Жо
Ж
лымбет ТІЛЕУОВ, Экстракорпорал
л
ьд
ь
і
і
ге
ге
мо
мотт
үз
үзет
ет
у
у бөлімінің меңгерушісі:
– Осы уақытқа дейінгі іс-тәж
і
іриб
бе
озон газының көмегімен көптеген ауру-
лар ды емдеп, жазуға болатынын көр-
сетіп келеді. Бірқатар жағдайларда тек
озон ғана күшті әсер ететін дәрілерді
тиімді түр
ү де
д
ауыстыруға қабілетті екенін
дәле
лелд
лдед
еді.
і. Е
Ең
ң ма
маңы
ңызд
здыс
ыс
ы,
ы, о
озо
зонн
н
ың
ешқа
анд
ндай
ай қ
ос
осал
алқы әсе
се і
рі жоқ
оқ
. Со
Сонымен
қатар озонмен ұштастыра жүргізгенде,
емдеудің өзге тәсілдерінің тиімділігі
бірнеше есе артады. Микробты жасу-
ша лардың, вирустың, сүйелдің ішіне
оң
оң
ай
ай е
ене
н
отырып, озон озонидте
те
рд
рдің
ің
ме
мемб
мбра
ранаға қышқылдандырушы
шылы
лық
қ
әсер ететін, солайша олардың қабық-
ша ларының бүтіндігін бұзатын биоло-
гия лық белсенді топтарын түзеді. Озон-
ның өте жоғары антисептикалық
тиім д
д
іл
іліг
ігі он
оның
ың
д
дәл
әл о
осы
сынд
ндай
ай қ
қас
асие
ие
тіне
негі
і
зд
здел
елге
ген,
н,
о
ол
л ан
анти
тиби
биот
отик
ик
те
те
рг
рге
е
тө
тө
з
зімді
герпестің, А, В, С гепатиттерінің вирус-
та рына және басқа да күшті вирустарға
да әсер етеді.
Маманның айтуына қарағанда, озо-
ни
н д
дтер,
р, сондай-ақ бүкіл ағзадағы фе
фер-
р
ме
мент
нт
т
т
ер
ерді
дің
ң және жасуішілік құры
ы л
лым
ым-
-
дардың белсенділігін күшейтетін
ката лизатордың да қызметін атқарады.
Осыған орай адам ағзасында қышқылдану-
қалпына келу үдерістері жанданады.
Ағзаға озо
зо
н ен
е
гізу қанда
а оттегінің күрт
көбеюіме
ме
н
н қо
қо
са
са
ж
жүр
үред
едіі жә
жә
не
не
б
био
иоло
ло
ги
гиял
я
ық
белсенді
і
заттардың түзіл
і
уі
і
жақсарады.
Соған сәйкес, қанның қызыл түйір шік те рі-
нің – эритроциттердің оттегі тасымалдау
қабілеттілігі артады. Озон сфероциттердің
пішінін өзгерту арқылы және эрит ро цит-
те
тер
рді
ді
ң
ң жа
жабы
б сқақтығын болдырмау жо
жолы
лы-
-
ме
ме
н
н
та
тамы
мы
р
рдағы қанның аққыштығы
н
н
ар
артт-
ты рады, соның есебінен барлық дене
мү шелерінің және бұлшықеттердің, соның
ішінде оттегімен жеткіліксіз қоректенетін
тұстардың, қанмен қамтамасыз етілуі жақ-
сарады.
.
Со
Сонд
ндай
ай-а
-а
қ
қ оз
озон
онид
идте
тер
р
им
имму
мунд
н
ық
жүйенің
ң жа
жасу
суша
шала
лары
рын
н, ә
әсі
сіре
ресе
се
о
ола
лар
рдың
фаго цитарлық қызметін жандандырады,
оның қорғаушылық белсенділігін 10 есе
арт тырады. Простагландиндерді – қабы-
ну шылық реакцияларға қатысатын биоло-
ги
гия
ялы
лық
қ
бе
белс
л енді қосындыларды қыш қы
қыл-
л
да
дан
н
ды
дыра
ра
о
оттырып, озонидтер зақымда
данғ
нған
ан
еттердегі қалпына келтіру үдерістерін
орнына келтіреді, бұл қабыну құбы лыс та-
ры ның жойылуына әсер етеді. Озонның
төменгі дозаларын алғанның өзінде-ақ
көмірсутегінің қышқы
қылд
лдану
у үд
үд
ер
р
істе
тері
р
н
жыл дамдататын ф
фер
ерме
ме
нт
нт
те
терд
рдің
ің,, ли
ли
пи
пи
д-
д-
тер
дің және белоктардың бел
сен
ді
лігін
тежеп, оның орнын жігерлілік, жұмыс істеу
қабілеті қалпына келушілік сезімі басады.
Озон ұйқысыздықтан, күйзелістен және
сонымен бі
бі
рге созылмалы шаршаңқылық
си
синд
ндро
ромы
мы
на
на
н
н
ай
ай
ық
ықты
тырады.
Экстракорпоральді гемотүзету бөлі мін-
дегі ерекше ем әдісінің тағы бірі – плаз мо-
ци таферез. Мамандардың айтуынша, бұл
тәсілдің тиімділігі мол.
Д.М.ҚАЛТАЕВА, жоғары санатты дәр
рігер:
– Плазмоци
цита
тафе
фере
рез
з –
– эк
экст
стра
рак
к
ор
ор
--
поральді гем
о
о-қа
қа
лп
ын
ына
а келт
т
іірудің
ің
емдік мақсатпен қанда (плазмада)
эндо гендік және экзогендік ток
син-
дердің, айналыста болатын иммундық
кешендердің, аллергендердің, пато ло-
ги
гиял
ялық
ық ж
жат
ат д
ден
енел
елерді, холестеринді,
қа
қанн
нның
ың ұ
ұ
йы
йығы
ғышт
ш ығы факторларын
немесе пішінді элементтердің (эрит ро-
цит тердің, тромбоциттердің, лей ко цит-
тердің) қанығуын арылтуға немесе
азайтуға негізделген әдіс. Плаз мо ци та-
фе рез аллергиял
лық
ық а
аур
урул
ул
ар
ар ((ас
асқы
қынғ
нғ
ан
ан
және созылма
малы
лы е
е
се
секж
кж
ем
ем
,
, кв
квин
инке
ке
ісінуі, маусымдық поллиноз, аллер гия-
лық дерматиттер, бронхылық астма),
аутоиммундық аурулар (асқынған гло-
мерулонефрит, ревматоидты артрит,
жү
ү
йеліі қ
қ
ызыл жегі, склеродермия,
жү
жүйе
йелі
лі в
в
ас
аску
ку
ли
ли
т
т жә
ж не т.б.), ішкі мүше-
лер дің эндотоксикозбен (панкреатит,
гепатит, холецистит, холангит және т.б.)
қосарланған созылмалы және асқынған
аурулары. Тері аурулары (экзема,
нейродермит, тем
м
ір
ірет
т
кі
к
лер және т.с
с
.с.),
зат алмасуының
ың б
бұз
ұзыл
ылуы
уы
(
(ги
гипе
пе
р
р
хо
хо
-
-
лестеринемия, подагра, порфирии
және т.с.с.), тиреотоксикоз, аутоим мун-
дық тиреоидит, қант диабеті, жүкті
әйелдердің резус – қиыншылықтары,
эритроцитоз, тромбоцитоз, гипер лей-
ко
коц
цит
итоз
оз,
,
ке
кез
з ке
келг
лген
е себептен уыттану
жа
жа
ғ
ғ да
дайл
йл
ар
арын
ында
да қ
қ
о
олданылады.
«Мың естігеннен бір көрген артық»
дейді халық даналығы. Сөзіміздің рас ты-
ғын білудің еш қиындығы жоқ. Ол үшін
Совмин ауруханасына бас сұғу жеткілікті.
Есіктен кірген сәт
т
те
те-а
-ақ ттірк
рк
еу
еу б
бөл
өлім
імін
ін
де
де
отырған мамандар
рды
дың
ң жы
жылы
лы ш
шыр
ырай
айы
ы ме
ме
н
н
жүректі жылытар сөзі-ақ дертіңді жеңіл де-
теді. «Дәрігер тек емімен ғана емес, сөзі-
мен де дертке дауа береді» деген сөздің
шындығына Совмин ауруханасына бар-
ға
ға
н
нда
да өзі
зі
ңі
ңізз ку
куә
ә
бо
бола
л сы
с з.
Қалдар КӨМЕКБАЕВ
ДЕНСАУЛЫҚ
Қо
Қолд
лдан
аныс
ыста
тағы
ғы
к
к
өп
өпте
теге
ген
н
дәрі-дәрмектердің
ң қо
қоса
са
лқ
лқы
ы
әсері болатыны белгілі. Сондай-ақ мамандар үзбей дәрі
пайдаланудың кей жағдайда адам ағзасына зиян екенін де
айтады. Сондықтан да соңғы кездері медицина саласында
табиғи емдік шөптерді, адам ағзасына зиян келтірмейтін ем
тә
тәсі
сі
лд
лдерін қолдану өркен
нде
деп
п ке
келе
ле
ді
ді
.
. Со
Сонд
ндай
ай з
з
ия
иянс
н ыз ем тәсілінің
бі
бір түрі – озонотерапия.
ОЙ-КӨКПАР
Б
ас
ы 1-
бе
тт
е
Дайрабай ҮСІПБАЕВ,
«Қазимпэкс Ақтау
қорының директоры, экономика ғылымын
кан
кандид
дид
ИƏ
ЖОҚ
рболат МҰСАБЕКОВ,
Ер
ҚР Статистика
нттігінің Әлеуметтік және демографиялық
аген
исстик
тика д
а депа
па
рта
рта
мен
мен
ті
ті
дир
директ
екторы
о
ның орынбасары
ста
статис
тис
ау»
ның
ид
идаты
аты
»
ы
»
ң
ы
Ал көшіп баратындарға біздің талабы-
мыз осындай деп түсіндіріп, іріктеп, алалап
отыру қиындық әкеледі. Сондықтан халық-
ты сол
лтү
тү
стік өңі
ң
рг
р е тарту үшін жалақысына
ай
айма
мақт
қт
ық
ық к
коэ
оэфф
ффициент қосудың нәтижелі
болатынына сенбеймін.
Негізі, қазір біршама уақытқа оралман-
дар көші тоқтап тұр. Біз осы бағытта нәти-
жеге жеткіміз келсе, оралмандарды сол-
түс тік өңірге көшіріп әкелу жұмыстарын
тоқтат пауымыз к
кер
ерек
к е
еді
ді
.
Ол
Олар
ар
,
, бі
бірі
рінш
нш
і-
і
ден, қазақтілді,
і,
ж
жал
алақ
ақыл
ылар
арын
ын
а
а қа
қанш
нша
а ай
ай-
мақ тық коэффициент қоссаң да, қоспасаң
да орыс тілінде сөйлемейді. Дәл қазір сол-
түс тік өңірдегілердің жалақысына үстеме
коэф фициент белгілесек, одан кім ұтады?!
М
ӘСЕЛ
Е
Өткен ғасырдың б
бас
асын
ына де
де
йі
йін
н
Қа
Қа
за
за
қ
қ-
стан аумағындағы табиғат бөліктері жеке-
жеке зерттеліп келген. 1920 жылдан бас-
тап біздің елімізде физикалық география
бойы нша деректер жүйелі түрде жинала
бас тады. Алайда бұл орайда арнайы зерт-
те
теу
у ме
меке
кеме
ме
сі
сі ұ
ұ
за
за
қ
қ жы
жы
лд
лдар
а
бойы құрылған
жо
жоқ.
қ ГГео
еогр
граф
афия
ия ғғыл
ылым
ымд
дарының одан әрі
дамуы на сүбелі үлес қосып келе жатқан
Қа зақ стан Ғылым академиясының Геогра-
фия институтының тұсау кескеніне биыл
тұп-тура 30 жыл толып отыр. Сонда біз
қан шама жылдар бойы өзге жұрттың ға-
лым дарының зерттеуін місе тұтып келгені-
міз жасырын емес. Он
н
ың
ың қ
құр
ұрам
амын
ын
да
д
г
г
ля
ля
-
цио логия, ландшафтт
ттан
ан
у,
у, ггео
еомо
мо
рф
рф
о
олог
огия
ия
және топономика, таулы аймақ геоэко ло-
гиясы лабораториялары жұмыс істеді.
Аттарынан көрініп тұрғандай, аталмыш
орындар өз салалары бойынша жемісті
еңбек ете білді. Дегенмен біз сол еңбек-
те
терд
рдіі кө
көп
п
бі
і
ле
ле б
бер
ерме
мейм
йміз
з
.
.
Оны насихаттауға
ке
келг
лген
енде
де к
к
еж
ежег
егем
еміз
із к
кей
ей
і
ін тартып, мүлдем
ескерусіз қалады. Көршілес Ресейді алып
қа расаңыз, онда бұл бағытта қаншама ға-
лымдар мен мамандар жұмыс жасап келе-
ді. Олар бір-бірімен бәсекелестік деңгейде
ең бек етеді. Ресейдің географиялық кел-
бе тін кеңінен насихатта
а
уғ
уға
а
мә
мән
н
бе
бере
ре
ді
д
.. Бұ
Бұл
л
мақсатта талай кітаптар жазылып жатыр.
Га зет-журналдар санынан адам жаңылы-
сады. Телебағдарламаны былай қойған-
ны
ны
ң
ң
өз
ө інде, сол тақырыпты қа
қа
нш
ншам
ама
а
ар
арна
найы
й
телеарналар насихатта
тап
п жа
жа
ты
тыр.
р.
Теле дидар тетігін қосып, ресейлік арналар-
ды тамашалай қалсаңыз, аталмыш тақы-
рыпта жан-жақты әңгімеге құлақ түруге
әбден болады. Өкінішке қарай, бізде оның
бірі де жоқ. География саласы бойынша
арнайы
ы м
мер
ерзімд
дік басыл
ыл
ым
ымда
д
р
р бар
р шығар.
Бірақ
қ оғ
оған
ан х
хал
алық
ықты
тың
ң қо
қолж
лжет
ет
ім
імді
ділі
лі
ггі төмен.
Қазақ шалғай
й
дағы шет мемлекеттердің
географиясы жайында жатқа соғатын
шығар. Өкініштісі, іргеде тұрған нысан жа-
йын да ештеңе қақпайды. Өйткені өрке-
ниет ке қадам басқан елдер өздерінің тау-
тасын, керемет табиғат көріністерін және
өзге де дүниелерді насихаттауға
а
құұлы
л қ
та
таны
ныта
та
ды. Соның арқасында өз
өзде
дері
ріні
нің
ң
та
та
би
биғи әлемін кеңінен насихатт
тт
ау
ау
ға
ға ж
ол
ол
ашып отыр. Бізде де содан бір мысқал да
кем түспейтін табиғи байлықтар бол-
ғанмен, оны өзге түгіл, өзіміз де әрең біле-
міз. Тіпті әлі де зерттеуден тыс қалып жүр-
ген жерл
рлер
р
де кездесед
д
і.
Ораз
аз
ха
хан
н АЙ
АЙДА
ДАРО
РОВ,
В,
р
р
р
р
ге
геог
огра
рафи
фи
я
я
ғылы
ы
мы
мыны
ны
ң
ң
ка
канд
нд
ид
идатты:
ы:
– Қызыққан адамға географияның
берері көп. Дегенмен біздің ұғымда қор-
ша ған ортаны тану тек ғалымдардың мін-
деті деп саналады. Шындығында, ол әр-
бірі мізге қажет дүниелер емес пе?! Әр
рбір
ау
ауыл
ыл т
т
ұрғыны іргесінде тұнып тұр
ұрға
ған
н та
таби
би
-
-
ғат сыры жайында тереңірек білгені артық
ем
емес
ес
.. Мә
Мә
се
се
ле
ле
н,
н ш
шетелге барғанда осындай
ор
орын
ын
да
да
рд
рды
ы
ар
арал
ал
а
ауға талпыныс білдірсеңіз,
сол елдің әрбір тұрғыны туған топырақ
жөнінде әңгіме тиегін ағыта жөнеледі.
Өкінішке қарай, бізде ондай әзірге жетісе
бермейді. Бұл – біздің салғырттығымыз.
Бол маса, қазақ даласында ондай келбеті
көркем, қолмен қ
құй
ұйып
п қ
қ
ой
о ға
а
нд
дай о
оры
рынд
дар
ар
аз ба? Жетіп-арт
ртыл
ылад
ады.
ы.
К
Кей
ейде
де ө
ө
зг
зге
е
ел
ел
де
дер-
р-
дегі сондай жерлерді көргенде «апырмау,
мынадан біздің мынадай жерлеріміз он
есе әдемі көрінеді емес пе?» дейміз. Алай-
да біз оны насихаттауға келгенде кемшін
тү сіп жатқан жайымыз бар. Бұл қашанға
де йін созылады? Әзірге белгісіз. Бүгінгі
таң да
а біз туризм саласын дамытуға ниет
бі
б л
л ді
дірі
рі
п
п
от
отыр
ырмы
мы
з
з. Байқасаңыз, осы тақы-
рып
п
та е
і
лімі
мізд
зд
е шығатын қандай басылым
бар? Шетелден келген қонақ, ең алдымен,
сол жерлер туралы кеңінен мәлімет алғысы
келеді. Кітап, журнал, суреттер іздейді. Ал
біздің қолымызда оның бірі де жоқ.
Сондай-ақ осы ма
а
қс
қ ат
атта арнайы телеарна
ашсақ та, арты
ы
қ
қ
ем
емес
ес
. Әз
Әзір
ірге
ге м
мұн
ұн
ың
ың
б
б
әр
әрі і
тек сөз күйінде
е
қа
қа
лы
лы
п
п от
отыр
ыр.
Рас, қазақ ертеден бұл салаға онша
мән бере қоймаған. Жорғаны желдірте жү-
ріп, ел аралаған жиһанкездер саны аз. Со-
лар дың ішінде қазақтың жарық жұлдызы
Шоқан Уәлихановты ерекшелеп айтуға
не
не г
г
із
із б
б
ар
ар.
Қы
Қысқ
сқа
а ға
ғ
на ғұмырында қаншама
жерді аралап, сол тақырыпта сан алуан
де
д ре
рект
кт
і ар
ар
ты
т на
на
қ
қал
алды
дыры
р п
п
кетті. Бүгінгі
та
таңд
ңд
а
а ге
геог
огра
рафи
фия
я ғы
ғылы
лымы
мы
н
на мән беріліп
отырғанмен, оған өз деңгейінде көңіл
бөлініп жүрген жоқ. Соның салдарынан
қаншама игіліктер жұрттың көзінен таса
қалып отырған жағдайы бар. Қаншама
сұлу табиғатымыз болғанмен, өзге
елдердің арасында еңсе
емі
м
зд
ді тіктеп,
«біздерде мынадай бар,,
м
мын
ынад
адай
ай
б
б
ар
ар»
деп айтуға қол жеткізе алмай келеміз.
Достарыңызбен бөлісу: |