Мәдениеттану Г.Дрейфус*

Мәдениеттану
Г.Дрейфус*, адамдардың заттарды және бүйымдарды 
қалай пайдаланатынын, адамдарды оқып-біліп, дизайнді 
зерттеді. Адамдардың армандары мен сүранымдарын іс 
жүзіне асыра отырып, ол бір емес, бірнеше рет, көп- 
ш ілікті п ай далан аты н заттарды ж асап ш ы ғарады . 
Сондықтан, дизайнерлер болашақ өнеркәсіптілік бүйым- 
дарының, заттардың, түстерінің және реңкгерінің дүрыс 
тандалуы туралы қамқорлықтанулары қажет.
Дизайнер өзінің дизайнерлік шығармашылығында, 
қай салада болмасын, көрінетіннің және көрінбейтіннің 
қүрғақ қиялшылдығын, шеберлікті пайдалануы қажет. 
Дизайнер өз ісінде, Модернизацияның* барлық талап- 
тар ы н еск ер у і ж ә н е ад ам д ар д ы ң а р м а н д а р ы м е н
сүранымдарын іске асыру үшін, ол олардың көретін 
көріністерінің бөлігі болуы қажет. Заттың, бүйымның, 
ди зайн ы м ен көп ай н алы сқ ан сайы н, зат, бүйы м , 
сондайлық артықты және сүйкімділі бола бастайды. 
Өнеркәсіптілік заттарының индустриясының дизайні, 
а л д ы н -а л а л ы қ ү й ғар у ы н д а н е гізд е л ге н . Д и за й н , 
өнеркәсіптілік революциясының ең қызығушылықты 
қүбылысы болды. Д изайнерлер өздерінің істерінде, 
өнеркәсіптілік тапсырысты, тапсырушы туралы, сатып 
алушы туралы, сүранымдарды қанағаттандыру туралы, 
инвесторлар* туралы, толы қ айтқанда, шығарылып 
ж атқан өнім дердің, м аркетингалы қ* стратегиясы* 
туралы, әрқашанда естеріне сақтаулары қажет. Өнер- 
кәсіптілік Дизайннің мерзімдері әрқашанда шектеулі. 
Бірақ бүл шектеулері, дизайнді жеделдетеді.
Дизайнда талғам және стиль бүл адамдарға керектілі 
тауар. Ө н ер к әсіп тіл ік д и зай н сән -с а л та н а тты л ы қ
идеяларды үсынады. Осынысымен ол, басқа дизайн- 
дарды ң, алды ндағы ерекш елікті үтарлы қты сы м ен
сипатталады.
55

Мәдениеттану
Дизайнді бір үлгіге салу, бүл үтымдылыққа, өнер- 
к ә с іп т іл ік к е ж ақ ы н д ау . Д и з а й н н ің ең бір басты
есеп тер ін ің , м ақ саттар ы н ы ң бірі, бүл кли ен тп ен , 
тапсырушымен байланысы және қазіргі замандағы әлемге 
толықтылы кірісуі. Дизайннің мағыналықтысы зерзатта 
емес, зерзатты қайта-қайта сүранысқа келтіріп, жасап, 
өндіріп шыгаруда.
Д изай н де, ж аң ал ы қ ты қта, тәж ірибеліктікте өте 
маңыздылықты. Дизайнерлердің ісінде дағдыларда үлкен 
рөлді атқарады . Д изайн өндірістің қандай түрлері 
болмасын, қандай қоғамның ішінде болмасын, ол олар- 
дың қүлы. Дизайн, әрқашанда бірдеңенің жасалуымен, 
сатылуымен, сатып алуымен, пайдалануымен және 
тасталуымен байланысты. Бүгін, қазір жаңа заттарға, 
бүйымдарға деген қуғыны, үлкен мәселеге айналғаны 
сонш алы қты , біз олар туралы тіпті ойлануы мы зға 
мүршамыз жоқ. Дизайнер — инженер үшін, Дизайн — 
бүл стиль* және қораптау. Дизайнер түтынушының 
қызметтілік қажеттіліктері туралы және адамзаттың 
армандарының шектері туралы үмытпауы қажет.
Графикалық дизайнді анықтасақ — бүл көркемділікгі- 
жобалықты қызметтілік.
Графикалық дизайнда — сурет бүл қызметтіліктің 
негізділі қүралы болып саналады.
П олиграфия*, кино, теледидар арқы лы , бүқара- 
лы қты қ таратуға тағайындалуына байланысты және 
затты лы қ ортаны ң бүйы мдардың граф икалы қ эле- 
менттерін* жасап шығару үшін, бүл қызметтіліктің 
мақсаты , ақпараттарды визуализациялау*. Н ы саннан
— қалы п тан тәуелділігінен граф и калы қ ди зайн н ің
түрлерін айырамыз.
Бүлар: кітаптілік, газет-журнал сызбасы, жарнамалық 
сызбасы, плакат, өндірістілік сызбасы (тауарлық және
56

Мәдениеттану
фирмалық белгілері, қораптау және т.б.) көзжүгіртерлік 
қатынас-байланыстар жүйелері, суперграфика* (қалалық 
ортаны ң іріөлш ем ділікті сы зб алы қ элем енттері*). 
Суреттен басқа графикалық дизайнда — фотографика, 
жапсырма, қүрастыру, баспаграфика қолданылады.
Графикалық дизайнда, компьютерлік сызба, өнді- 
рістілік бүйымдардың стилін белсенді қалыптастырады 
ж әне барлы қ затты лы қ-кең істілік ортаға әсерлігін 
көрсетеді.
Бүйымның графикасы — бүйыммен байланыстылы 
сызбалық жүмыстардың кешені болып келеді. Бүның 
өзі, бүйымның өзінділік элементтерін, сызбалық алдын 
ала салуларының талаптауынан бастап, оған қатысатын 
(қораптауымен, маркалауымен, этикеткалауымен және 
т.б.) бітуін қамтиды.
Бүйымның сызбалығының негізділі қүралдары болып 
келетіндер; штрихтар, (қарыптар) белгілер және рәміздер. 
Бүлар жартылайлықты үлгілендірулі бола алады және 
ж арты лайлы қты дизайнерм ен ж екелікті қалы птас- 
тырылады. Бүйымның графикалық дизайні, кейде қүры- 
лымдармен байланысты, бүларда ақпарат, техникалық 
қүралдардың көмегімен жүзеге асырылады. Бүның өзі, 
бүйымның нысанын-қалыпын алдын-ала анықтайды.
Д изайнерге, қораптауды ң этикеталаудың ойлас- 
тыруының кезінде, үлкен еркіндік алдын-ала беріледі. 
Қораптаулар, этикеткалаулар, өздерінің көркемділіктік 
шешімдерінің түпнүсқалықтығымен, сатыпалушының 
зейінін тартып-бүруы қажет.
Сәулеттілік дизайнде, кеңістілікті дүрыс пайдалануда, 
үтымдылықты игеруде, болаш ақ ғимараттың бүрын 
кездеспеген түп н үсқалы қты ны ерекш е қалауы ны ң 
көрінісіне жетуде, дүрыс шешімді іздеуде, бүлікшілік 
қызметтілікте рүхсатталып енгізіледі.

жүктеу/скачать 8,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: