С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ҧлттық медицина

 
 
2 
 
С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ҧлттық медицина 
университеті 
 
 
 
 
 
 
ҚазҦМУ 80-жылдық мерейтойына арналады
 
 
 
 
 
 
 
 
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ 
ҦЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІНІҢ 
МЕДИЦИНАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ҤЛГІСІ 
 
 
 
 
 
1-ші бӛлім 
ҚҦЗЫРЕТТЕР 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Алматы, 2011ж.
 
 

 
 
3 
 
УДК 378+61 
ББК 74.58 
М 74 
Редакция  алқасы: 
А.А. Ақанов – бас  редактор 
Абирова М.А. – бас редактордың орынбасары 
Редакция мүшелері:   В.И. Ахметов  
                                     Г.М. Есенжанова  
                                     О.М. Мирзабеков  
                                     А.Д. Дуйсекеев  
     А.С. Каракушикова  
                                     Е.А. Славко  
                                     К.К. Мустафина  
                                     С.Р. Керимбаева - хатшы 
 
Аудармашылар: Алибаева Р.Н., Исаева Ж.Т., Калысбаева А.И. 
 
М 74  С.Ж. Асфендияров атындағы ҚазҦМУ-ды медициналық білім беру ҥлгісі. Шығ.1. – 
Алматы: С.Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ, 2011. –  1.Б - 115 б. 
    
ISBN 978-601-246-214-2 
 
Мемлекетпен Болондық декларацияға қол қойылғаннан кейін Қазақстан Республикасында 
білім  беру  жүйесінің  сапалық  ӛзгерістері,  халықаралық  білім  кеңістігінде  білім  беру 
жүйелерінің  шоғырына  қабілетті.  С.Ж.  Асфендияров  атындағы  Қазақ  ұлттық  медицина 
университеті-Университеттердің Ұлы Хартиясына қол қойған білім ордасының бірі.  
Қазақ ұлттық медицина университетінде білім беруді дамыту бағытының негізгісі – оқуда 
сапалы  жаңа  жүйеге  жақындау  жолы  негізімен  соңғы  үлгідегі  мамандарды  қалыптастыру. 
Соған байланысты университеттің білім беруді дамытудың жаңа алгоритмдері қарастырылған 4 
жеке бӛлімнен тұратын осы кітап сериясы арналған.  
Бірінші  кітапта  жеке  дербес  пәндердің  білім  беру  деңгейінің  құзыреттілігі  ашық 
кӛрсетілген.  
Екінші  кітап  студенттің  дербес  білім  алу  траекториясын  әрі  қарай  таңдауына, 
мамандықтар  бойынша  білім  беру  траекториясын  құруға,  МЖМБС  –  2006  негізімен  рұқсат 
етілген дербес пән элективтері кӛрсетілген кешенді жасауға, құзыреттілігі есептелген білім беру 
бағдарламаларын ӛңдеуге арналады.  
Білімге, қойылған мақсаттарға қол жеткізу  мен нәтижелік сапасын қамтамасыз ету үшін, 
университет үшінші кітапқа білім берудің инновациялық үлгісі туралы баяндауларды тереңірек 
енгізді.  
Жаңа білім беру жүйесі-бағаланушы құзыреттер қарауышымен ғана емес, сонымен қатар, 
білім  беру  деңгейі  мен  білім  алушылар  құзыретінің  бағаларына  жақындау  жолын  талап  етеді. 
Осы бағытта тӛртінші кітапта қарастырылған.  
Бұл  жинақта  магистрлер,  резиденттер,  студенттер  мен  медициналық  жоғары  оқу 
орындарының  оқытушыларына,  білім  саласындағы  мамандарға  және  оқу  мекемелерінің 
басшыларына арналады.  
 
Рецензия авторы:  медицина ғылымдарының докторы    М.У. Анартаева     
УДК 378+61 
                            педагогика ғылымдарының докторы   Т.О. Балықбаев 
 
ББК 74.58 
 
 
ISBN 978-601-246-214-2 (Б.1)  
 
                       ©С.Ж.Асфендияров атындағы ҚазҰМУ  
ISBN 978-601-246-213-5 (жал.) 
 
 
 
 
          © ЖШС «Эверо» баспасы  

 
 
4 
 
Бағдарлама авторлары  
 
«Жалпы медицина» мамандығы бойынша: 
-
 
 «Жалпы  тәжірибе  дәрігері»  және  «Терапия»  дайындау  бағыты  бойынша:  Б.Г.  Исаева, 
З.Б.Исина, М.А.Абирова, А.В. Балмуханова.  
-
 
«Хирургия» дайындау бағыты бойынша:  М.У. Мұқанов, С.А. Есенқұлова, Н.А. Аманбе-
ков, 
А.Ж. Нурмаков, А.Т. Тоқсанбаев.  
-
 
«Акушерия  және  гинекология»  дайындау  бағыты  бойынша:  М.У.  Мұканов,  С.А. 
Есенқұлова, Н.А. Аманбеков, Г.К. Омарова, Л.Г. Калиева.  
-
 
«Педиатрия» дайындау бағыты бойынша: Ш.К. Батырханов,  С.С. Сарсенбаева  
 
«Қоғамдық денсаулық сақтау» мамандығы бойынша: 
    -  «Гигиена и эпидемиология» дайындау бағыты бойынша: С.А. Амиреев,  К.А. Тулебаев, 
         Ж.Д. Бекмагамбетова, М.С. Кайнарбаева.  
                
«Стоматология» мамандығы бойынша: 
    -  «Жалпы тәжірибе стоматологы - дәрігер» дайындау бағыты бойынша: Ж.Б. Уразалин,   
         Т.К. Супиев, К.Д.Алтынбеков, Л.Я. Зазулевская, М.А. Абирова, Б.Ж. Нысанова.   
                
«Мейірбике ісі» мамандығы бойынша: 
    -  «Мейірбике - менеджер» дайындау бағыты бойынша: М.А. Камалиев,  
       Ж.К.Бурибаева.  
 
«Фармация» мамандығы бойынша: 
-
 
«Фармацевт  –дәріхананың  жоғары  дәрежелі  қызметкері»  дайындау  мамандығы  бойын-
ша: У.М. Датхаев, Г.О. Устенова, К.К. Мустафина.  
 
«Менеджмент» мамандығы бойынша: 
-
 
 «Фармация  мен  денсаулық  сақтаудағы  менеджер»  дайындау  бағыты  бойынша:  К.Ш. 
Сыздықова, Г.К. Жақсығұлова, Е.А. Славко, С.Р. Керимбаева.  
                
 
С.Ж.Асфендияров  атындағы  ҚазҰМУ  қызметкерлері  А.И.Саттаров,    Б.Т.Жакипбаева,  
А.С.Уважанова,      А.Б.Бужикеева,  А.Е.Ержанова,  С.У.Абдразакова,    Л.Б.Сейдуанова,    К.Д. 
Алтынбеков,  Д.Ж.Джумадиллаев,  И.В.Баскакова,    А.Д.Сагатбаева,    Г.С.Стабаева,  
Т.В.Трегубова,    М.К.Шаяхметова,  Н.М.Оңайбекова,    А.С.Рузденова,  Н.Н.Иванченко, 
Г.О.Оразбаева,    Г.К.  Жақсығұлова,    Е.М.  Мейірбекова,    М.А.  Асимов,    Г.К.  Кашафутдинова,  
А.К.  Бошкаева,    Г.М.  Саякова,    Г.К.  Адибаева,  А.А.  Тасмағанбетова,  Ж.С.  Тулебаев,    Н.Н. 
Авгамбаева,  Э.А.  Актуреева,    Г.Б.  Рахимжанова,    Н.Е.  Ильясов,  К.Е.  Ердесова,  С.С. 
Қабылбекова,  Н.М.  Тусупова,  Э.К.  Карлова,  А.М.  Қаржаубаева,  Ж.У.Сегизбаева, 
А.Б.Адильбекова және фармация факультетінің студенті В. Определеннов оқу бағдарламаларын 
дайындау барысында белсенді ат салысты.  
 
 
 
 

 
 
5 
 
М А З М Ҧ Н Ы 
 
 
КІРІСПЕ.................................................................................................................................  5 
1. 
Қазақстан Республикасында медициналық білімді толық жетілдіру мен реформалау 
негізі ретінде бағдарлы–құзыретті білім беру…………....................................................             
 
6 
2. 
С.Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ бағдарлы-құзыретті жақындау жолының 
дамуы.....................................................................................................................................  
 
8 
3. 
ҚазҰМУ бітіруші түлек мамандарының оқу деңгейі бойынша құзыреттілігінің 
құрылуы …………………………………………………………………………………… 
 
9 
4. 
Құзыреттер  
 
 
 4.1. Жалпы дәрігерлік тәжірбие»  дайындауға  бағытталған «Жалпы медицина»     
        мамандығы түлегінің құзыреттері ..................................... 
 
10  
 
4.2.  «Ішкі аурулар» дайындауға  бағытталған «Жалпы медицина» мамандығы  
        түлегінің құзыреттері ................................................................................................... 
 
17 
 
4.3.  «Хирургия» дайындауға  бағытталған «Жалпы медицина» мамандығы 
түлегінің құзыреттері ......……………………………………………………………. 
 
22 
 
4.4. «Акушерия және гинекология» дайындауға бағытталған «жалпы медицина» 
мамандығы түлегінің құзыреттері ..............………………….................................... 
 
29 
 
4.5.  «Педиатрия» дайындауға бағытталған «Жалпы медицина» мамандығы  
         түлегінің құзыреттері
 
................................................................................................. 
 
42 
 
4.6.  «Гигиена және эпидемиология» дайындауға  бағытталған «Жалпы медицина» 
мамандығы түлегінің құзыреттері .............……………………..………………….. 
 
50 
 
4.7.  «Гигиена және эпидемиология» дайындауға  бағытталған «Қоғамдық 
денсаулық сақтау» мамандығы түлегінің құзыреттері ..........................………… 
 
74 
 
4.8.
  
«Жалпы тәжірибенің стоматолог - дәрігері» дайындауға бағытталған   
        «Стоматология» мамандығы түлегінің құзыреттері..................................................  
 
83 
 
4.9.  «Фармацевт-провизор» дайындауға бағытталған «Фармация» мамандығы 
түлегінің құзыреттері ......................……………………………………………….. 
 
90 
 
4.10.
 
«Менеджмент» мамандығы түлектерінің құзыреттері курс бойынша  
          құзыреттердің қалыптасуы......................................................................................... 
 
97 
 
4.11. «Медициналық мейірбике-менеджерлер» дайындауға бағытталған «Мейірбике 
ісі» мамандығы түлегінің құзыреттері .........................……………….. 
 
100 
 
ҚОРЫТЫНДЫ .....………………………………………………………………………. 
114 
 
ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ...........…………………………………………………. 
115 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
6 
 
КІРІСПЕ  
 
Н.Ә.  Назарбаев  басқаратын  Қазақстан  Республикасының  даму  стратегиясы,  әлемдік 
ұйымда  елімізді  бәсекелестерге  тӛтеп  бере  алатын  қабілетін  арттыруға  бағытталған. 
Президенттің қазақ қоғамының алдына қойған маңызды тапсырмаларының бірі - Ұлттық білім 
жүйесінің үдемелі дамуы болып табылады.  
Осыған байланысты қазіргі таңда Қазақстанда білім  беру  жүйесінің әрі  қарай дамуының 
қазіргі  жағдайын  кешенді  бағалау  мен  болжауды  кӛрсететін  2011-2020  жылдарға  арналған 
білімді  дамытудың  Мемлекеттік  бағдарламасы  қабылданды.  Тұжырымдалған  мақсаттардың 
тапсырмалары,  негізгі  бағыттары  және  қойылған  мақсатқа  жету  жолдары  жан-жақты  талдау 
негізімен, 10 жылға қажетті қорлар мен орындау кезеңдері кӛрсетілген.   
Қабылданған  Мемлекеттік  бағдарламаны  дамыту  тапсырмаларының  бірі  –  2010  жылға 
дейін  Еуропа  білім  кеңістігіне  кіру.  Бүгінгі  таңда  білімді  дамытудың  Мемлекеттік 
бағдарламасы 2020 жылға дейін  әрдайым дәлелді ӛзіндік білімді, жаңа білім мен технологияны 
әр  түрлі  қызмет  сферасында  қолдана  білетін,  халықаралық  деңгейде  бәсекеге  қабілетті, 
бағдарландырылған  мамандарды  дайындауға,  отандық  білімнің  кезекті  даму  кезеңдерімен 
дәлелді құзыреттермен қамтамасыз етеді.  
Қазақстанның  Болон  процесіне  кіруі,  кӛп  деңгейлі  жоғарғы  білім  жүйелері  арасындағы  
ECTS  (European  Credit  Transfer  System)  үлгісімен  академиялық  несие  жүйелерін  кірістіру, 
оқытушылар  мен  студенттердің  академиялық  тез  әрекет  жасады,  жеңіл  түсінетін  және 
салыстырмалы  дәреже  жүйелерінің  қабылдануы,  дипломға  бірлескен  білімді  тәжірибеде 
қолдану арқылы енгізу және тағы басқа негізгі принциптік міндеттердің шынайы берілгендігін 
жорамалдайды.  
Медициналық жоғарғы білімді реформалау, соның ішінде ҚазҰМУ алдында стратегиялық 
мақсат қояды:  

 
Білім сапасын жоғарылату; 

 
Нарықтағы білім қызметтерінің бәсекелесу деңгейін жоғарылату; 

 
Білім бағдарламаларын халықаралық қабылдау; 

 
Білім және ғылым  шоғырларының соңғы үлгісін құрастыру.  
Осы мақсаттарға жетудің негізгі бағыттары еңбекте баяндалған. Қазіргі таңда реформалау 
мен  медицина  бағдарындағы  мамандарды  дайындауды  жетілдіру  негізімен  медициналық 
білімнің бағдарлы-құзыреттерінің орындалу жолдары орнықтырылған басылымдардың бірінші 
кітабы болып табылады.      
Бағдарлы-құзыретті  білімнің  жүйелі  орындалуы,  жаңа  деңгейге  шығатын  медициналық 
білім  сапасына  мүмкіндік  беретін,  білім  алуға  құзыретті  жақындау  жолын  енгізу  болып 
табылады.  
Мұндай жақындау денсаулық сақтау мен қоғам жүйесінде жаңа талаптарға барабар және  
кәсіптік  қызметінде  ӛзіне  және  қоғамға  қажет  екенін  сезінетін,  кәсіптік  тапсырмаларды  ӛз 
еркімен  және  шығармашылық  жолымен  шешуге  және  бәсекелесуге  қабілетті  екенін  ҚазҰМУ 
маман-бітіруші түлегінің толығымен кәсіпті-құзыретін құруға әкеледі. 
Барлық  ескертулер  мен  ұсыныстар  авторлар  келісімімен  қабылданады  және  келесі 
шығарылымдарда қарастырылады.  
 
 
 
 

 
 
7 
 
1.
 
Қазақстан  Республикасында  медициналық  білімді  толық  жетілдіру  мен 
реформалау негізі ретінде бағдарлы-қҧзыретті білім беру 
 
Соңғы  жылдары  әлемдік  білім  кеңістігінде  білім  сапасына  кӛп  кӛңіл  аударылып  жатыр. 
Жоғарғы  оқу  орындарындағы  білім  қызметінің  сапасы,  бәсекелестермен  күресу  және  ғылыми 
техникалық ӛрлеу нарық экономикасында басты фактор болып табылады. Университет бітіруші 
түлектерінің  сапасы,  жағдаймен  қамсыздандырылған  оқу  ӛрлеуіндегі  элементтер  құрамы, 
оқушы  уәжі,  оқудың  соңғы  технологиялары,  білімді  бақылау  жүйесі,  педагогикалық  еңбектің 
уәжі және тағы басқа кӛптеген факторларға байланысты болады.  
Жалпы  мағынада  білім  сапасы,  алынған  білім  нәтижесі  мен  оған  қойылған  талаптармен 
анықталады.  Сондықтан  білім  қоғамға  қызығарлық  қажеттілікке  сәйкес,  яғни  мамандардың 
кәсіби дайындығы қоғам қажеттілігіне бағытталу керек.  
Әлемдік  білім  кеңістігінде  Қазақстан  шоғыры,  білімдік  парадигмалардың  ауысуы,  оның 
соңғы  ұлттық  үлгісінің  құрылуы,  мамандардың  инновациялық  тұрғыдан  ойлауы,  мәдени 
кӛзқарас,  қызметтік  және  шығармашылық  стильмен  ойлау  инновациялық  процестерін  жүзеге 
асыруға қабілетті.  
Осындай  және  тағы  басқа  білімнің  сипатты  ӛзгерістері  (бағыты,  мақсаты,  мазмұны) 
шығармашылық  инициативті,  дербес,  бәсекеге  қабілетті  болашақ  маманның  ұтқырлығы 
«адамның еркін дамуы» нәтижесін хабардар етеді.  
Бұндай жинақталған ӛзгерістер білім парадигмаларының ауысу процесін білдіреді: 
1.  Қоғамдағы  маңызды  ӛзгерістер,  әлеуметтік-экономикалық  дамуының  қарқынды  екпіні 
ХХІ  ғасырға  қажет:  ұтқырлық,  серпінділік,  құрылымдаушылық,  кәсіптік,  әлеуметтік,  жеке 
тұрмыстық және тағы басқа құзыреттер білімнің жаңа құзыреттерін іздеуді талап етеді.  
2.  Жалпы  және  кәсіптік  білімнің  жетілдіру,  оның  сәйкестік  қажеттілігі,  жеке  тұлға 
тұтынушы  ретінде  сонымен  қатар,  қоғамның  сұранысы  бойынша  мақсатын  айқындайтын 
принциптері  жақындау жолына себепші болады.  
3.  Қоғамдық  қызмет  салаларына  есептеуіш  техниканың  енгізілу  процестерінің  дамуы, 
кәсіптік  дайындау  жүйесі  барлық  артушы  мәліметтер  легіне  теңесу  жағдайы  ғана  емес,  білім 
құрылымын құрастыру, жас маманды әрдайым жетілдіру үшін жағдай жасауға қабілетті, ӛзінің 
кәсіптік  қызмет  сапасының  рефлекстері,  оның  ӛзін-ӛзі  бағалау  мен  түзету  үшін,  жаңа 
принциптік жақындау жолы қажет.  
4.  Болашақ  маманның  кәсіби  дайындығы  негізгі:  когнитивті  құрам  (білім), 
операционалдық құрам (дағдылар), тұжырымдық құрам (коммуникативті дағдылар), құқықтық 
құрам, үздіксіз білім алу құзыреттері құрамымен қалыптасуы керек.  
«Құзырет/құзыреттілік»  түсінігі  білім  нәтижесі  ретінде  шоғырланған  әлеуметтік-жеке 
тұлғалы-тәртіптік  ерекше  құбылыс  ретінде  шығады.  Құзыретке  дейін  студентті  дайындауға 
нормативті талап түсіндіріледі, МЖМБС кӛрсетілген  құзыреттен кейін жеке тұлға-кәсіптік сапа 
(сапа  жиынтығы)  және  кӛрсетілген  сферада,  қызметіне  қатысты  ең  тӛмен  деңгейдегі 
тәжірибеден құрылған.  Сондықтан кәсіптік деңгейі кӛрінетін адам мінездемесі  жеке тұлғадан 
шығады, ал құзырет-адамның ӛкілеттілік айнасында кәсібі жағынан талаптар жиынтығы болып 
табылады.  
Құзыретті жақындау қайта бағдарлаудың жоғары тұрған білімдік парадигмалары, кешенді 
құзыреттерді игеруге жағдай жасайтын машықтардың қалыптасуы, шаманы білдіретін бітіруші 
түлектер  қабілетінің  тууы  және  заманауи  кӛп  факторлы  әлеуметтік-саяси  жағдайдағы  ӛмірлік 
қызметтер,  нарықтық-экономиканың  мәліметті  және  қаныққан  -  қатынасты  кешендер,  білімді 
айрықша трансляциялау, әрдайым негізгі құзыреттердің орындалуын білдіреді.  

 
 
8 
 
Сондықтан  негізгі  құзыретті  білім  жүйесін  құруда  оқу  ретінде  ӛзіндік  анықтау,  ӛзіндік 
ӛзектілік,  социализацияны  және  дарылықты  дамыту,  сонымен  қатар,  осындай  мақсаттарға 
инструменталды  құрал  бойынша  жету,  құзыреттер  мен  құзырет  принциптерінің  жаңа  білім 
құралдары, осындай білім векторлары бастапқы бағдары болып табылады. 
Білім алудың негізгі принципі ретінде құзыретті жақындау жолының қызметтері: 
 
Біріншіден, жалпы және арнайы құзыреттер кӛзін анықтау, нақты және диагностикалық 
болашақ  маманның  барлық  дайындық  кезеңдеріндегі  кәсіптік  құзыреттерді  таңдаулы  ӛлшеу 
жүйесін ӛңдеуге мүмкіндік беру.  
 
Екіншіден,  құзыретті  жақындау  жолы,  білім  мен  ептілік  маңыздылығы,  кәсіптік 
жоспарындағы тізімдеме және қисындылықты дамытуды нақтырақ анықтау.  
 
Үшіншіден,  осының  негізімен  кәсіптік  білімнің  маңызын  құрастыру  бағдарын  нақты 
айқындауға мүмкіндік беру.  
 
Тӛртіншіден,  құзыретпен  жақындау  жолы,  заманауи  маманды  кәсіптік  және  іскерлік 
жағынан түсінігін кӛрсететін, кәсіптік білім жүйесіндегі  инновациялық  процестердің дамуына 
ықпал етуі.  
Медициналық  қҧзырет  кӛзіне  жоғары  оқу  орнын  бітірген  түлектердің  және 
студенттердің  игеретін:  білім,  ерекше  сапа,  дағдылар,  қатынасу  мен  мінез-құлықтық  белгілі 
әдістері  қатысады.  Әйтсе  де,  әр  түрлі  әлем  мемлекеттеріндегі  медициналық  ғылыми 
мектептерде  заманауи  дәрігер  игеруге  тиіс  әр  түрлі  құзыреттің  жиынтығы  ұсынылады.  Олар 
«С.Ж.  Асфендияров  атындағы  Қазақ  ұлттық  медицина  университетінің:  инновациялық  білім 
алу жолында (А.А.Ақанов, Н.К. Хамзина, В.И. Ахметов және т.б.)» атты монографияда 2010ж. 
кӛрсетілген.  
Қазақстан  Республикасында  МЖМБС  медицина  университет  бітіруші  түлектерінің 
медицина мамандықтары бойынша сапасын бағалауды анықтайтын:  
1.
 
Бітіруші түлектің жалпы біліктілігіне талап.  
2.
 
Әлеуметтік-экономикалық құзыреттерге талап.  
3.
 
Экономикалық және ұйымдастыруды басқарушы құзыреттерге талап.  
4.
 
Кәсіптік құзыреттерге талап.  
Әйтсе  де,  университет  бітіруші  түлегінің  сапалық  бағалау  мінездемесі  кӛбінесе  бітіруші 
түлектер игеруге тиіс кәсіпті құзыреттер құрамымен толық мӛлшерде кӛріне бермейді.   
Сондықтан  маңызды  және  мазмұнды  бағыттағы  кӛптеген  байланысқан  мәселені  шешу 
(соның ішінде, құзыретті жақындау жолы мәселесі) стандарттар мен кәсіптік құзырет үлгілерін 
жергілікті деңгейде ӛңдеу болып табылады.  
Құзыретті жақындау жолының принциптері: 
 
Диагностикалық, мінез-құлық пен ойлауды байқататын нәтижеге жетуге бағдар;  
 
Кешенділік,  тәртіп  аралық,  білімдік  және  сыртқы  ортадағы  факторлармен  ықпалдық 
есеп; 
 
Кӛп  қызметтілік,  құзыреттер  бір  ғана  икемділік  қасиеттерімен  сипаттала  алмайды,  ол 
ӛзінің тапсырмаларды шешу қабілетін кӛрсетеді.  
Сондықтан  кәсіптік  білімге  құзыретпен  жақындау  жолы  мақсатты  айқындау,  мазмұнын 
сұрыптау,  ерекшелерін  бӛлу  негізінде  маманды  дайындау  процесін  ұйымдастыру  және 
технологиямен  қамсыздандыру,  мамандардың  кәсіптік  қызметінің  нәтижесін  және  жаңа 
деңгейлілігіне кепілдік беретін  құзыреттер кӛзімен, яғни, бір ғана жүйе арқылы екені түсінікті. 
Осыған  байланысты  құзыреттер  кӛзі  басқаларға,  қысқаша  және  бағдарлы-  затты  құзыреттерге 
негіз болып табылады. Есімді ие етуші адам кәсіптік барлық сферада және қоғамдық қызметте, 
соның ішінде ӛз ӛмірінде табысты болуға рұқсат береді. 

 
 
9 
 
2.
 
С.Ж.Асфендияров  атындағы  ҚазҦМУ-дың  бағдарлы-қҧзыретті  жақындау 
жолының дамуы.  
 
ҚазҰМУ-дың  медициналық  білімінің  сапалы-жаңа  деңгейін  құрудың  бірінші  қадамы 
бағдарлы-құзыретті  жақындау  жолы  негізімен  білім  процесінде  оның  толық  жетілдіру  мен 
реформалау  жолымен  ҚазҰМУ  бітіруші  түлегінің  кәсіптік  құзыреттер  үлгілерін  ӛңдеу  пайда 
болды.  ҚазҰМУ-дың  24.11.2009  жылғы  Ғылым  Кеңесінің  шешімімен  бітіруші  түлектің келесі 
құзыреттерді қосқанда кәсіби құзырет үлгісі қабылданды:  
1.
 
Когнитивті  құзырет  (білім),  әсерлі  кәсіптік  қызметке  қажетті  негізгі  және  арнайы 
теориялық білімді игеруді жорамалдайды.  
2.
 
Операционалдық  құзырет  (дағдылар)  –  алынған  білімді  болашақ  кәсіби  қызметте  және 
әрі  қарай  білім  алуда  әсерлі  қолданумен  және  дағдылар:  клиникалық  ойлау  дағдыларын 
игеру, әсерлік емдеу қызметін жүзеге асыруда клиникалық және тәжірибелік дағдыларды 
игеру,  ауруды  ескертуде  әсерлі  профилактикалық  іс-  шараны  жүзеге  асыру  және    нақты 
дәрігерлік тәжірибелік ептілік жиынтығымен анықталады. 
3.
 
Аксиологиялық  құзырет  (коммуникативті  дағдылар)  –  басқа  адамдармен:  әсерлі 
коммуникацияларды  қалыптастыру,  кәсіптік  тапсырмаларға  жету  үшін  ұжымда  қолайлы 
атмосфераны демеп және әріптестермен қызмет істеу, пациент пен оның туысқандарымен 
жоғары  деңгейде  сенімді  қатынас  құруды,  яғни,  әсерлі  қызмет  істеуге  ептілікті 
жорамалдайды.   
4.
 
Құқықты  құзырет  –  мекеменің  нормативтік-құқықты  базасын  білу  және  Қазақстан 
Республикасында  дәрігер  қызметінің  жүзеге  асуын,  денсаулық  сақтау  мен  фармация 
айнасында  Қазақстан  Республикасында  және  жетекші  әлем  елдерінде  салықтық  және 
әкімшілік құқықтың ерекшелігін білу.  
5.
 
Үздіксіз  білім  алу    -  табыстылықты  және  бәсекелесу  қабілетін  қамсыздандыра  отырып,    
ӛзіндік оқу траекториясын ӛмір бойы құруға және жүзеге асыруға дайындығы.  
 
ҚазҰМУ-дың  профессор-оқытушылар  құрамының  белсенді  жұмыстарының  жүргізіліп 
жатқан  келесі  бағыты,  ҚазҰМУ-да  дайындық  жүргізіліп  жатқан  әр  мамандыққа  бітіруші 
түлектің деңгей бойынша білім алу құзыреттерінің ілесулерін құруды анықтау.   
Жеке  және  мен  оқыту  дәрежелері  бойынша  білім  алушылардың  құзыреттерін  бӛлу  оқу 
бағдарламасында орындалғандығы кӛрінетін, мамандықтың оқу траекториясын ұйымдастыруға 
ерік береді. Мамандықтың оқу бағдарламасының маңызды оқу процесінде әр  жеке пән мен әр 
курс  бойынша  құзырет  құрамын  нақты  анықтайтын,  құзыретті  жақындау  жолы  болып 
табылады.  Қызметтегі  МЖМБС  айнасында  оқытудың  әр  кезеңі  бойынша  бағдар  мен 
айқындалған  құзыретті  меңгеруге  құрылған  мамандардың  оқу  бағдарламасы,  толық  кӛлемде 
міндетті  құрамын  жеке  пәнмен  қамсыздандырмауынан  алынған  құзыреттің  қосымша 
принциптерінен құрылған элективті жеке пәнді таңдауды анықтайды.  
Бүгінгі  таңда мамандықтар бойынша оқу бағдарламалары мен келешегі  бар және жұмыс 
берушілер мен білім қызметтерін тұтынушылардан (білім алушылар) айқындалған құзыреттер  
талап  етіледі  және  келешегі  бар.  Мамандықтардың  одан  арғы  тізбесі  арқылы  оқу 
бағдарламалары  құрылуы  немесе  ұлғаюы  мүмкін.  Мысалы,  «Жалпы  медицина»  мамандығы 
бойынша  «Хирургия»  бағытымен  оқу  бағдарламасы  құрылды.  Уақыт  ӛте  «Балалар 
хирургиясы»,  «Педагог-дәрігер»  және  тағы  басқа  бағыттары  бойынша  оқу  бағдарламалары 
ӛңделуі мүмкін.          
«Қоғамдық  денсаулық  сақтау»  мамандығы  бойынша,  сонымен  қатар  «Коммуналдық 
гигиена  дәрігерін»,  «Тағамтану  сферасындағы  дәрігер»  дайындау  бағыттарында  оқу 

 
 
10 
 
бағдарламалары  құрылуы  мүмкін.  «Фармация»  мамандығы  бойынша  жақын  арада 
«Фармациялық  ӛндірістің  инженер-технологы»,  «Фармацевт  -  менеджер»  бағытында 
дайындайтын оқу бағдарламалары ӛңделуі мүмкін.  
Осыған байланысты, оқу бағдарламалары болашақ мамандарды дайындауда бағыттардың 
ерекшелігін  ескере  отырып,  оқу  бағдарламалары  ұлғаюы  мүмкін.  Осы  жақындау  білім 
алушылардың дербес дайындауға жағдай жасайды.  
Оқу  процесін  ұйымдастыруға  жақындаудың  ӛзгерістері:  білімді  табыстаудан  бастап 
кәсіптік  құзыретті  құру,  қолданылатын  оқыту  үлгілеріне  жақындауды  талап  етеді.  Білім  алу 
қызметтік мінезді алады, акцент тәжірибе арқылы білім алуда жасалады.  
Білім  ғана  бағаланып  қоймай,  сонымен  қатар  кәсіпті  құзыреттердің  ұйымдастырылу 
деңгейі,  білім  алудың  бағалау  нәтижесіне  жақындау  жолы  ӛзгереді.  Бұл  білім  алушылардың, 
құзыреттің  құрылымын  бағалай  отырып,  білім  алу  деңгейіне  байланысты  әдістер  мен 
нысандары кәсіпті құзыретті бағалау жүйелерін ӛңдеуді талап етеді.  
Сондықтан  бүгінгі  таңда  Қазақстанда  білім  аймағында  маңызды  маманды  дайындаудың 
сапасына  жету  тапсырмасы  қалыптасты.  ҚазҰМУ-да  инновациялық  білім  беруде  кезең 
бойынша  құзыреттерді  орындау  нәтижесі  шығарылымда  қарастырылған,  заманауи  еңбек 
нарығында медицина саласында жоғарғы құзыретті бәсекеге қабілетті маманды дайындау және 
Университет білімінің сапасы жоғарылайды деген жорамал бар.