Дезоксорибонуклеин қышқылының (ДНҚ) нуклеотидтері – дезоксорибозадан, азоттық негіздерден, 1
фосфаттан (монофосфат) құрылған, оларды – д АМФ, д ГМФ, д ЦМФ, д ТМФ деп атайды.
ДНҚ молекуласы қосширатпалы болып келеді (Ф.Крик, Д.Ж.Уотсон). Оның алғашқы, екінші реттік,
үшінші реттік құрылыстары белгілі.
ДНҚ молекуласының алғашқы құрылысы – бір жіпшеде нуклеотидтердің (А,Г,Ц,Т) бізділікпен
тізбектеліп орналасуы болып табылады. ДНҚ алғашқы құрылысы фосфодиэфирлік байланыс арқылы
тұрақтанады, яғни бір жіпшедегі нуклеотидтер бір – бірімен фосфоттық топ және қанттың гидроксил тобы
арқылы байланысқан.
ДНҚ молекуласының екінші реттік реттік құрылысы - оның екі жіпшесіндегі азоттық негіздердің бір
– бірімен сутектік байланыс арқылы комплиментарлы байланысуы (А - Т,Г - Ц ) болып табылады. ДНҚ
жіпшелері полярлы болады, яғни оның 5
1
және 3
1
ұштары белгілі. ДНҚ молекуласының қосширатпасы
(тізбектері) бір – біріне антипараллель орналасқан;
(5
1
)
... АТТГАЦГГЦ
... (3
1
)
(3
1
)
... ТААЦТГЦЦГ
... (5
1
)
Қос ширатпаның бір оралымында 10 жұп нуклеотидтер кездеседі, ал оралымның ұзындығы 3,4 нм тең.
Сонымен қатар, А-Т арасында 2 сутектік байланыс болса, Г-Ц арасында 3 сутектік байланыс болады,
сондықтанда Г-Ц байланысы, А-Т байланысына қарағанда әлде қайда мықтылау болып келеді.
Достарыңызбен бөлісу: 
