Лекция Молекулалық биология пәні Молекулалық биологияның даму тарихы Молекулалық биологияның зерттеу әдістері мен болашағы. Нуклеин қышқылдарының толық сипаттамасы

Нуклеотидтер 5
1 
,3
1 
– фосфодиэфирлік байланысарқылы байланысқан.
РНҚ- ның полинуклеотид тізбегі полярлы болып келеді, яғни оның 5
1 
және 3
1 
ұштары болады.
Сол сияқты, РНҚ молекуласының ДНҚ молекуласынан айырмашылықтары да белгілі.
1) ең негңзгі айырмашылығы РНҚ молекуласы қосширатпалы емес бір ширатпалы. Оның 3 себебі бар.
а) біріншіден, РНҚ молекуласындағы пентоза (қант) дезоксирибоза емес, қосымша гидрокси тобы бар, 
рибоза болып табылады. Ал, қосымша гидрокси тобы қосширатпалы құрылымның түзілуін тежейді.
б) екіншіден, РНҚ молекуласында негізгі не мажорлық азоттық негіздерден тиминнің орнына урацил 
кездеседі (А,Г,Ц,У). Урацил тиминнен 5 метил тобының болмауымен ерекшеленеді. Осыған байланысты А-
У арасында гидрофобтық әрекеттесу үші А-Т ға қарағанда әжептеуір әлсіз болады. Ал, бұл тұрақты 
қосширатпалық құрылымның түзілу мүмкіндігін төмендетеді.
в) РНҚ молекуласында (әсіресе т РНҚ-да) өзгерген, модификацияланған минорлық негіздердің және 
нуклеозидтердің мөлшері өте көп. Олардың ішінде – дигидроуридин (урацилде 1 сутектік байланыс 
болмайды, яғни 3 сутектік байланыстың орнына 2 болады); псевдоуридин (урацил рибозамен ерекше 
байланысқан); диметиладенин және диметилгуанин (азоттық негіздерде екі қосмша метил топтары болады). 
Бұл негіздер комплиментарлы әрекеттесуге қабілетсіз. Осының бәрі қос ширатпалы құрылымның пайда 
болуына кедергі келтіреді.
Сонымен, көпшілікке мәлім РНҚ молекуласының бір ширатпалы болуының орасан зор биологиялық 
маңызы бар, себебі РНҚ өзінің негізгі қызметтерін тек бір ширатпалы күйінде ғана орындай алады, бұл 
әсіресе а- РНҚ рибосомаларда трансляцияланар еді.
Сонымен қатар, РНҚ негізінен бір ширатпалы «ілмекшелер» де пайда етеді (т РНҚ). 
Құрылысы, қызметтері жағынан түрліше болып келетін 3 түрлі РНҚ белгілі: а- РНҚ, т- РНҚ, р- РНҚ.

жүктеу/скачать 0,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: