Валюталық резервтерді диверсификациялау — бұл халықаралық есеп
айырысуларды қамтамасыз ету, валюталық интервенция жүргізу және валюталық шыгындардан сақтау мақсатында әр түрлі валюталарды қосу жолымен валюталық резервтердің қурылымын реттеуге бағытталган мемлекеттің және банктердің саясаты. Бұл саясат қарапайым түрде тұрақсыз валюталарды сату және
халықаралық есеп айырысулар үшін қажетті тұрақты валюталарды сатып
алу жолымсн жүзеге асырылады.
Валюталық паритет және валюталық бағам режимі Ұлттық және
мемлекетаралық реттеу объектісі болып табылады.
Девальвация мен ревальвация — валюталык саясаттын дәстүрлі әдістеріне
жатады.
Девалъвация - ұлттық валютаның бағамын, шетел валюталарына қатынасы бойынша төмендету. Ревальвация - ұлттық валюта багамын, шетел валюталарына қатынасы бойынша жоғарылату. Девальвация пайызын есептеу формуласы мынадай:
100
х Б Б Б Д Е Ж Е
мұнда,
Б
е
- ескі бағам;
Б
ж
- жаңа бағам.
Ревальвация пайызын есептеу формуласы:
100
х Б Б Б Р Е Е Ж
Валюталық саясаттың келесі бір формасы ретінде валюталық шектеу
үздіксіз пайдаланылады.
Валюталық шектеу — резиденттер мен бейрезиденттердің, валюталар және басқа валюталық құндылықтармен жасалатын операцияларын заңды түрде немесе әкімшілік түрде тайым салуы немесе шектеуі. Валюталық шектеу, валюталық бақылаудың құрамдас бөлігі болып
табылады. Валюталық шектеу валюталық зандылықтармен бекітіледі.
Валюталық шектеудің мақсаттары келесідей:
- төлем балансын теңестіру;
- валюталық бағамды қолдау;
- ағымдағы және стратегиялық міндеттерді шешу үшін мемлекеттің
қолында валюталық бағалылықтардың шоғырлануы.
Валюталық шектеу келесідей қағидаларға сүйенеді:
- Валюталық операцияларды орталық және уәкілетті (девиздік) банктерде
орталықтандырылуы;
- Валюталық операция жасау үшін рұқсат қағазының (лицензия) берілуі;
- Валюталық шоттарды толық немесе жартылай жабу;
- Валюталардың қайтарымдылығын шектеу;
