Китаб-ус-салат намаз кітабы даярлаған: Хасан Яваш Жетінші басылым
сұраңдар», - деп бұйырылды. Хадис шəрифтерде болса: «Аллаһу та’ала, перiштелер жəне
жүктеу/скачать 2,61 Mb. Pdf көрінісі
|
сұраңдар», - деп бұйырылды. Хадис шəрифтерде болса: «Аллаһу та’ала, перiштелер жəне əрбiр жан, адамдарға жақсылықты үйрететін имандыларға дұға етедi.» «Қияметте алдымен Пайғамбарлар, кейiн ғалымдар, одан кейiн шəһидтер шапағат етедi.» «Ей, адамдар! Бір нəрсені жақсы ұғып алыңдар! Ілім тек ғалымнан есіту арқылы үйреніледі.» «Ей, адамдар, iлiм үйренiңдер. Ілiм үйрену ғибадат. Ілiм үйреткенге жəне үйренгенге жихад сауабы беріледі.» «Ілiм үйрету садақа беру сияқты. Ал ғалымнан iлiм алу болса, тəһажжуд намазын оқығанмен бірдей болады.» «Ілiм алудың бүкіл нəпiл ғибадаттардан да сауабы мол. Өйткенi өзiне де үйрететiн адамдарға да пайда- сы бар.» «Адамдарға үйрету үшiн ілім үйренген кісіге сыддықтар сауабы беріледі.» «Ілiм – қазына. Ал оның кiлтi, сұрап үйрену.» «Ілiм үйренiңiз жəне үйретiңiз.» «Əр нəрсенiң бір қайнар көзi бар. Тақуалықтың қайнар көзi, ғалым кiсiлердiң жүрегi.» «Ілiм үйрету күнəлардың кешiрiлуiне себепшi.» Бесiншi шарт Ахырет сенiмi Уəл яумил ахири: Ахырет күнiне сендiм деген мағынаны бередi. Бұл уақыт, адам өлген күнi басталады. Қияметтiң соңына дейiн жалғасады. Соңғы күн деп аталуының себебi, ол күннен кейiн түннiң болмауында. Қияметтiң қашан болатыны белгiсiз. Бiрақ Пайғамбарымыз көптеген белгiлерiн айтып кеткен: Хазретi Мəһдидiң келуi. Иса алейһиссаламның көктен Шам (Дамаск) аймағына түсуi. Дажжалдың шығуы. Яжуж-Мажуж дегендердің шығып, жер жүзiндегi барлық нəрсенi бұзып бұрмалауы. Күннің батыстан шығуы. Үлкен зілзəлəлар болуы, дiн үкімдерінің ұмытылуы. Күнə мен жамандықтың көбеюі. Йемен өлкесінен от шығуы. Көктер мен таулардың жарылуы. Күн мен айдың сөнуi сияқты Қиямет белгілері білдірілді. Қабiрде сұрақтар сұралады. Мүнкəр-Нəкир перiштелерiнiң сұрақтарына жауап беру үшiн мыналарды жаттауымыз əрi балаларымызға да үйретуiмiз қажет: «Раббым – Аллаһу та’ала, - 30 - НАМАЗ КІТАБЫ - 31 - НАМАЗ КІТАБЫ Пайғамбарымыз қайтыс болған күнi Мəдина қаласында 33 мың са- хаба бар едi. Сахабалардың толық саны 124 мыңнан аса едi. Төрт мазһаб имамы жəне басқа ғалымдар Ақида, яғни сенiмде, имандылықта хақ бiр ғана жол бар. Бұл жол “Əһли сүннет уəл жамағат” мазһабы. Мазһаб – жол дегенді білдіреді. Дүние жүзiндегi барлық мұсылмандарға түзу жолды көрсеткен жəне Мухаммед алейһиссаламның осы жолын ешқандай өзгертпей, кемшiлiксiз жетуiне себепшi болған төрт ғалым бар. Бұлардың бiрiншiсi, Əһли сүннеттiң басшысы - Имам Ағзам Əбу Ха- нифа Ну’ман бин Сабит. Екiншiсi Имам Малик бин Əнас, үшiншiсi Имам Мұхаммед бин Идрис Шафии, төртiншiсi Имам Ахмед бин Ханбал, Аллаһ олардан разы болсын. Бүгінгі таңда бұл төртеуiнiң біреуінің жолына ермеген адамның ахыреті өте үлкен қауiп-қатерде. Бiз бұл кiтабымызды ханафи мазһабы бойынша намаз мəселелерiн сол мазһаб ғалымдарының кiтаптарынан алып, тілін жеңілдетіп жаздық. Бұл төрт имамның шəкiрттерiнен екеуi иман саласында үлкен дəрежелерге шықты. Сондықтан əһли сүннет ақидасы, сенімі екi мазһабта қалыптасты. Құран Кəрiм мен хадис шəрифке сай болған иман, сенім, ақида осы екi ғалымның білдіргендері болды. Фырқа-и нажийа (тозақтан құтылған топ) болған əһли сүннеттiң иман негіздерiн жер жүзiне жайған осы екi ғалым. Бiрi - Əбу Мансур Ма- туриди, ал екiншiсi Əбул Хасан Əли Əшари. Бұл екi имам білдірген иман негiздерi бiрдей болып, арала- рында тек бiр-екі ғана айырмашылық бар. [Бұл айырмашылықтар «Мұсылмансың ба?» сұрағы сұралғанда Матуридилер «əлхамдулиллаһ (құдайға шүкір), мұсылманмын» десе, Əшарилер «иншааллаһ (құдай қаласа), мұсылманмын» деп жауап береді. Матуриди мазһабында кісінің осы сұрақ қойылған кездегі жағдайы, ал Əшарилерде кісінің соңғы деміндегі жағдайы маңызды. Сондықтан да матуриди мазһабындағылар бұл сұраққа міндетті түрде «əлхамдулиллаһ» дейді жəне оларда «иншааллаһ-құдай қаласа» – деп айту сол кезде иман- сыз болғанын білдіреді. Ал əшарилерде кісінің соңғы демі маңызды болғандықтан, олар соңғы демі үшін «əрине, яғни əлхамдулиллаһ» деп емес, «құдай қаласа-иншааллаһ» деп жауап береді. Бұл екі мазһаб арасындағы басқа айырмашылықтар да осылайша пайда болған. Яғни бұл екі мазһаб имамы бірдей мəселенің екі басқа жəйттеріне назар аударып үкім берген.] Негiзiнде олар бiрдей. Ислам ғалымдары Құран Кəрiмде жəне хадис шəрифтерде мадақталған. Бір аятта бы- лай делiнедi: «Бiлетiндер мен бiлмейтiндер тең бола ма?» Басқа бiр аятта болса: «Ей, мұсылмандар! Бiлмегендерiңдi бiлгендерден сұраңдар», - деп бұйырылды. Хадис шəрифтерде болса: «Аллаһу та’ала, перiштелер жəне əрбiр жан, адамдарға жақсылықты үйрететін имандыларға дұға етедi.» «Қияметте алдымен Пайғамбарлар, кейiн ғалымдар, одан кейiн шəһидтер шапағат етедi.» «Ей, адамдар! Бір нəрсені жақсы ұғып алыңдар! Ілім тек ғалымнан есіту арқылы үйреніледі.» «Ей, адамдар, iлiм үйренiңдер. Ілiм үйрену ғибадат. Ілiм үйреткенге жəне үйренгенге жихад сауабы беріледі.» «Ілiм үйрету садақа беру сияқты. Ал ғалымнан iлiм алу болса, тəһажжуд намазын оқығанмен бірдей болады.» «Ілiм алудың бүкіл нəпiл ғибадаттардан да сауабы мол. Өйткенi өзiне де үйрететiн адамдарға да пайда- сы бар.» «Адамдарға үйрету үшiн ілім үйренген кісіге сыддықтар сауабы беріледі.» «Ілiм – қазына. Ал оның кiлтi, сұрап үйрену.» «Ілiм үйренiңiз жəне үйретiңiз.» «Əр нəрсенiң бір қайнар көзi бар. Тақуалықтың қайнар көзi, ғалым кiсiлердiң жүрегi.» «Ілiм үйрету күнəлардың кешiрiлуiне себепшi.» Бесiншi шарт Ахырет сенiмi Уəл яумил ахири: Ахырет күнiне сендiм деген мағынаны бередi. Бұл уақыт, адам өлген күнi басталады. Қияметтiң соңына дейiн жалғасады. Соңғы күн деп аталуының себебi, ол күннен кейiн түннiң болмауында. Қияметтiң қашан болатыны белгiсiз. Бiрақ Пайғамбарымыз көптеген белгiлерiн айтып кеткен: Хазретi Мəһдидiң келуi. Иса алейһиссаламның көктен Шам (Дамаск) аймағына түсуi. Дажжалдың шығуы. Яжуж-Мажуж дегендердің шығып, жер жүзiндегi барлық нəрсенi бұзып бұрмалауы. Күннің батыстан шығуы. Үлкен зілзəлəлар болуы, дiн үкімдерінің ұмытылуы. Күнə мен жамандықтың көбеюі. Йемен өлкесінен от шығуы. Көктер мен таулардың жарылуы. Күн мен айдың сөнуi сияқты Қиямет белгілері білдірілді. Қабiрде сұрақтар сұралады. Мүнкəр-Нəкир перiштелерiнiң сұрақтарына жауап беру үшiн мыналарды жаттауымыз əрi балаларымызға да үйретуiмiз қажет: «Раббым – Аллаһу та’ала, - 32 - НАМАЗ КІТАБЫ - 33 - НАМАЗ КІТАБЫ пайғамбарым – Мұхаммед алейһиссалам, дiнiм – Ислам, кiтабым - Құран Кəрiм, құбылам - Қағба, ақидадағы мазһабым - Əһли сүннет уəл жамағат, амалдағы мазһабым – Имам Ағзам Абу Хани- фа мазһабы». Қиямет күнi барлық адамзат тiрiледi. Бəрi махшар алаңына жиналады. Салих адамдардың амал дəптерлерi оң жақтан, жаман адамдардың кiтаптары артынан немесе сол жағынан берiледi. Шiрктен басқа күнəлардың бəрiн Аллаһу та’ала қаласа кешiредi, қаласа iстеген əрбiр күнə үшiн азапқа тартады. Iстелген амалдарды өлшейтін арнайы таразы – Мизан бар. Аллаһу та’аланың əмiрiмен Сырат көпiрi жаһаннамның үстiне құрылады. Онда Мұхаммед алейһиссаламға тəн Кəусар бұлағы бар. Шапағат хақ. Тəубе етпей өлген мұсылмандардың кiшi əрi үлкен күнəларының кешірілуі үшiн пайғамбарлар, əулиелер, салих кiсiлер, ғалымдар, перiштелер, шəһидтер жəне Аллаһу та’аладан шапағат етуге рұқсат алған адамдар шапағат етедi, əрi олардың шапағаты қабыл болады. Жəннат пен жəһаннам қазiр бар. Жəннат жетi қабат аспанның үстiнде. Жəһаннам болса барлық нəрсенiң астында. Жəннаттың сегiз есiгi бар. Əрбiр есiгiнен бiр жəннатқа кiріледi. Жəһаннам болса, жетi қабаттан тұрады. Бiрiншi қабаттан жетiншi қабатқа қарай азап күшейе бередi. Алтыншы шарт Тағдырға сену Уə бил қадари хайриһи уə шарриһи мин Аллаһи Та’ала: Тағдырға, жақсылық пен жамандықтың Аллаһтан екендiгiне сендім деген сөз. Адамдардың басына келетін жақсылық пен жамандық, пайда мен зарар, табыс пен зиянның барлығы да Аллаһу та’аланың қалауымен болады. Аллаһу та’аланың бiр нəрсенiң бар болуын қалауын тағдыр (қадар) дейдi. Тағдырдың жүзеге асуын қаза дейдi. Кейде тағдыр мен қаза сөздерi бiр-бiрiнiң орнына қолданыла бередi. Аллаһу та’ала құлдарына (ирада) қалау берген. Құлдарының осы қалауларын, тiлектерiн істердің жаратылуына себеп қылды. Осы жерге дейiн қысқаша түсiндiрілген Əһли сүннəт сенiмiн терең үйренгiсi келгендерге «Хақиқат кітапүйі» баспасынан басылып шығарылған Ислам ғалымдарының үлкені, əулие Меулана Халид Бағдадидiң парсы “Итиқаднама” кiтабын жəне Кемаһлы Фейзуллаһ Эфендiнiң аудармасы “Иман жəне ислам” кiтаптарын оқуға кеңес береміз. Бұл кітап өте пайдалы, берекеті екі дүние бақыты үшін жеткілікті. Аллаһу та’ала əр мүминге тəуекел етудi əмiр еттi “Тəуекел иманның шарты” деген аят осы əмiрлердiң бiрi. Маида сүресiнде: «Егер иманыңыз болса, Аллаһу та’алаға тəуекел етіңіз.» Али Им- ран сүресінде: «Аллаһу та’ала тəуекел еткендердi əлбетте жақсы көреді», Талақ сүресінде: «Кiмде-кiм Аллаһу та’алаға тəуекел етсе, Аллаһу та’ала оған жеткiлiктi болады», Зумар сүресiнде: «Құлы үшiн Аллаһу та’ала жеткiлiктi емес пе?» - дегендей қаншама аяттар бар. Расулуллаһ былай дейдi: «Үмметiмнің бiр бөлiгі маған көрсетілдi. Тауларға, шөл далаларға лық толы едi. Соншалықты көп болғанына таң қалдым əрi қуандым. Қуандың ба деп сұралғанда иə деп жауап бердiм. Бұлардың тек жетпiс мыңы ғана есеп-қисапсыз жəннатқа кiредi деп айтылды. Олар қайсы?- деп сұрадым. Сиқыр, бал ашу сияқты нəрселерден аулақ болып, Аллаһу та’аладан басқаға тəуекел етпегендер жəне сенбегендер, делінді.» Тыңдап отырған адамдар арасынан Укаша (радыяллаһу анһ) тұрып: «Əй, Расулаллаһ, солардың қатарында болуым үшiн дұға етіңіз» дегенде, Пайғамбарымыз: «Йа, Раббым! Оны солардың қатарынан қыла гөр»- дедi. Басқа бiреу тұрып дəл сондай дұға етуiн қалағанда, пайғамбарымыз: «Укаша сенен жылдамырақ болды» - дедi. Тəуекел деген - себептерге жүгiнiп, келешек үшiн ойланбау. - 32 - НАМАЗ КІТАБЫ - 33 - НАМАЗ КІТАБЫ пайғамбарым – Мұхаммед алейһиссалам, дiнiм – Ислам, кiтабым - Құран Кəрiм, құбылам - Қағба, ақидадағы мазһабым - Əһли сүннет уəл жамағат, амалдағы мазһабым – Имам Ағзам Абу Хани- фа мазһабы». Қиямет күнi барлық адамзат тiрiледi. Бəрi махшар алаңына жиналады. Салих адамдардың амал дəптерлерi оң жақтан, жаман адамдардың кiтаптары артынан немесе сол жағынан берiледi. Шiрктен басқа күнəлардың бəрiн Аллаһу та’ала қаласа кешiредi, қаласа iстеген əрбiр күнə үшiн азапқа тартады. Iстелген амалдарды өлшейтін арнайы таразы – Мизан бар. Аллаһу та’аланың əмiрiмен Сырат көпiрi жаһаннамның үстiне құрылады. Онда Мұхаммед алейһиссаламға тəн Кəусар бұлағы бар. Шапағат хақ. Тəубе етпей өлген мұсылмандардың кiшi əрi үлкен күнəларының кешірілуі үшiн пайғамбарлар, əулиелер, салих кiсiлер, ғалымдар, перiштелер, шəһидтер жəне Аллаһу та’аладан шапағат етуге рұқсат алған адамдар шапағат етедi, əрi олардың шапағаты қабыл болады. Жəннат пен жəһаннам қазiр бар. Жəннат жетi қабат аспанның үстiнде. Жəһаннам болса барлық нəрсенiң астында. Жəннаттың сегiз есiгi бар. Əрбiр есiгiнен бiр жəннатқа кiріледi. Жəһаннам болса, жетi қабаттан тұрады. Бiрiншi қабаттан жетiншi қабатқа қарай азап күшейе бередi. Алтыншы шарт Тағдырға сену Уə бил қадари хайриһи уə шарриһи мин Аллаһи Та’ала: Тағдырға, жақсылық пен жамандықтың Аллаһтан екендiгiне сендім деген сөз. Адамдардың басына келетін жақсылық пен жамандық, пайда мен зарар, табыс пен зиянның барлығы да Аллаһу та’аланың қалауымен болады. Аллаһу та’аланың бiр нəрсенiң бар болуын қалауын тағдыр (қадар) дейдi. Тағдырдың жүзеге асуын қаза дейдi. Кейде тағдыр мен қаза сөздерi бiр-бiрiнiң орнына қолданыла бередi. Аллаһу та’ала құлдарына (ирада) қалау берген. Құлдарының осы қалауларын, тiлектерiн істердің жаратылуына себеп қылды. Осы жерге дейiн қысқаша түсiндiрілген Əһли сүннəт сенiмiн терең үйренгiсi келгендерге «Хақиқат кітапүйі» баспасынан басылып шығарылған Ислам ғалымдарының үлкені, əулие Меулана Халид Бағдадидiң парсы “Итиқаднама” кiтабын жəне Кемаһлы Фейзуллаһ Эфендiнiң аудармасы “Иман жəне ислам” кiтаптарын оқуға кеңес береміз. Бұл кітап өте пайдалы, берекеті екі дүние бақыты үшін жеткілікті. Аллаһу та’ала əр мүминге тəуекел етудi əмiр еттi “Тəуекел иманның шарты” деген аят осы əмiрлердiң бiрi. Маида сүресiнде: «Егер иманыңыз болса, Аллаһу та’алаға тəуекел етіңіз.» Али Им- ран сүресінде: «Аллаһу та’ала тəуекел еткендердi əлбетте жақсы көреді», Талақ сүресінде: «Кiмде-кiм Аллаһу та’алаға тəуекел етсе, Аллаһу та’ала оған жеткiлiктi болады», Зумар сүресiнде: «Құлы үшiн Аллаһу та’ала жеткiлiктi емес пе?» - дегендей қаншама аяттар бар. Расулуллаһ былай дейдi: «Үмметiмнің бiр бөлiгі маған көрсетілдi. Тауларға, шөл далаларға лық толы едi. Соншалықты көп болғанына таң қалдым əрi қуандым. Қуандың ба деп сұралғанда иə деп жауап бердiм. Бұлардың тек жетпiс мыңы ғана есеп-қисапсыз жəннатқа кiредi деп айтылды. Олар қайсы?- деп сұрадым. Сиқыр, бал ашу сияқты нəрселерден аулақ болып, Аллаһу та’аладан басқаға тəуекел етпегендер жəне сенбегендер, делінді.» Тыңдап отырған адамдар арасынан Укаша (радыяллаһу анһ) тұрып: «Əй, Расулаллаһ, солардың қатарында болуым үшiн дұға етіңіз» дегенде, Пайғамбарымыз: «Йа, Раббым! Оны солардың қатарынан қыла гөр»- дедi. Басқа бiреу тұрып дəл сондай дұға етуiн қалағанда, пайғамбарымыз: «Укаша сенен жылдамырақ болды» - дедi. Тəуекел деген - себептерге жүгiнiп, келешек үшiн ойланбау. - 34 - НАМАЗ КІТАБЫ - 35 - НАМАЗ КІТАБЫ Екінші бөлім ҒИБАДАТ жəне НАМАЗ Ғибадат дегеніміз не? Ғибадат – бізді жəне бүкіл жаратылысты жоқтан бар еткен əрі əрқашан бар етіп ұстап тұрған, əр түрлі нығметтер мен жақсылықтар жіберіп, жетілдірген Аллаһу та’аланың əмірі мен тыйымдарын бұлжытпай орындау. Сонымен қатар, Аллаһтың махаббатына қауышқан пайғамбарларға, əулиелерге жəне ғалымдарға бағыну. Сансыз нығмет берген Аллаһқа шамасы жеткенше шүкір ету əрбір жанның бірден-бір міндеті. Бірақ адам баласы өзінің қысқа ақылы жəне қысыр санасымен жаратқанға құрмет амалдарды таба алмайды. Құрмет болып саналатын амалдар Аллаһу та’ала тара- пынан білдірілмейінше, адам санасында мадақтау болған нəрселер жаратқан үшін мазақ ету, жамандау болуы мүмкін. Адамдардың Аллаһқа деген діл, тіл жəне денемен өтеуі жəне сенуі қажет болған шүкір боршы мен құлдық міндеті, Аллаһу та’ала тарапынан білдірілген жəне Оның сүйікті Пайғамбары арқылы жеткізілген. Аллаһ білдірген жəне əмір еткен құлдық міндеттері «Исламият» делінеді. Аллаһу та’алаға шүкір ету, Оның Пайғамбары алып келген дінге бағыну арқылы жүзеге асады. Бұл дінге қайшы немесе бұл жолдың сыртында қалған еш бір шүкіршілік, ғибадатты Аллаһу та’ала қабылдамайды жəне ұнатпайды. Сондықтан да Ислам дінінен хабарсыз жұртшылықтың өз бетінше əр түрлі ритуалдарды орындауларының Аллаһ құзырында еш бір құны болмайды. Демек, ақылы бар адамның Аллаһқа шүкір жəне дұрыс ғибадат етуі үшін Мұхаммед алейһиссаламға бағынуы шарт. Мұхаммед алейһиссаламға бағынған адам ғана мұсылман деп аталады. Ал Аллаһқа шүкір етуге, яғни Мұхаммед алейһиссаламға бағынуға «Ғибадат ету» делінеді. Ислам екі бөлімнен тұрады: Қалб, яғни жүрекпен сенуді қажет ететін нəрселер. 1- 2- Денемен жүрек арқылы орындауды қажет ететін ғибадаттар. Денемен орындалатын құлшылықтардың ең құндысы - намаз. Мүкəллəф болған əр кісінің күнде бес уақыт намаз оқуы парыз. МҮКƏЛЛƏФ ДЕП КІМДІ АЙТАМЫЗ? Ақыл-есі дұрыс, əрі балиғат жасына толған ер жəне қыз бала «Мүкəллəф» делінеді. Мүкəллəф жасына толған əрбір адам Аллаһу та’аланың əмірі мен тыйымдарын орындауы тиіс. Дініміз бойынша мүкəллəф адамға алдымен иман ету, кейіннен ғибадат жасау əмір етілген. Сондай-ақ тыйым салынған əрбір харам істен де бойын аулақ ұстау қажет. Ақыл – түсінуші, аңғарышу қуат. Ол пайда мен зиянды ажыра- ту үшін жаратылған. Ақыл бір өлшеу аспабы сияқты. Екі жақсының жақсырағын, екі жаманның жаманырағын ажыратады. Бірақ, ақылды адам тек жақсы мен жаманды ажыратып қана қоймай, жақсыны көргенде алып, жаманды көргенде бойын аулақ ұстайды. Ақылды көзге ұқсатуға болады. Ислам - нұрға, жарыққа ұқсайды. Жарық болмағанда көздің көруі мүмкін болмағандай, Ислам болмаса ақыл да хақты таба алмайды. Балиғат жасы - ер жету, бой жету жасы. Ер баланың балиғат жа- сына толуы он екі жастан басталады. Бұл жасқа толғанын білдіретін ерекше белгілер болады. Егер ұл балада осы белгілер көрінбесе, он бес жасқа толғанда дін бойынша балиғат жасына толды деп есептеледі. Қыз балалардың балиғат жасы көбінесе тоғыз жасқа толғанда ба- сталады. Тоғыз жасқа толған қыз балада балиғат жасының белгілері көрінбесе, он беске толғанда балиғат жасына жеткен болып санала- ды. Мүкəллəфтің міндеттері Ислам дінінің əмірі мен тыйымдыры «Аһками шария» немесе «Аһками Исламия» (Ислам үкімдері) делінеді. Сондай-ақ «Əфали мүкəллəфин» (мүкəллəфтің міндеттері) деп те атауға болады. Мүкəллəфтің міндеттері сегіз: Фарыз, уəжіп, сүннет, мустаһаб, му- бах, харам, мəкрух жəне мүфсид. 1- Фарз: Аллаһу та’ала орындалуын Құран аяттарында айқын жəне нақты түрде əмір еткен нəрселерге парыз делінеді. Парызды орындамау харам. Бұларға сенбеген жəне мəн бермеген кісі кəпір бо- лады. Парыз екіге бөлінеді: - 34 - НАМАЗ КІТАБЫ - 35 - НАМАЗ КІТАБЫ Екінші бөлім ҒИБАДАТ жəне НАМАЗ Ғибадат дегеніміз не? Ғибадат – бізді жəне бүкіл жаратылысты жоқтан бар еткен əрі əрқашан бар етіп ұстап тұрған, əр түрлі нығметтер мен жақсылықтар жіберіп, жетілдірген Аллаһу та’аланың əмірі мен тыйымдарын бұлжытпай орындау. Сонымен қатар, Аллаһтың махаббатына қауышқан пайғамбарларға, əулиелерге жəне ғалымдарға бағыну. Сансыз нығмет берген Аллаһқа шамасы жеткенше шүкір ету əрбір жанның бірден-бір міндеті. Бірақ адам баласы өзінің қысқа ақылы жəне қысыр санасымен жаратқанға құрмет амалдарды таба алмайды. Құрмет болып саналатын амалдар Аллаһу та’ала тара- пынан білдірілмейінше, адам санасында мадақтау болған нəрселер жаратқан үшін мазақ ету, жамандау болуы мүмкін. Адамдардың Аллаһқа деген діл, тіл жəне денемен өтеуі жəне сенуі қажет болған шүкір боршы мен құлдық міндеті, Аллаһу та’ала тарапынан білдірілген жəне Оның сүйікті Пайғамбары арқылы жеткізілген. Аллаһ білдірген жəне əмір еткен құлдық міндеттері «Исламият» делінеді. Аллаһу та’алаға шүкір ету, Оның Пайғамбары алып келген дінге бағыну арқылы жүзеге асады. Бұл дінге қайшы немесе бұл жолдың сыртында қалған еш бір шүкіршілік, ғибадатты Аллаһу та’ала қабылдамайды жəне ұнатпайды. Сондықтан да Ислам дінінен хабарсыз жұртшылықтың өз бетінше əр түрлі ритуалдарды орындауларының Аллаһ құзырында еш бір құны болмайды. Демек, ақылы бар адамның Аллаһқа шүкір жəне дұрыс ғибадат етуі үшін Мұхаммед алейһиссаламға бағынуы шарт. Мұхаммед алейһиссаламға бағынған адам ғана мұсылман деп аталады. Ал Аллаһқа шүкір етуге, яғни Мұхаммед алейһиссаламға бағынуға «Ғибадат ету» делінеді. Ислам екі бөлімнен тұрады: Қалб, яғни жүрекпен сенуді қажет ететін нəрселер. 1- 2- Денемен жүрек арқылы орындауды қажет ететін ғибадаттар. Денемен орындалатын құлшылықтардың ең құндысы - намаз. Мүкəллəф болған əр кісінің күнде бес уақыт намаз оқуы парыз. МҮКƏЛЛƏФ ДЕП КІМДІ АЙТАМЫЗ? Ақыл-есі дұрыс, əрі балиғат жасына толған ер жəне қыз бала «Мүкəллəф» делінеді. Мүкəллəф жасына толған əрбір адам Аллаһу та’аланың əмірі мен тыйымдарын орындауы тиіс. Дініміз бойынша мүкəллəф адамға алдымен иман ету, кейіннен ғибадат жасау əмір етілген. Сондай-ақ тыйым салынған əрбір харам істен де бойын аулақ ұстау қажет. Ақыл – түсінуші, аңғарышу қуат. Ол пайда мен зиянды ажыра- ту үшін жаратылған. Ақыл бір өлшеу аспабы сияқты. Екі жақсының жақсырағын, екі жаманның жаманырағын ажыратады. Бірақ, ақылды адам тек жақсы мен жаманды ажыратып қана қоймай, жақсыны көргенде алып, жаманды көргенде бойын аулақ ұстайды. Ақылды көзге ұқсатуға болады. Ислам - нұрға, жарыққа ұқсайды. Жарық болмағанда көздің көруі мүмкін болмағандай, Ислам болмаса ақыл да хақты таба алмайды. Балиғат жасы - ер жету, бой жету жасы. Ер баланың балиғат жа- сына толуы он екі жастан басталады. Бұл жасқа толғанын білдіретін ерекше белгілер болады. Егер ұл балада осы белгілер көрінбесе, он бес жасқа толғанда дін бойынша балиғат жасына толды деп есептеледі. Қыз балалардың балиғат жасы көбінесе тоғыз жасқа толғанда ба- сталады. Тоғыз жасқа толған қыз балада балиғат жасының белгілері көрінбесе, он беске толғанда балиғат жасына жеткен болып санала- ды. жүктеу/скачать 2,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|