатыр.  Жарақаты  сондай  күрделі 

бол  мағанымен, жаттығу жиындарына қа­

ты са  алмайды.  толық  емдеу  уақыты  ша­

ма мен бір айға созылмақ, – деді.

Ұлттық  құрама  команданың  бас  бап­

кері  ербол  Қырғызбаевтың  айтуынша, 

біздің  дзюдошылар  Ыстықкөлдегі  жиын­

нан кейін талдықорғанға келіп, таза ауа да 

он күндей күш­жігер толықтыру жат ты ғу­

ларын жасайды. Содан соң Қарағандыда 

айла­тәсілдерін  жетілдіруге  көңіл  бөліп, 

іле­шала Германияда өтетін халықаралық 

турнирге қатысып келмек.

Телжан КүДЕРОв

Төрт сатылы 

дайындық 

басталды

АзИАДА  – 2011

Гре

К­

рИМ



 К

үре


С

і

2011 жылғы қысқы 



Азия ойындарының Астана 

және Алматы қаласындағы 

ұйымдастыру комитеті 

өздерінің ресми сайтын 

толыққанды іске қосты. 

Бұл  сайт  бұған  дейін  қосылған­ды. 

енді  әлемдік  ғаламторға  қосылған  әрбір 

адам  дайындық  барысын  және  Азия 

ойын дары жайлы басқа да жаңалықтарды 

күн делікті  біліп  отыра  алады.  Сондай­ақ 

Аста на қаласының ұйымдастыру комитеті 

жақында  ғана  Кувейтте  орналасқан  Азия 

Олимпиадалық  кеңесінің  штаб­пәтерінде 

болып  қайтты.  Кувейттің  астанасы  Әл­

Кувейтте  Азия  Олимпиадалық  кеңесінің 

пре зиденті әл­Сабахпен және аталмыш ке­

ңес  мүшелерімен  жолығып,  «Мәдениетті 

Азия»  жобасының  бағдарламасы  мен  Ақ 

Азиа даның алауын алып жүру бағыттарын 

бе   кітіп  қайтты.  2011  жылғы  Vіі  қысқы 

Азия  ойындарының  Астана  қалалық 

ұйым    дастыру және өткізу комитеті дирек­

ция  сының басшысы Наиль Нуров:

– Біз жасаған бағдарлама бұған дейін 

өткен  жазғы  және  қысқы  Азия  ойын да­

рында  болмаған.  Бірде­бір  ұқсастығы 

жоқ. Біз оны құпия ретінде ұстап отырмыз. 

тек Азия Олимпиадалық кеңесінің басшы­

сы мен мүшелеріне ғана көрсеттік. екі бағ­

дар лама  да  оларға  ұнады.  тек  олардың 

тара пынан  аздаған  ұсыныстар  болды.  Ол 

кем шіліктерді  алдағы  уақытта  түзететін 

боламыз, – деді.

Сондай­ақ  Азия  ойындары  эстафета­

сы ның логотипі және оның «Жаңа же ңіс­

тер  алауы»  деген  ұраны  бекітілді.  2011 

жыл  ғы  қысқы  Азия  ойындарының  алауы 

Кувейтте тұтанып, одан кейін 2007 жылғы 

Азия  ойындары  өткен  Қытайдың  Чань­

Чун  қаласында  болады.  Содан  кейін  Қа­

зақ станға әкелініп, алау біздің елді 27 күн 

шар лайды.  Ал  30  қаңтар  күні  Аста на да 

2011 жылғы Ақ Азиаданың ашылу сал та­

наты өтіп, алауы тұтанады.



Ақ Азиада 

алауының 

бағыты бекітілді

Бүгін Қарағандыда грек-

рим күресінен жасөспірімдер 

арасындағы Қазақстан 

чемпионаты басталды.

Қарағандыдан  келіп  жеткен  мәлімет­

тер ге  сүйенсек,  биылғы  біріншілікке  елі­

міз дің  барлық  аймағынан  250­ге  жуық 

бал ғын балуандар келіпті. Бұл – рекордты 

көр сеткіш. енді олар екі күн бойы 10 сал­

мақ  дәрежесінде  ел  чемпиондары  мен 

жүл дегерін  анықтайтын  болады.  Осыған 

орай біз жасөспірімдер құрамасының аға 

жат тықтырушысы  рысбек  Нұрғазинмен 

тіл дескенімізде, ол: 

– Бұл біріншіліктің маңызы ерекше бо­

лып отыр. Өйткені біз осы чемпионатта ел 

құ рамасы  сапына  іріктеу  жүргіземіз.  Дәл 

осы жас мөлшеріндегі балғын ба луандар 

Сингапурде өтетін олимпиада ойындары­

на  қатысады.  Ал  осы  олимпиада  ойын­

да рының  жолдамалары  2010  жылдың 

ма мырында  таиландта  өтетін  Азия  чем­

пио натында  сарапқа  салынады.  «Сары­

құр лық»  біріншілігінің  финалында  бел­

дес кен  балуандар  ғана  Сингапурге  ба  ра 

алады.  Оның  бер  жағында  FILA  (Ха лық­

ара лық  күрес  түрлері  қауым дас ты ғы) 

Олим пиада  ойындарының  бағ дар ла ма­

сы на  өзінің  жаңа  ережесін  енгізіп  отыр. 

Яғни  біз  он  салмақты  еркін  күрес  ба­

луан  дарымен  бөлісіп  аламыз.  Бесеуінде 

олар  бақ  сынайды,  қалған  бесеуінде  біз 

өнер  көрсететін  боламыз.  Бір  салмақ  дә­

ре жесінен  кейін  кезектесіп  отырамыз. 

Мы салы,  69  келіде  еркін  күрес  шебері 

бел дес се,  76  келі  салмақта  грек­рим  кү­

ре сінің балуандары бақ сынайды. Біз қа­

шан да  Азия  чемпионатында  алдыңғы 

орын ды  ешкімге  бермей  келеміз.  Бірақ 

«Сары құрлық»  біріншілігі  келер  жылдың 

ма мыр  айында  таиландта  өтеді.  Оған 

дейін  балуандарды  баптап,  бір  деңгейде 

ұстап  отыру  оңай  емес.  Әсіресе  салмақ 

жағынан. Олар жас, күн сайын өсе береді. 

Бірақ  біз  барлық  дайындық  жұмыстарын 

Олимпиада ойындарына бағыттайтын бо­

ла мыз.  тек  осы  жолы  кілең  мықтыларды 

ірік теп  алсақ  болғаны.  тамызда  үндіс­

тан  да  өтетін  Азия  чемпионатында  олар­

дың деңгейін бір байқап көріп, содан соң 

арнайы  бағдарлама  бойынша  дайын да­

ламыз. Бес салмақ дәрежесіне ерекше кө­

ңіл бөлетін боламыз, – деді.

Айтпақшы,  жақында  ғана  рысбек 

Нұрғазиннің  шәкірттері  түркияда  өткен 

ха лық аралық турнирден олжалы оралды. 

Олар  бір  алтын,  екі  күміс  және  бір  қола 

ен шілеп әкелді.

Телжан КүДЕРОв

Бір жыл 

жеткіншектердің 

ащы терін аламыз

СеНБі КүНГі СҰХБАт



– Кішкентайлы болып жатқан 

көрінесіздер, құтты болсын! 

Құттықтаймыз. Атын кім 

қойдыңыздар?

–  рақмет.  8  маусым  күні  Алматыдағы 

№1 перзентханада босандым. Қыз. Атын 

томирис қойдық.



– Сіз қойдыңыз ба, әлде бұл 

Асхаттың шешімі ме?

–  Отбасылық  кеңесте  ақылдаса  оты­

рып, екеуміз осы есімге тоқталдық.

– Томирис кім болады: әке 

жолын қуып дзюдошы ма, жоқ әлде 

анаңыздың ізін басқан сіз секілді 

волейболшы ма?

– Оны өзі біледі, өзі шешеді. Қайсысына 

аңсары  ауады,  соған  баруына  ерікті.  тек 

аман болсын! 



– Былтыр сіздер көпшілікті елең 

еткізіп, шаңырақ құрдыңыздар. 

Отбасылық өмір қалай екен, «келін» 

деген қызметті қалай атқарудасыз? 

волейбол алаңындағы шабуылшы 

функциясынан қиын емес пе?

– (күліп) Жоқ, қиын емес. Бәрі де жақ­

сы.  Иншалла,  міне  кішкентайлы  болып 

жа тырмыз.



– Бейжің Олимпиадасында 

жарақатыңызбен ойнағаныңыз 

есімізде. Олимпиада аяқталған соң 

емдетпекші болып едіңіз ғой. 

– Жатып, жүйелі түрде емделген жоқ­

пын.  Демалып  жүрмін.  Демалыс  та  ем­

де лудің  бір  түрі  ғой.  Әсіресе,  бірнеше 

ел де  ойнаған  ұзақ  жылдардан  соң  пси­

хо логиялық тұрғыда демалудамын. Әзір­

ше  ешқандай  нақты  жоспарым  да  жоқ. 

Спортқа  қайта  оралу  жағын  да  ойлап 

жүр ген емеспін. Спортшы болсам да, әйел 

адам мын  ғой.  Ал  нәзік  жанды  адамға 

бала сүю үлкен бақыт емес пе?! Қазір сол 

ба қытқа  қол  жеткізіп,  өз  қуанышыммен 

ал данып жатырмын. 

– Кеше ғана Өскеменде сіздің 

құрбыларыңыз, яғни қыздар 

арасындағы Қазақстан құрамасы 

2010 жылғы әлем чемпионатының 

екінші електік турнирінде топ 

жарып, жанкүйерлерін қуантты. Сіз 

Елена Асхатқа сәби сыйлады

Ве

ЛОС



пО

рт

Осы айдың басында қазіргі таңдағы еліміздің ең үздік 



волейболшысы Елена Павлова сәбилі болды. Еленаның жұбайы 

дзюдодан Бейжің Олимпиадасының күміс жүлдегері Асхат 

Жіткеев екенін бәріңіз де жақсы білесіздер. Екеуі былтыр 

ХХіХ жазғы Олимпиада ойындарынан кейін отау тігіп, 

қосылған. Жақында сымбатты әуедопшымыз бен алпамсадай 

балуанымыздың шаңырағы қуанышқа кенеліп, спортшылар 

отбасында дүниеге кішкентай нәресте келді. Біраздан бері 

Еленамен хабарласа алмай жүр едік, кеше тілдесудің сәті түсті.

олардың ойындарын көрдіңіз бе? 

Құрбыларыңыздың ойындарына 

қандай баға берер едіңіз?

–  Әрине,  көрдім.  Ойындарын  асыға 

күт тім, тағат тауып отыра алмадым. Қыздар 

өз дерінің  бар  мүмкіндіктерін,  қабілетте­

рін паш еткен жоқ. Өзбекстан және Жаңа 

зелан дия  құрамаларын  қиналмай  жеңді. 

Әрі бұл екі елдің командасын жеңетін де­

ріне бек сенімді болды. Сондықтан біз дің 

құрама  арқаны  кеңге  салып,  еркін  ойна­

ды. Өз мүмкіндіктерінің 50 пайызын ғана 

көр сетті дер едім, мен.

– Мұны тіпті құрама сапынан да 

білуге болатындай. Кейбір тәжірибелі 

қыздарымыз алаңға да шықпады. 

Есесіне жастарға мүмкіндік берілді.

– Бұл дұрыс. Өзбекстан және Жаңа зе­

ландия  құрамаларына  қарсы  бар  күшті 

сарқ ету – әбестік. Өйткені басты сын – ал­

да . електік турнирдің келесі сатысындағы 

қар сыластарымыз  –  деңгейлері  жоғары, 

азу лы командалар. Сондықтан күш­жігер­

ді үнемдеп, бұл жолы жастарды шыңдауға 

да  көңіл  бөлінді.  Өте  дұрыс  шешім.  енді 

соңғы, маңызды електік додаға дайындалу 

қа жет. Мейілінше дайындалып, шүмектетіп 

тер төгу қажет. Біздің қыздардың алдында 

жан­жақты дайындық жұмыстары тұр.

– Өскеменде негізгі құрамда 

Сана Жарылғасова көп ойнап, 

көрермендерді ырза қылды. Сіз 

тәжірибелі ойыншы ретінде Сана 

сіңліңіздің ойынына қандай баға 

берер едіңіз?

–  Жас,  әлеуеті  зор  ойыншы.  Менің 

ойым  ша, болашақта одан үлкен, яғни ше­

бер  ойыншы  шығады.  тек  халықаралық 

аре на дағы тәжірибесі аздау. Бірақ ынтасы 

зор,  екпінді  қыз.  Құлшынысына  адам  қы­

зы  ғады.  Сананың  ұлттық  құрама  са пы на 

алы нып, негізгі құрамда өнер көр сетіп жүр­

геніне  қуаныштымын.  үмітті  ақ тау да.  ри­

замын. Бұл орайда мен бізді ауыс ты ра  тын 

талантты жас өсіп келе жатыр дер едім.

– Сіз оның қандай 

артықшылықтары бар екендігін 

жіктеп бере аласыз ба? Сондай-ақ 

кемшіліктерін де атап өтсеңіз?

– Мен Қазақстан құрамасының ойынын 

үйде  отырып,  теледидардан  көр дім.  Ал 

теледидар арқылы көріп, баға бе ру қиын­

дау.  Доп  қайда  болса,  камера  сон да. 

Басқасы  түспей  қалады.  Бәрін  бақылай 

ал  майсың. Меніңше, Сананың техникалық 

және тактикалық тұрғыда әлі де жетіле тү­

суі қажет. Бірақ бұл проблема емес. Ұлт тық 

құраманың бас бапкері Нелли Щербако ва 

мұның бәрін үйлестіріп, орнына келтіреді. 

Әлі­ақ  шеберлігін  шыңдап,  ой­ойынын 

ұш тап, жетілдіре түседі. Нелли Алексеевна 

–  өте  жоғары  деңгейлі  маман,  тамаша 

жат тықтырушы. есімі төрткүл дүниеге мә­

лім білікті бапкер.



– Өскемендегі Қазақстан ұлттық 

құрамасының ойынынан Нелли 

Щербакованың тактикасы, ой-

жоспары байқалып тұрды ма? 

Әлбетте кәсіби мамандар мұндайды 

бірден байқайды ғой.

–  Әрине,  байқалды.  Сезіліп  тұрды. 

Нелли Алексеевна – бұл Нел ли Алексеев­

на! Болды. Осы мен­ақ көп нәр се айты ла­

ды, во л ей  бол шылар үшін. Бас қа түсі нік те­

ме нің қа же ті де жоқ. 



– Ал сіздің де Нелли 

Щербаковамен жолыңыз түйіскен 

жоқ па еді? Сіз Нелли Алексеевнаның 

қарамағында ойнадыңыз ғой?

–  Ойнадым.  Мен  Қазақстанға  алғаш 

рет  келгенде,  Нелли  Алексеевнаның  қол 

астында ойнап, ысыла түскенмін. Басында 

павлодар қаласының намысын қорғадық. 

Одан соң Алматыға ойыстық. Командамыз 

«Алма­Динамо» деп аталған.

Уақыт бөліп сөйлескеніңізге 

рақмет. Кішкентайыңыз жылап 

қалар, осыған да қанағат. Сау 

болыңыз.

Сұхбаттасқан Нұрғазы САСАЕв

Елена  Павлова  1978  жылы  12  жел тоқ санда  Ташкентте  дүниеге  келген.  Анасы 

Лариса Павлова да – волейболшы. 1980 жылы КСРО құрамасының сапында Олим-

пиада чемпионы болған. Елена анасы сияқты Олимпиада чемпионы бол  ған жоқ. Бірақ 

былтыр Қазақстан құра  масын Бейжің Олимпиадасына бас  тап барды.

Кішкентай  Лена  жас  кезінде  бір не ше  спорт  түріне  барады.  Алайда  еш қай сысына 

тұрақтамайды.  Талдырмаш  қыз ға  көркем  гимнастика  да  ұнамапты.  14  жасында 

волейбол  секциясына  келеді.  Келеді  де...  осы  спорт  түріне  байланып  қа лады.  1997 

жылы  Еленаға  Қазақстан  мен  Ресей  «бізге  ауыс»  деп  қолқа  са лады.  Екі  елдің  де 

емеуріні еміренді бо лады. Еңселі екі елдің бірін таңдап алу оңайға түспейді. Ақыры 

Еленаның  үйінде  отбасылық  «жиналыс»  өтеді.  Бұл  кеңесте  Еленаның  Қазақстанға 

ауысуы  жөнінде  шешім  қабылданады.  Ана сы ның  «Тек  Николай  Карполь  емес,  одан 

да Нелли Щербаковаға бар» деген сөздері ше шімге кесім болады. Содан бері кө рікті 

Елена Қазақстанның намысын қор ғап келеді. Тек Қазақстанды ғана «Ота ным» дейді.

Бейжің  Олимпиадасының  алдында  Еленамен  кездескен  едік.  Сол  кездесуге 

Елена  аппақ  жаздық  киім  киіп,  ақ  шаңқан  машина  мініп  (Lexus  RX300),  мойнына, 

саусақтарына, білегіне аппақ саф алтын тағып келді. Аппақ қыз. Өзі де ақжарқын ғой. 

Көңілі де ақ сияқты. Еһ, Елена, Елена! Сұхбаттасқан сайын жаңа қырларын көріп, тәнті 

боламын. Еленаның әлемдегі ең үздік волейболшы қыздардың бірі екендігі өз алдына, 

адамгершілігі қандай десеңізші. Аузынан «Иншалла» деген сөз түспейді (жиі айтады). 

Қайран  қалам!  Шошқаның  етін  жемейді.  Таңғалам!  Шетелде  қанша  жыл  ойнаса 

да,  «шошқа»  етін  аузына  салмаған.  Шетелдік  команда  менеджерлері  қойдың  етін 

іздеп сабылған... Испанияда жүргенінде әйелдердің іш киімін жарнамалап, суретке 

түсу жөнінде ұсыныс жасалады. Қыруар ақшаның шеті қылтиса да, «мен мұсылман 

елдің  қызымын  ғой,  мұным  ұят  болар»  деп  бас  тартыпты.  Айтарға  сөзім  жоқ.  Риза 

боласың...

–  «Астана»  клубы  тарқамайды  да, 

жойыл майды  да.  Клуб  менеджері  Йохан 

Брунель  команданың  лицензиясына  ие 

Қазақстан  велоспорт  федерациясымен 

ор тақ тіл тапты. Қазақстан үкіметінің өкілі 

ре тінде  әрекет  еткен  (ресми  кездесуге 

келген) ринус Вагманс пен «Olympus SARL» 

компаниясының  басқарушысы  Йохан 

Брунель  екіжақты  тиімді  келісімшартқа 

қол  қойды.  Бұл  келісім  велоспортшылар 

мен  клуб  қызметкерлерінің  жыл  аяғына 

дейін  өз  міндеттерін  алаңсыз  атқара  бе­

рулеріне кепілдік береді. екіжақты келісім 

биылғы  жылдың  сәуір  айынан  бері  ше­

шіл мей  келе  жатқан  қаржы  мәселесіне 

нүк те  қойды.  түбегейлі  шешті.  Қазақстан 

ве  лоспорт  федерациясы  «Olympus  SARL» 

ком паниясы алдындағы барлық берешек­

те рін  10  маусым  күні  өтеді.  Қазақ стан 

үкі ме ті  берген  уәденің  бәрі  орын далды. 

Йохан  Брунель  команданың  ал да ғы  жа­



«Астанада» бұлт сейілді

Бейсенбі күні кеш батқан соң ағылшын тілінде, ал кеше орыс 

тілінде «Астана» велоклубынан екі хат алдық. Екеуінің мазмұны 

бірдей. Екеуінде де қазақстандық демеушілердің командадан 

теріс айналмай, қаржы мәселесінің шешілгендігі баяндалған.

рыс   тарға  алаңсыз  дайындала  алатынды­

ғы на қуанышты, – делінген бұл хаттарда.

Өз кезегінде Йохан БруНеЛь:

– Мен осы қиын­қыстау кезеңдегі бар ­

шамыздың  шыдамдылық  пен  табанды ­

лы ғымызды,  сондай­ақ  кәсіби  көз қа ра­

сы мызды  ерекше  бағалаймын.  «тур  де 

Франс»  көпкүндігіне  16  күн  қалғанда 

ве  ло спортшыларға  моральдық  тұрғыда 

де  ма лыс қажет. Біз құрамы мықты коман ­

да мыздың  сақталып  қалғанына  қуа ныш­

ты мыз.  Осындай  аузымен  құс  тіс те ген 

дүл дүл дерден  жасақталған  коман даның 

«тур  де  Франс»  көпкүндігіне  қа тыс пауын 

көзге  елестетудің  өзі  мүмкін  емес.  Қа зір 

бар ойымыз – тек алдағы дү бірлі жа рыс та. 

Қазақстан  үкіметі  берген  кепіл дік тер дің 

арқасында  біз  осы  құрамда  ве ло си пед­

шілер  арасындағы  ең  маңызды  көп күн ­

дікте бақ сынай аламыз. Қазақстан үкі   меті 

әлемді  кеулеген  дағдарысқа  қара   май, 

велоспортты  қаржыландыру  тоқта   тыл­

май  тындығын көрсете білді. Олар за  ман­

ның қиындығына қарамай, қаржы көз де­

рін тапты. енді өз демеушілеріміздің, өзі­

міздің  отбасымыздың  намысын  абы рой­

мен қорғағымыз келеді. Біз оларды жер ге 

қаратпаймыз, – деп мәлімдеме жа са ды.

Ал  кеше  әйгілі  «тур  де  Франс»  көп­

күндігінде  «Астана»  клубының  на мы сын 

қорғайтын  спортшылардың  тізі мі  жа рия­

лан ды.  Онда  астаналықтар  был тыр ғы 

«тур  де  Франс»  бәйгесіндегі  жетіс тік терін 

қайталағысы  келетіндігі  де  айтылған.          

4  шіл де  күні  басталатын  биылғы  «тур  де 

Франс»  көпкүндігіне  команда  сапын  ірік­

теу де  екі  критерий  негізге  алынған.  Бірі 

– велоспортшылардың деңгейі мен бабы 

болса, екіншісі – достық рух, командалық 

ауызбірлік. 

Лэнс  Армстронг,  Альберто  Контадор, 

Леви  Лейфаймер,  Андреас  Клёден, 

Ярослав попович, Аймар Субельдия сын­

ды дүлдүлдердің биылғы «тур де Франс» 

бәйгесіне  қатысатындықтары  болары 

болып,  бояуы  сіңген  іс  болса,  қалған  үш 

орыннан  мына  велоспортшылар  үмітті: 

Яни  Брайкович,  Крис  Хорнер,  Бенжамин 

Новаль,  Дмитрий  Муравьев,  Сержио 

паулиньо,  томас  Вайткус  және  Грегори 

раст.


Нұрғазы САСАЕв

күннің:

Шығуы 

 

Ұзақтығы 

 

Батуы

4.58   

 

16.35   

 

21.33



ТоқТы

Бүгін көп нәрсе өзіңіз ой­

лағандай орындала бер мей­

ді,  сондықтан  сіз  таңдаған 

жо лыңыздың  дұрыс  екеніне 

күмән  келтіруіңіз  мүмкін.  Деген­

мен әрбір әрекетіңіздің маңызды­

лы ғына мән беріп, таңдап алған 

жолыңыздан  таймауға  тыры сы­

ңыз.  


Торпақ

Демалыс  күні  айтар лық­

тай қолайлы, жағымды жақ­

тары  да  жеткілікті  болмақ. 

Қазіргі  кезде  сіз  өзіңізге  ың­

ғай лы  ырғақпен  жұмыс  жасай 

аласыз.  Яғни  артық  асығыстық 

жасап немесе себепсіз жайбасар­

лықпен кешіктірудің керегі жоқ. 

ЕгіздЕр

Жеке  өміріңізде  оқиға­

лардың саны саябырсып, тыл­

сым тыныштық орын алғандай 

болады. Сүйіктіңізбен қатына­

сы  ңыз  бір  сарынға  түседі,  бірақ 

сезімдеріңіз  қарқынмен  те  рең ­

дей  береді.  Бүгін  соны  толық 

түсінесіз.

Шаян 

Ғашық  жандар  үшін  ара­

қатынастарында 

жағымды 


жаңа леп пайда болады. Бүгін 

бір­біріңізді  тосын  сый лық­

тармен  таң  қалдырып,  тәтті  қы­

лықтармен  ән  салдыра  ала сыз­

дар.  Ерлі­зайыптыларға  да  бұл 

күн әсерлі сәттерін сый лай ды. 



арысТан

Сіздің  бүгінгі  бүкіл  наза­

рыңыз романтикалық қарым­

қатынасқа  ауады.    Ал  бұған 

еш  таң  қалудың  қажеті  жоқ, 

өйт кені бүгін сіздің жеке өміріңіз­

де  өте  маңызды  өзгеріс тер  ор­

най ды.  Ұнайтын  жанға  жақсы 

әсер қалдыра да аласыз.

БикЕШ

Осы  күні  айналаңыздағы 

жақын  адамдарға  айрықша 

көңіл  бөлгеніңіз  жөн.  Сол  се­

кілді  өзіңіздің  сөйлеген  сөзі­

ңіз ге,  істеген  әре кеттеріңізге  аса 

абай  болыңыз.  Жаңа  таныс тық 

орнатуға қолайлы күн емес. Сон­

дықтан  демалы сы ңызды  өзі ңіз 

толық  сенетін  адамдармен  өт кі­

зіңіз.

ЖҰлдыз-Жорамал

Таразы

Сүйіктіңіз сіздің ашсаңыз 

– алақаныңызда, жұмсаңыз 

–  жұдырығыңызда.  Сонда 

да бүгін бұның өзі сіз үшін аз 

көрінуі  мүмкін.  Қалауыңыз  өзі­

ңіздің ойыңыздағыдай орын дал­

майды. Бірақ қанша қынжылса­

ңыз  да,  ол  бар  уақытын  сізге 

ар най алмайды. 



сарыШаян

Сіздің  бүгін  бар  ойыңыз 

жұмыс  тұрғысынан  алып 

қарағанда,  маңызды  істер­

ден  әлдеқайда  алыста.  Тұ­

рақтылық  пен  әдеттегі  жағдай 

жалықтырып  жібереді.  Жасаған  

қылығыңыз 

әріптестеріңіздің 

күл кісін келтіруі де мүмкін. 

 

мЕргЕн

Сәтті  күн,  сізге  көптеген 

жа ғымды  жаңа  әсерлер 

сый  лайтыны  анық.  Жеке 

өмі ріңізде 

бұрын­соңды 

бол   маған  жақсы  жаңалықтар 

қап тап, жаңа қарым­қатынастар 

да  орнатасыз.  Көңіл  көтеру  мен 

өрге  қарай  өрлеу  –  сізге  тән 

нәрсе.    

ТауЕШкі

Демалыс болса да, кейбір 

қиын жағдайлар кездесуі ға­

жап емес. Ең маңызды мақ­

саттарыңызды анықтап алуға 

тырысыңыз,  ал  майда­шүйде 

нәр  сеге аса бас қатырмаған жөн. 

Табиғат  аясында  жақсылап  ты­

нығып алсаңыз, тіпті жақсы.

суқҰйғыШ

Өзіңізді  өте  жоғары  ба­

ғалау,  өз  мүмкіндігіңізді 

асырып  көрсету  өзіңізге  көп 

кедергі  әкеледі.  Бүгін  тек 

өзіңізді  ой ламауға  тырысыңыз. 

Сізге  сүйік тіңізбен  немесе  дос­

тары ңызбен  қарым­қатынаста 

олар дың  да  қалауын  ескеріп 

отыру қажет.



БалықТар

Романтикалық қатынаста 

бүгін күрделі жағдай қалып­

тасуы  мүмкін.  Себебі  сізге 

соңғы кезде өз  тарапыңыздан 

көп  қателіктер  жібергеніңізді 

мойын дауға  тура  келеді,.  Осы 

күні  кешке  кешірім  сұрауға  зор 

мүмкіндігіңіз бар. 

Бүгін:

Сіз ЕСТіДіңіз БЕ?

Сын СуРЕТ

Суретті салған 



ғалым смағҰлҰлы

Әзіл­шыны аралас

думан

№100 (100) 



20.06.2009 жыл, сенбі

www.alashainasy.kz

ЖАңА ЖОБА

8

РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет



құрастырған айтқазы майлыБай

Айтыс

C

M



Y

K

C



M

Y

K



C

M

Y



K

C

M



Y

K

СКАнвОРД



рЕдакция

редакцияның мекенжайы:

алматы қаласы, Бегалин көшесі, 148 а

Телефон: 8(727)388-80-60,

Факс: 8(727)388-80-61

e-mail: info@alashainasy.kz

ауа райы

 



+27 +31

о

 



+21 +22



о

 



+24 +30

о

 



 



+16+20

о

 



+22 +27

о

 

 



+16 +18

о

 



+24 +26

о

 



  +18+20



о



 +28+32



о

 



 +16 +24



о

 



+26 +28

о

 

 



+19 +21

о



+28 +34



о

 



+19+24



о

 



+25 +29

о

 



+18  +19



о

  



+26+32

о

 

  



+20 +24

о



 +30 +35



о

 



+23 +24



о

 



+32 +35

о

 

 



+25 +27

о

 



+28 +34

о

 

 



+21 +24

о

  



+23 +28

о

 



+17 +19



о



 +28 +30



о

 



   +16 +22



о



 



+24 +26

о

 



+17+21



о



+23+25



о

 



+16 +20



о



 



+32 +39

о

 

 



+20 +24

о



+25 +30



о

 



+19 +22



о



20 маусым



алаштың атаулы күні 

Бүкіләлемдік  босқындар күні.



Туған күн иелері

сәбит Бабаев (1938) – «Астық компаниясы» АҚ президенті, 

экономика ғылымының докторы;



кеңесхан ақаев (1945) – «ырыс» АҚ президенті;

самұрат имандосов (1948) – «Рза» АҚ президенті;

айман  оспанова

  (1949)  –  техника  ғылымының  докторы, 

профессор; 

Жұматай Әлиев (1952) – философия ғылымының докторы, 

профессор, академик;



Берік садыров (1954) – сатирик;

нұрлы  Әйтиева  (1954)  –  Атырау  бизнес  және  құқық 

колледжінің  директоры,  іскер  әйелдер  қауымдастығы  Атырау 

филиалының  төрайымы,  геология­минералогия  ғылымының 

кандидаты;



рахмет мұқашев (1956) – Мәжіліс депутаты;

сабыржан махметов 

(1959) – Кикбоксинг   федерациясының 

президенті;

сайын  Шәймерден  (1961)  –  Мәжіліс  аппараты  баспасөз 

қызметінің жетекшісі;



Талғат зейнуллин (1962) – «Қазгидромет» республикалық 

мемлекеттік кәсіпорнының бас директоры;



Хайдар қасенов (1976) – «Қазтеміртранс» АҚ вице­прези­

денті.


маусым

Дс

Сс



Ср

Бс

Жм



Сб

Жс

Дс



Сс

Ср

Бс



Жм

Сб

Жс



Дс

Сс

Ср



Бс

Жм

Сб



Жс

Дс

Сс



Ср

Бс

Жм



Сб

Жс

Дс



Сс

1

2



3

4

5



6

7

8



9

10

11



12

13

14



15

16

17



18

19

20



21

22

23



24

25

26



27

28

29



30





21 маусым



алаштың атаулы күні 

1918 жылы «Жетісу» газетінің алғашқы саны жарық көрді.

Медицина қызметкері күні.

Жазғы күн тоқырауы. Дәл осы күні Солтүстік жарты шарда ең ұзақ  Оңтүстік 

жарты шарда ең қысқа күн болады.

Музыка мерекесі. Бес құрлықтағы 100 мемлекетте атап өтіледі.



Туған күн иелері

Бижамал рамазанова (1927) – қоғам қайраткері;

қажытай ілиясұлы 

(1939) – ақын;



мәжит  Байтенов

  (1949)  –  суретші,  Қазақстанның  еңбек  сіңірген  өнер 

қайраткері;

нұрлан дәненов (1951) – Сыртқы істер министрінің орынбасары;

Ерсұлтан  Бектұрғанов  (1952)  –  Президент  Әкімшілігінің  бөлім  мең­

герушісі;



ілияс  құлмағамбетов  (1954)  –  Қарағанды  мемлекеттік  медицина 

академиясының ректоры, медицина ғылымының докторы, профессор, ака­

демик;

мұхтар сағынғалиев (1963) – «ҚазМұнайГаз» ҰК­ның Солтүстік Каспий 

жобасы департаментінің директоры;



қайрат  Әбсаттаров  (1966)  –  «Қазақтелеком»  АҚ  президенті  аппара­

тының жетекшісі;



арман  Әлиев  (1966)  –  «Тобыл»  әлеуметтік­кәсіпкерлік  корпорациясы 

басқарма төрағасының бірінші орынбасары;



дәурен  құнанбаев  (1967)  –  «Транко»  АҚ  директорлар  кеңесі  төраға­

сының орынбасары;



арман Евниев (1968) – Ауыл шаруашылық вице­министрі;

самат Жаңабай (1975) – Қазақстанның Дубайдағы бас консулы.

мерейлеріңіз үстем болып, мәртебелеріңіз арта берсін!

«алаш айнасы»

Қақ бөлiндi анасы,

Жетiм қалды баласы.

Сенiп жүрген дәрiгердiң,

Тiрлiгiне қарашы.





газетіміздің №99 (99) санында жарияланған сканвордтың жауабы 

Көлденеңінен: Алқынды. Осал. Шыжым. не. Бақ. Факт. «Қартқожа». Карт. Карл. Ау. Реестр. Суыр. Өре. Родео. Айт. Торт. 

Тігінен: «Алтыбасар». Ра. Жар. Ресей. Мысықтілеу. Сыр. Эдо. Фокстрот. ыс. Ажа. До. Анкара. Жер. Әулет. Туш. От.  

Ке

зекшi  ред



ак

тор 


Мәриям ӘБСА

ТТ

АР



республикалық қоғамдық-саяси  ақпараттық газет

Бас редактор  – 

с

ерiк Ж

ан

Б

ола

Т 

м

ұратқали 

дүйс

Ен

Б

а

ЕВ 

Бас ред


ак

тордың бiрiншi орынб

ас

ары


м

ақсат Ә

д



Х

ан

 

Бас ред


ак

тордың орынб

ас

ары


Айдын ҚАБ

А – ж


ау

апты х


атшы

Талға


т КIРШIБ

АЕ

в  – 



ж

ау

апты х



атшының орынб

ас

ары



н

ұрлыб


ай ИТЕКБ

АЕ

в  – 



те

х.ред


ак

тор


Күләш 

н

АҚ



ы

ПО

вА – 



аға к

оррек


тор т

ел.: 


388-80-76

Бөлiм редакторлары: Құб

аш МЕ


ң

ДIҒА


ЛИЕ

в – с


аяси бюро т

ел.: 


388-80-72

Берiк ӘШIМО

в – нарық т

ел.: 


388-80-69

Қалд


ар КӨМЕКБ

АЕ

в – қоғам т



ел.:

 388-80-65

Алма


т ИСӘДIЛ – өрк

ение


т т

ел.: 


388-80-64

н

ұрғазы СА



САЕ

в – дод


а (спор

т) т


ел.: 

388-80-74

Бо

ла



тбек МҰХТ

АРО


в – ж

аңалықт


ар т

ел: 


388-80-68

Қу

анышбек ҚАРИ – меншiк



тi 

тiлшiлер қосыны т

ел.: 

388-80-62

а

стана филиалы:

Мек


енж

айы: Сейфу

ллин көшесi, 31

Те

л.:



 +7 (7172) 32-43-38

mail: aa_as



tana@mail.ru

Жандос БӘ

д

Ел

Ұ

лы

 – 

ст



ана филиалының ж

ет

екшiсi)



besbogda@mail.ru besbogda@y

ahoo.c


om

Мұр


ат А

ЛМА


СБЕКҰЛ

ы

 – тiлшi



Салт

ан СӘКЕ


н

 – тiлшi


Бүркiт 

н

ҰР



А

С

ы



Л – тiлшi

а

ймақтағы тiлшiлер:

Атыр


ау – 

н

арғыз ҒАБД



уЛЛИ

н

А т



ел.: 8702 5876587

Қар


ағанды – Серiк САҒ

ын

ТАЙ т



ел.: 8777 3909779

Қос


танай – Алмагүл 

СҰЛТ


А

н

О



вА

 те


л.: 87774067903

Қызылорд


а – Әділж

ан 


ҮМБЕ

Т 

те



л.: 87777054466

Өск


емен – Ж

азир


а 

СҰЛТ


А

н

Қ



ызы 

те

л.: 87775797090



Павлод

ар – Есенбек Б

А

зАРҚҰЛ т


ел.: 8702 3797079

Шымк


ент – Шадияр МО

ЛДАБЕК т


ел.: 8705 9877799

Газ


ет 2008 жылдың 17 қар

ашасынд


а ҚР Мәдение

т және ақпар

ат 

 минис


трлiгiнде 

тiрк


елiп, 

бұқар


алық 

ақпар


ат 

құр


алын 

есепк


е 

қою 


тур

алы 


№9650

­Г 


 к

уәлiгi 


берiлг

ен.


Ред

акция авт

орлар мақаласы мен ж

арнама мазмұнына ж

ау

ап бермейдi.



Авт

орлар қо


лж

азб


асы өңде

лмейдi және к

ерi қайт

арылмайды.

Көлемi екi к

омпью


терлiк бе

тт

ен (14 к



ег

ль) ас


атын ма

териалд


ар қабылд

анб


айды.

«Алаш 


айнасынд

а» 


ж

арияланған 

ма

териалд


ар 

мен 


суре

тт

ердi 



көшiрiп 

немесе 


өңдеп 

бас


у 

үшiн 


ред

акцияның 

ж

азб


аша 

рұқс


аты 

алынып, 


газ

етк


е 

сiлт


еме 

ж

ас



алуы 

мiнде


ттi.

қ

ұрылтайшысы және меншiк иесi 

– «Т

олғау

» ЖШ

с

д

иректор –  

а

лександр Филимонович 

ан

Тар


ат

у қызме


тi 

те

л.: 



8 (727) 388-80-88

Алма


ты  қаласы «Дәуiр» РПБК ЖШС 

Қалд


аяқов көшесi, 17

­үй. Т


ел.: 

(727) 273-12-04, 273-12-54

Тапсырыс – №3483

А

ст

ана  қаласы «А



ст

ана


­По

лигр


афия»,

Бр

усиловский көшесi, 87



­үй. Т

ел.: 


(7172) 37-05-59

Тапсырыс – №1008

Шымк

ент қаласы «Оңтүс



тiк по

лигр


афия» б

аспалар үйi» ЖШС

Байтұрсынұлы  көшесi, 18

­үй. Т


ел.: 

(7252) 30-03-30, 30-03-31

Тапсырыс – №6271

Бағасы  к

елiсiмдi


Таралымы –  10 000 дана

Газ


ет сейсенбi, сәрсенбi, 

бейсенбi, жұма, сенбi 

күндерi шығады.

күмісай сӘрсЕнБаЕВа 

(Тараз)

айтыс – қазаққа ғана тән үлкен өнер. оның халық арасына тараған көптеген түрлерінің ішіндегі ең 

күрделілерінің бірі – жазба айтыс. Ендеше газет бетінде күнделікті жарияланып тұратын сөз сайысын 

қалт жібермей, қадағалап отырыңыздар!

қадірлі алаш оқырмандары, сіздердің пікірлеріңіз міндетті түрде ескеріледі. ақындарға қатысты 

талап-тілектеріңізді  телефон  қоңыраулары  және  хат  арқылы  білдіруге  болады.  Жазба  айтыстың 

электронды нұсқасы: ошибка! недопустимый объект гиперссылки..

Факс: 8(727) 388-80-61.  Тел: 388-80-64

e-mail: alash_ainasy@mail.ru    e-mail: info@alashainasy.kz 

Еңсеміз биік, сөзіміз түзу, рухымыз мықты болсын! Жазба айтыстан көз жазбаңыздар, қадірлі алаш 

оқырмандары.

Халық пен хан-сұлтанға алтын көпір

кешегі Төле қайда, Бұқар қайда?

Тоғыз жолдың торабында тоғысып, сөз жарыстырып отырған айтысымыздың тоғызыншы жұбы 

ринат пен күмісай бір-біріне дес берер емес.  Хат арқылы сұрақ-жауап алмасып отырған екі ақын да 

өз  шама-шарықтарынша  өлеңдерін  өзінше  өрнектеуде.  Талғампаз  оқырман  айтыстың  қандай 

нәтижемен аяқталатынын өздерінше бағамдап отырған шығар. алайда шешуші сөз айтуға әлі ерте.

«намазхандар – араб», – деп ұрандама,

Ғайбатқа тыйым салған Құранда да.

Хан да емес, қара да емес жақын болып,

Көріну дұрыс болар бір Аллаға.

Деп қалсам Ринат шыншыл, ұшқыр ақын,

Ойың жоқ игілікті іс қылатын.

Жемқордай жемсауы кең сен емес пе ең,

Тақ түгіл, жүлде десе ышқынатын.

Рухани мәдениеті жұтаң, майда,

Ақынның жүргені сол ұта алмай да.

Халық пен хан­сұлтанға алтын көпір

Кешегі Төле қайда, Бұқар қайда?

Жауап бермей мен қойған сұрағыма,

Жолықпай кетті­ау есіл сыңарына.

«Абай қайда, сен қайда?» деп көрейін,

Бас десе, құлақ деген шырағыма.

зауыт басшысы жұмыскерлеріне:

– Мен сендерге жұмыс уақтында темекі тартпаңдар деп 

қанша айтамын?!

Жұмыскерлердің бірі:

– Біз жұмыс істеп отыр деп кім айтты сізге?

***

Бір еркек моншаға түсіп, жуынып болған соң орамалын 



ұмытып кеткені есіне түседі. не істерін білмей, айналасына 

қарайды.  Кенет  «пердемен  сүртінуге  болмайды»  деген 

жазуға  көзі  түседі.  «О!  Мынау  идея  екен!»  дейді  жігіт 

ішінен. 


***

Үстінде  оқ  өткізбейтін  кеудеше,  басыңда  каскаң  бола 

тұрып,  сенің  тұмсығыңа  біреудің  жуан  жұдырығы  оңбай 

тиіп кетсе – бұл жай ғана кездейсоқтық. 

***

Бір жас қаламгер «Махаббат мезгілі» атты кітап жазады 



да, 100 мың данамен басып шығарады. Бірақ ешкім сатып 

алмайды. Сосын газетке «Әдемі, сымбатты жас миллионер 

«Махаббат  мезгілі»  кітабындағы  кейіпкерге  ұқсайтын 

қызбен танысқысы келеді» деген хабарландыру береді. Бір 

аптаның ішінде кітаптың бірі қалмай сатылып кетеді. 



статистикалық мәліметтер ресей 

азаматшаларының 50 пайызына жуығының 

тұрмыс құрмағанын көрсетіп отыр. 

ажырасқандар мен жесір атанғандар да көп.

Жүргізілген  зерттеулердің  нәтижесіне  қарағанда,  әрбір 

1000  қыз­келіншектің  219­ы  мүлдем  тұрмыс  құрмаған, 

106­сы  –  ажырасқан,  11­і  жесір  екен.  Бұ ған  қоса,  соңғы 

кездері Ресейде қыздардың күйеуге шығу жасы да төмендеп 

барады. Бұрын бойжеткендердің орташа некелесу жасы  22 

болса,  қазір  –  23­25  жас.  Әлеуметтанушылардың  мәлі ме­

тінше, орыс елінде әйелдердің саны ерлерге қа рағанда, 15 

пайызға  артық.  Қалыптасып  отырған  статистикаға  осы 

жағдай  себеп  болып  отыр.  Ал  мамандардың  болашаққа 

жасаған болжамы тіпті алаңдатады. Олардың есептеуінше, 

ерлерге қара ғанда, үлес салмағының басым болуына қара­

мастан, осы ғасырдың ортасынан аса Ресейде аналар қатары 

екі есе азаюы мүмкін.

Ресейде кәрі қыздар 

көбейіп барады



ақШ-та әлемдегі ең кәрі ит 

анықталды. Шанель есімді такса 

21 жыл, яғни адами жыл санау 

бойынша, 147 жыл өмір сүрген.

Шанельдің  туған  күні  нью­Йорктегі 

орталық телеарналардың бірінде аталып 

өтті.  Ит  эфирге  алқызыл  жемпір  киіп, 

қызыл  жиекті  қара  көзілдірік  тағынып 

шықты.  Туған  күн  иесіне  оның  2010 

жылғы  Гиннестің  рекордтар  кітабына 

енгенін растайтын сертификат салтанатты 

жағдайда  табыс  етілді.  Дегенмен  ұзақ 

жасауымен 

рекордтар 

кітабына 

Шанельден  бұрын  да  еніп  алған  иттер 

бар екен. Мәселен, 1939 жылы Австра­

лияда  бір  төбеттің  155  жыл  жасағаны 

тіркелген.

147 жыл өмір 

сүрген 


ит

Егде


Ағзадағы 

негізгі орга­

никалық 

зат


Аңшылық 

түрі


Бағалы 

тасты 


түйме

Дәреже


нота

Біреудің 

адасқан 

малын 


сіңіріп кету

Жеміс, 


жидек

Кездеме


Жоңғар

Сақалтай


Клондал­

ған қой


Кәсіптік 

маңызы 


бар 

балық


Тағы

украин


муз. аспабы

...


Турман

Георг


...

(физик)


ОАР

ақшасы


Жыл атауы

Жапон 


дойбысы

Монах


киімі

Серт


Жесір

Тойтерьер,

пинчер

Қоламта


Ұран

Қалып, 


үлгі

Жігіт


Олжадан 

берілетін

сый

АҚШ


штаты

нәл


Шұбар

Document Outline

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет