(1900-1940жж.) тақырыбын өткен кезде
оқушылар ерекше белсенділік таныта отырып
тақырыпты жан-жақты бар қызығушылықтары-
мен талдап,талқыға салды.Тақырып бойынша
оқушылар 1. «Халыққа білім беру», 2«Қазақ-
стан зиялыларының қалыптасуы», 3 «Қазақ
тілінің дамуы,қазақ әдебиеті»,4«Қазақстан және
Ресей мәдениеттері арасындағы байланыста-
р»,болып топқа бөлінді.Сабақ барысында
«Миға шабуыл» әдісі бойынша бірнеше сұрақ-
тар қойылды. Келесі тапсырмаға көшу үшін
оқушыларға міндетті түрде сол берілген уақыт
аралығын қазіргі таңмен салыстыра отырып
талдауға бағыт-бағдар көрсеттім.Қазақстан-
ның мәдениеті туралы айтқанда ең алдымен
өткен дәуір мәдениеттеріне де тоқталып көз
алдымызға елестетеміз. Алдарына таратылғ-
ан постерлер арқылы оқушылар берілген та-
қырыптарды,әр қайсысы өз ойларын білдіре
отырып,жұмыстануға кірісті.1топ«Халыққа
білім беру»:Оқиға КСРО кезіндегі Қазақстанда
бұқара халықтың мәдени өркендеуі білім бе-
руді қолға алынғаннан бастап жүзеге аса бас-
тағанын және кеңестік білім берудің оң жақта-
рын санамалап,нақты деректерге сүйене оты-
рып жұмыстарын қорғап шықты.Қазіргі білім
берудегі жетістіктердің дені сол дәуірдің салып
кеткен жүйесі деген оқушы пікірі екінші топта
қарсы сұрақ тудырды.Көздібай Ақнұр:Неліктен
біз ендеше қазіргі таңда еуропа елдерінің білімі
терең,мәдениеті жоғары елдер деп бағалаймы-
з.Кеңес үкіметінің жүйесінде яғни қателіктер бо-
лған деп есептеймін деген сауал тастады?О-
са кезде топтар арасында қызу талас-тартыс
тақырыптың ашыла түсуіне ықпал етті.Келесі
топ қазақ ғалымдарының, зиялыларының
қалыптасуын айта келіп,ол кездегі зиялы топ
өкілдерінің ғылым саласында ашқан ерен
еңбектерінің жемісін әлі де осы заманымызда
мейлінше дәріптеп,игілігімізге жаратып
жүргендігімізді айтты.3топ «Қазақ тілінің даму-
ы,қазақ әдебиеті» тақырыбын сол ғасырдағы
жетістіктеріне тоқталып әдебиетіміздің бай қор-
ларына тоқталып өтті.Гүлнұр деген оқушы тіл
мәселесі қазіргі таңда актуальдылығын жоя
алмай жүрген мәселе дей келе,туған тілімізді
өз жерімізде өз қазағымызға қашан үйренер
екен деген сұрақтар қынжылтады деп толға-
нысын білдірді.Оқушылардың әр тақырыптың
оң және теріс жақтарын,бүгінгі күнмен байла-
ныстырып отыруы саяси мәдениеттілігін
қалыптастыруға көмегін береді.4топ«Қазақ-
стан және Ресей мәдениеттері арасындағы
байланыстар» тақырыбын қарсы пікірлерге жол
бермей отырып дәлелдеп шықты деуге бола-
ды.Өйткені «Мәдениетте шекара жоқ», «Дос-
тық- ұлы ұғым» деген сөздерді басшылыққа
Тұрлыбай А.Б.
№37 орта мектебінің биология пәні мұғалімі
Мақсаты: Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған
орта факторларының рөлі, улы заттардың, темекі түтіні, алкоголь т.б., кері әсерлерімен
танысу, оларды алдын алу жолдарын үйрену.
Күтілетін нәтижелер: Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы
қоршаған орта факторларының рөлін біледі; улы заттардың (токсиндік): темекі түтіні,
алкоголь т.б. ұрықтың дамуына әсерін қарастырады; өмірмен байланыстыра отырып,
улы заттардың қоғамдағы қолданысына баға береді.
Сабақ барысы: І Ұйымдастыру Класпен амандасу. Топқа бөлу (3 топ)
І топ: Жүрек ІІ топ: Көз ІІІ топ: Ми
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
«Дамып келе жатқан ұрықтың дене бөліктерінің өзара әсері»
І – топ: 1. Онтогенез дегеніміз не?
2. Овогенез қалай жүзеге асады?
3. Постэмбриондық даму деп нені айтамыз?
4. Адам ұрығының алғашқы дамуында қандай ерекшеліктер болады?
ІІ – топ: 1. .Клондау дегеніміз не?
2. Эмбриология ғылымының негізін қалаушы ғалымдар?
3. Онтогенездің сатыларын атаңыз?
4. Гүлді өсімдіктердің қосарынан ұрықтануының маңыздылығы неде?
ІІІ –топ: 1.Толық және т үрленіп даму дегеніміз не . Омыртқасыз ағзалардан мысал-
дар келтіріңіз?
2. Ұрықтың дамуына дәрі-дәрмектің зиянды әсері қандай?
3. Биогенетикалық заң туралы қазіргі заманғы көзқарастар?
4. Геронтология ғылымы нені зерттейді?
«Кестені толтырыңыз»
ІІІ. Үй тапсырмасын бекіту
Ұрықтанудың нәтижесінде генетикалық материал жаңарады.
Онтогенез (организмнің жеке дамуы) – филогенездің (түрдің тарихи дамуы) қысқаша
қайталануы..
Биогенетикалық заң бойынша дараның жеке дамуы түр эволюциясының аса маңыз-
ды кезеңдерінің қысқаша әрі тез қайталануы болып табылады.
Миға шабуыл «Бейнефильм көрсету»
ІҮ. Жаңа сабақ: Организмнің эмбриондық ж?не постэмбриондық дамуындағы қор-
шаған орта факторларының рөлі, улы заттардың (токсиндік): темекі түтіні, алкоголь т.б.
әсері.
1 топ: Организмнің эмбриондық ж?не постэмбриондық дамуындағы темекі түтінінің
әсері.
2 топ: Организмнің эмбриондық ж?не постэмбриондық дамуындағы алкогольдің әсері.
3 топ: Организмнің эмбриондық ж?не постэмбриондық дамуындағы есірткінің әсері.
(Топтық әңгіме жүргізеді, топта талдап, әр топ өз тапсырмасы бойынша постер дай-
ындайды, оны қорғайды)
ҮІ. 1. “Денсаулығың өз қолыңда” дегенді қалай түсінесіңдер?
2. Салауатты өмір салты не үшін керек?
3. “Сатып алған ауруға дауа жоқ”
ҮІ. Қорытынды.
Қазақстан Республикасы Презхиденті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына жолдаған
“Қазақстан - 2030” стратегиялық бағдарламасының негізгі жеті басымдығының,
төртіншісінде – Қазақстан азаматтарының әл-ауқаты, білімі және денсаулығы туралы
атап көрсеткен. Халықтың салауатты өмір сүруіне қол жеткізу үшін негізгі үш бағытта
күрес жүргізу керек деді.
Бірінші бағыт – “Темекі шегуді тоқтату”
Екінші бағыт - “Нашақорлыққа, наркобизнеске қарсы күрес”
Үшінші бағыт - “Маскүнемдікпен араққа күрес”
ҮІІ. Өзіңді бағала. Рефлексия «Мен қалай жұмыс жасадым?»
Мен қалай жұмыс жасадым? Өзін өзі бағалау парағы
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы
қоршаған орта факторларының рөлі, улы заттардың (токсиндік): темекі түтіні, алкоголь
т.б. әсері. Слайд жасау, эссе жаз, коллаж жасау.
Ақтөбе қаласы
ОРГАНИЗМНІҢ ЭМБРИОНДЫҚ ЖӘНЕ
ПОСТЭМБРИОНДЫҚ ДАМУЫНДАҒЫ
ҚОРШАҒАН ОРТА ФАКТОРЛАРЫНЫҢ
РӨЛІ, УЛЫ ЗАТТАРДЫҢ ӘСЕРІ
ТАРИХ ПӘНІН ОҚЫТУДА ИНТЕРАКТИВТІ
ӘДІСТІҢ ТИІМДІЛІГІ
алыпты.Осы кезеңде қазақ және орыс жазу-
шыларның ынтымақтастығының нығайып,А-
байдын ұлы шығармаларын орысша сөйлет-
се,А.Пушкин шығармаларын қазақша сайрат-
қан Ж.Аймауытов,А.Байтұрсыновтардың
еңбегі нәтижесі қазақ оқырманының таным
көкжиегін кеңейте түскені мәлім.Мәдениет са-
ласында екі елдің біте қайнасып кеткендігі,әлі
күнге дейін достығымыз жарасқан көршілерм-
із.Ынтымағымызды әрқашан нығайтып отыру-
ымыз керек деген тұжырымға келді.Бұл ойды
барлық топ мүшелері бірауыздан қолдады.Нә-
тижесінде оқушылар тақырыпты аша алды,
қазіргі заманмен салыстыра сараптап,интер-
нет желісінен тапқан нақты мәліметтерін жари-
ялап қорғаған кезде топ арасында өзара ын-
тымақтастықпен,түсінушілікпен жұмыстанып
жатқаны тақырыпқа деген қызығушылық, пәнге
деген сүйіспеншіліктеріне риза болдым. Оқушы-
лардың жұмыс кезінде жаппай белсенділік
көрсеткендігіне, сонымен қатар бұрын ойын
ашық айтуға келгенде тұйықтық танытатын
балалардың өзін емін-еркін ұстай бастағанын
байқадым.Оқушылар өз-өздерін ынталандыра
алды және ұмтылыс пен қызығушылық пайда
болды. Мұнда оқушылар алынған жауаптарға
әр топқа шапалақ арқылы марапат жасап отыр-
ды.Сонымен қатар жетіспей жатқан тұстарын
немесе тапқан мәліметтерін әр топ барынша
толықтырып отырды. Бұл сабақта оқушылар-
дың сабаққа деген белсенділігі қалыптасты.
Сонымен бірге ойларын толық тыңдау үшін
уақыт көбірек бөлінді және сөздерін аяқтауға
кедергі болған жоқ, мүмкіндігінше толық тың-
дауға тырыстым. Бұрынғы өткен сабақтарыма
қарағанда осы сабақтарым мен үшін де, оқушы
үшін де қызықты және тақырыпты меңгерудегі
қолданылған тәсілдер нәтижелі болды.Соңын-
да әр оқушы үшінші топтың ерекшелігіне тоқ-
талып оларға разылықтарын білдірді. Сабақ
барысында барлық тапсырмалар PowerPoint
бағдарламасы арқылы жасалғандықтан инте-
рактивті тақтаны пайдаландым. Сынып
оқушыларының тақырыпты қаншалықты мең-
гергенін білу және өзгеріс енгізу мақсатында
кері байланыс орнату сабақ соңындағы реф-
лексиядан білуге мүмкіндік болып табылады.
Қысқаша баяндап өтсем: Бәти деген оқушым
сөздік қорының жетік дамығандымен,Ақнұр,Г-
үлнұрлар ойын ашық жеткізе отырып,тақыры-
пқа түйін қоя білді.
Мұғалім оқыту қорытындысын жүйелі баға-
лауы және оқытуды тиімді бағалауды түсінуі
оқу үдерісінің ажырамас бөлігі болып табыла-
ды және оның алға жылжуына көмектеседі де-
лінген түйінді идея барысында осыған байла-
нысты бірнеше тапсырмалар құрып оқушылар-
ды қалыптастырушы жиынтық түрде бағала-
дым. Жиынтық бағалауды қолданғанда тапсыр-
малар блум таксономиясына байланысты
құрылды, яғни білімдік, түсіну, қолдану, тал-
дау, синтез, бағалау деңгейлеріне байланыс-
ты болды. Жалпы сынып жоғары деңгейлік
екенін сабақ нәтижесі арқылы дәлелдеді. Төмен
нәтиже көрсеткен оқушылар болған жоқ.Бола-
шақта білім беруде қандай жаңа технология
болмасын оқушыны топ ішінде жұмыстана
отырып,дербес пікір қалыптастыра ала-
тын,өзіндік ойы бар,алған білімін өмірде қолда-
на алатын,озық ойлы, қабілетті, шығармашыл,
ынталы, уақытпен есептесетін, құзіретті, өзіндік
уәжі қалыптасқан тұлғаға бағытталған болуы
керек деп ойлаймын.
Ақтөбе қаласы
МЕНШІК ИЕСІ:
«Ұстаз» оқу-әдістемелік
орталығы ЖШС
Бас редактордың міндетін атқарушы
Бектурган МАКЕШЕВ
Газет Қазақстан Республикасы-
ның Байланыс және ақпарат
министрлігінде 2013 жылғы
28 қазанда қайта тіркеліп,
№13951-Г куәлігі берілді.
Газет материалындағы автор пікірі редакцияның түпкілікті көзқарасы
болып есептелмейді. Редакция оқырман хаттарына жауап бермейді, оны
(суреттерін де) қайтармайды. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұ-
ны мен мәтініне жарнама беруші жауапты.
Басылым сапасы жөнінде баспаханадағы мына телефонға хабарласы-
ңыз: 56-21-54
Газет «А-Полиграфия» ЖШС
баспаханасында (Ақтөбе қаласы,
Т.Рысқұлов көшесі, 190 үй) басылды.
МЕКЕН-ЖАЙЫМЫЗ:
030000, Ақтөбе қаласы,
Маресьев көш., 95-28 (3-қабат)
Тел.: 56-23-31
E-mail: ustaz2007@rambler.ru
www.ustazgazeti.kz
Индекс 64595
Көлемі 6 баспа табақ
Таралымы 1000
Тапсырыс №???
Л.В.Троян
Ивановская основная школа
Заместитель директора по
воспитательной работе
«Сколько солнца, сколько света!
Как прекрасен летний зной! Вот бы
сделать, чтобы лето, было целый год
со мной!» С такими словами дети
пришкольного лагеря «Жас Қыран»
говорят о летнем отдыхе, который
они проводят вместе. Действитель-
но, отдых детей в пришкольных ла-
герях – это всегда самое удивитель-
ное воспоминание.
Летние каникулы составляют зна-
чительную часть свободного време-
ни детей. Лето – время игр, развле-
чений, свободы в выборе занятий,
снятия накопившегося за год напря-
жения, восполнения израсходован-
ных сил, восстановления здоровья.
Это период свободного общения де-
тей.
Жазғы үлкен үзіліс ұзақ оқу жы-
лынан кейін мектеп оқушыларының
денсаулығын бекіту, денесін шы-
нықтыруы, күш жинауы үшін бері-
леді. Балалардың демалысы әдет-
тегідей спорт – сауықтыру лагер-
лерінде, шипажайларда, мектеп
қарамағындағы жазғы сауықтыру
лагерлерінде өтеді. Биыл № 10 жал-
пы білім беретін орта мектеп жа-
нынан ұйымдастырылған «Ертегі-
лер елінде» атты лагерде балам
демалды. Бекітілген жоспарға
сәйкес лагерь демалушылары күн
«ПРИЯТНО ДЕТЯМ
В ЗНОЙ ГОРЯЧИЙ»
Организация школьных оздо-
ровительных лагерей одна из
интереснейших и важнейших
форм работы со школьниками
в летний период. Лагерь выпол-
няет очень важную миссию оз-
доровления и воспитания детей.
Вот и этим лето наша школа рас-
пахнула двери для 47 детей в
возрасте от 6 до 14 лет.
Открытие лагеря состоялось
1 июня 2015г. Руководителями
лагеря Абдиной К.Р., Холостенко
Е.В., Танжариковой К.Ж., учиты-
вая возрастные особенности
детей, разработан план мероп-
риятий для развития здорового,
полноценного отдыха.
Пришкольный лагерь привле-
кает детей тем, что здесь очень
насыщенная программа. Каждое
утро дети начинают с исполне-
ния лагерной песни, зарядки.
Каждый день ребята принимают
активное участие в спортивных иг-
рах, конкурсах, посещают кружки
«Алтынай», «Легкая атлетика»,
«Happy English», «Айгөлек».
Наши дети, родители приняли ак-
тивное участие в акции «12 дней про-
тив эксплуатации детского труда».
Проводилось много тематических
дней таких как «Международный день
защиты детей», «День туризма», ког-
да весь лагерь ходил в поход, «День
сушек» когда все игры, конкурсы
были связаны с сушками, после чего
было организовано чаепитие также
с сушками.
Каждый день ребята получают
полноценное питание. Разнообраз-
ные и вкусные блюда готовит повар
- Рзаева Н.В. В рационе присут-
ствуют фрукты, какао, кисель, мясо.
Контрольное взвешивание в нача-
ле и в конце сезона проводит медсе-
стра школы -Буркутбаева Г.А. Она
организовывает минутки здоровья,
медицинский осмотр детей, следит
за качеством приготовления пищи и
оказывает первую медицинскую по-
мощь. А также организовывает по-
лезные мероприятия.
Это у нас только начало. Еще
впереди у нас третий сезон, который
также будет насыщенным, плодо-
творным, как и предыдущие два.
Сегодня мне хочется поблагода-
рить всех работников лагеря за пе-
дагогический талант, профессио-
нальное мастерство, за воспитание
и любовь к детям.
ЕРТЕГІЛЕР ЕЛІНДЕ
сайын әр түрлі саяхаттар жаса-
ды. Балам 12 күн ішінде жақсы көңіл
– күймен, зор қызығушылы қпен,
қимастықпен ауысымды аяқтады.
Жаздағы жазғы демалыс – жыл бой-
ына қажетті күш-қуат.
Лагердің таңғы жаттығулары да
ерекше, флеш – моб түрінде өтеді.
Қызықты ойындар, түрлі тренинг-
тер, сурет байқауы, спорттық,
танымды қ сайыстар өткізіліп
тұрды. Мысалы: «Көңілді старт»,
«Лагерь ханшайымы мен ханзада-
сы», «Сөз тапқанға қолқа жоқ»,
«Ең, ең, ең...», т.б. Баламның жаз
уақытында үйде теледидар неме-
се компьютер алдында отырғанша,
осылай мектеп тарапынан ұйым-
дастырылған демалыс лагеріне ба-
рып, күнделікті дене шынықтыру
сабақтары, ой – өрісін дамыту са-
бақтары, қаланы аралап, ойын –
сауық ойындары мен бассейнге ба-
рғаны жақсы. Осындай түрлі
қызыққа толы жаймашуақ жазды
балам сағынышпен күтуді әдетке
айналдырды. Балам биылғы
2015жылы қалалық «Ең үздік ла-
герь» сайысына қатысып, жүлделі
ІІ орынға ие болды. Осындай қызық-
ты
лагерь
ұйымдастырып,
көтеріңкі көңіл сыйлаған №10 жал-
пы білім беретін орта мектеп
әкімшілігіне және ұжымына алғы-
сымды білдіремін. Алдағы уақытта
осы лагерь жұмысы жалғасын тап-
сын деп ұсыныс білдірем.
Ахметова Ш.,
ата-ана
Ақтөбе қаласы