Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу – әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
байланыстардың үзілуі жоғарыдағы механизммен жүреді. Екінші реакцияда
катализаторы бетіндегі мультиплеттің өлшемі екі көміртек атомының ара
қашықтығы СН - тобындағы сутек, ОН - тобындағы оттек атомдарының ара
қашықтығына сәйкес, сол себепті байланыстардың үзілуі басқаша болып этилен
мен су молекуласы түзіледі.
Бұл құбылыстарды схема түрінде былай көрсетуге болады.
Бұл жағдайда схемада АВ молекуласы С молекуласымен катализатор
қатысында әрекеттесіп АС және В молекулалары түзіледі. Адсорбция
мультиплеттің төрт центрінде (крестиктер) жүреді, атомдар арасындағы ескі
байланыстар үзіліп, жаңа байланыстар (пунктирлер) түзіледі (мұнда адсорбция
квадруплетті механизммен жүреді).
Баландин теориясының келесі маңызды принципі - энергетикалық принцип,
яғни катализатор мен әрекеттесуші заттардың арасында энергиялық сәйкестік
болуы шарт.
реакциясын катализатор (К) қатысында қарастырайық.
Бұл реакция екі сатыдан тұрады:
Бірінші сатысында (мультиплеттік комплекс түзілу сатысы) АВ және С
молекулаларындағы химиялық байланыстардың үзілуі қажет, ол үшін осы
молекулалардың түзілу энергияларының қосындысына
тең энергия
жұмсалады. А, В, С және
атомдары катализатор (К) бетіне хемосорбцияланып,
мультиплеттік комплекс түзілуі нәтижесінде бөлінетін жылу (
) тең:
Сөйтіп, мультиплеттік комплекс түзілуінің жалпы жылу эффектісі
тең
(12)
Мультиплеттік комплекстің реакция өніміне ыдырауы (екінші саты) үшін
барлық А, В, С,
атомдардың катализатормен хемосорбциялық байланыстары
үзілуі тиіс, ол үшін жұмсалатын энергия
.