№34 КӘЗІРГІ ҚОҒАМ ЖӘНЕ МҰҒАЛІМ

орнатуға бейімі бар әр шығармашылықпен еңбек ете алатын маман болуға 
тиіс.Ол шәкірт жүрегіне жол табарлық пәнін қызықтырарлық жол іздейді, өз 
білімін жетілдіреді, жаңа технология пайдаланады.Өйткені шәкірттен терең 
білімділікті, ұстамдылықты, еңбекқорлықты , мәдениеттілікті талап ету үшін 
мұғалімнің өзі сол қасиеттердің үлгісі боларлық дәрежеде болуы тиіс.Сөйтіп, 
өмір талабының артта қалмаған, үнемі шығармашылық іздену үстіндегі ұстаз 
ғана шәкірттердің сеніміне ие болып, сый – құрметіне бөленбек. 
Сонымен мұғалім өткен тәжрибесін жаңа мен ұштастыра алатын кәсіби 
қызығушылығы жоғары танымы биік, бастаған ісінің нәтижесін көре алатын, 
ғылыми зерттеу жұмыстарын таңдай білетін, педагогикалық үрдістің 
заңдылықтарымен етене таныс, оқытудың әдістемелік жаңалықтарынан 
хабардар, оқыту үрдісін ізденімпаздықпен арттыратын өз ісінің шебері болуы 
керек. 
Бүкіл әлемдік білім беру кеңістігіне ұмтылыстар, қоғам дамуындағы 
қалыптасып отырған жаңа жағдайлар, тыңнан туындаған мәселелер, өзгеріп 
жатқан өмірге бейімделу қажеттігі туындап отыр. Осыған мемлекетімізде 
білім беру мен жас ұрпақты тәрбиелеуге ерекше көңіл бөлінуде. Соның бір 
дәлелі — “Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді 
дамыту тұжырымдамасының жобасы” жариялануы болса, Президентіміз 
Н.Ә.Назарбаевтың “Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жаңару 
жолында” атты Қазақстан халқына Жолдауында да білім беруге үлкен мән 
беріліп отыр. 
Мұғалім бүгінгі қоғамда «қозғалтқыш», үдеткіш рөлін атқарады. 
Себебі: жас ұрпақтың тәрбиесіне, жаңа және озық технологиялардың 
дамуына, қоғамның прогрессивті дамып, қалыптасуына үлкен үлес қосуда.Бұл 
өте ұзақ әрі күрделі процесс.Осы аталған ұзақ процесске мұғалім елеулі үлесін 
тигізеді. 
Сондықтан, бұл жерде мұғалімнің рөлі жинақтауға ғана емес, ол жинақталған 
құнды тәжірибені әрі өрбітуші тетігінің негізгі буыны болып табылады.. 
Мұғалімнің әлеуметтік рөлінің тағы бірі ол, содан кейін жасаған қоғамдық 
қатынастарды, қарым-қатынас және мінез-құлық тәжірибесін, қоғамның 
мәдениетін бағалау, сарапшы ретінде әрекет болып табылады. 
Ғасырлар бойы қалыптасқан рухани құндылықтарымызды, байлығымызды 
түгендеу, игеру, жас ұрпақ бойына игі қасиеттерді сіңіру-бүгінгі ұстаздардың 
басты борышы. 
Жаңа ғасырға аяқ басқанда ана тіліміз бен төл әдебиетімізді одан әрі дамыту- 
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдерінің қасиетті парызы болып қала береді. 
Бұндай қадірлі іс бағымызға бұйырған екен, оныабыроймен атқару –біздің ең 
басты борышымыз. Өйткені, тіл – халықтың асыл мұрасы, сарқылмас байлығы 

десек, әдебиет көркем шежіресі, тарихы. Сондықтан тіл мен әдебиетті 
оқытудың мектептердегі алатын орны ерекше. 
Ең бастысы ұстаз адами қасиеті мол, басқаға қайырын тигізуден 
шаршамайтын, шалдықпайтын өмірінің әр шақтарын қиып, ұрпағының 
ертеңіне жол ашатын, шуағы мол шапағат иесі.Ұлағатты шайыры, адам 
жанының адал бағбаны болған жөн.Ұстаз бойындағы білім мен мінез 
үйлесімділік тауып, шәкіртке деген ұлы махаббатпен тоғысып жатса, әрбір 
шәкіртіне жеке тұлға деп қарап, адал жүрегін ұсынса , өз ісін жан тәнімен сүйіп 
істесе, нағыз ұстаз болмақ. 
Жаңа ғасыр мұғалімнің бойында мынандай қасиеттер болуы керек: сергектік, 
байқағыштық, сезімталдық, сенім, әділдік, байсалдылық, ұстамдылық, сабыр 
сақтау,ілтипаттылық. 
Интеграция мен ғаламдастыру қатар жүріп келе жатқан бүгінгі таңда 
мектептегі жеткіншектердің білім берудің сапасы мен деңгейін жан – жақты 
көтеру жаңаша ойлайтын, оқыту мен тәрбиенің жаңа технологиясын 
күнделікті жұмысында қолдана білетін ұстаздардың ғана жұмысы жемісті 
болмақ. 
Жаңа ғасыр мұғалімдері талапқа сай болып, сапалы әрі сан алуан салиқалы 
тәрбиелік – білімділік қызметтерді ойдағыдай атқара білгенде ғана ұстаздық 
мақсатына жетеді. 
Ұстаз болу, шәкірт тәрбиелеу – ұлы міндет.Бала тәрбиесіндегі ата – анадан 
кейінгі жауапты адам мұғалім.Қоғамға пайдалы жеке тұлғаларды әкелу 
ұстазға, мұғалімге байланысты.Оқушының мектеп қабырғасынан әрі білім, әрі 
тәрбие алып шығуы да мұғалімнің еңбегі, қайраткерлік қызметі. 
Енді осыған сәйкес ХХІ ғасыр мұғаліміне қойылатын талаптарға тоқтала 
кетейік: 
Біріншіден, мұғалім жеке көзқарасы бар және соны қорғай білетін жігерлі 
тұлға және маман мұғалім болуы қажет.Зерттеушілік, ойшылдық қасиеті бар 
мұғалім жалтақ болмайды.Өз ісін жетік біліп табанды жүргізетін мұғалім ғана 
түпкі нәтижеге қол жеткізе алады.Ондай мұғалім әрбір күніне есеп беріп 
отырады, азаматтық ар – ожданын үнемі қорғай алады. 
Екіншіден, педагогтік, психологиялық білімін жетілдіріп үйренумен қатар, сол 
білімін күнделікті ісінде шебер пайдалана білетін болуы керек.Дүние жүзінде 
ғаламадану үрдісі жүріп жатқандықтан, ақпараттық ағыны көбейді.Мұғалім 
қай пәннен сабақ бермесін, ол баланы өмірдің әр саласына қатысты кез келген 
сұрағына жауап беруге даяр болуы керек. 
Әр мұғалімнің педогогикалық ойлау қабілеті ғылыми түрде қалыптасуы тиіс. 
Психологиялық басты заңдылық «Адам өзінің шығармашылық өзгерушілік 
қызметі арқылы адамдармен қарым – қатынас жасайды және жеке ойлау 

қабілеті зор жеке тұлға болып қалыптасады» дейді.Көп білу үшін көп оқу, тоқу 
керек «Интернет» жүйесін меңгеру қажеттігі туындайды. 
Үшіншіден, міндетті орта білім беру, стандартты оқулықтарды пайдалану, 
ақпараттардың көбеюі, т.т Мұғалімнің білім берудегі жетекші ролін жойды. 
Енді білім негіздерін өз бетінше оқып үйренуге оқушыны баулу міндеті 
тұр.Өзінің оқушысын өз бетінше білім алуға үйретпеген мұғалім қазір түпкі 
нәтижеге қол жеткізе алмайды. Жан – жақты даму үшін осы салада мұғалім 
ғана көмектесе алады. 
Төртіншіден, мұғалім ұйымдастырушылық, құрылымдылық, бейімділік 
сараптамалық қабілеттер мен қатар өз бойындағы педагогикалық 
жағдаяттарды, дәйектерді, құбылыстарды талдай білуі және солардың пайда 
болуының себеп – салдарын анықтай білуге де бейім болуы шарт.Соның 
негізінде күрделі жағдайларда шешім таба алатын дәрежеге жету мүмкін. 
Бесіншіден, мұғалімнің адамгершілік, саяси идеялық ұстанымы жұмысында 
көрініс тауып, ол ұстанымда бала тәрбиесіне негіз етіп алуы шарт.Қысқасы, 
бала ықпал ету обьектісі емес ынтымақтаса қызмет ететеін тұлғаға айналуы 
қажет. 

жүктеу/скачать 1,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: