Бас редактор с. Ж. Пірәлиев абай атындағы ҚазҰпу ректоры, педагогика ғылымдарының докторы, профессор

48

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ

ӘОЖ 34. 034

М.Т Тобықов

Жамбыл облысы, Т. Рысқұлов ауданы №2 шағын орталықты

орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Т.А Меркібаев

әль-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің жалпы тіл білімі және Шетел 

филологиясы факультетінің аға оқытушысы

ЕЛБАСЫНЫҢ ТАҒЫЛЫМЫ МОЛ СӨЗДЕРІНІҢ ТӘРБИЕЛІК МӘНІ

Бұл жобаның тақырыбы тек мектеп оқушылар ғана емес, бүкіл Қазақстан үшін де маңыз-

ды  болып  табылады.  Жоба  қазақ  тілі,  әдебиет,  тарих  сынды  ғылым  салаларын  қамтиды. 

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың 

нақыл сөздерінің тәрбиелік мәні талқыға түсуде.

Зерттеу  жүргізушілер  нақыл  сөздердің  жалпы  халық  үшін  пайдасын  саралай  келе  Ел-

ба сының  нақыл  сөздерін  тереңірек  зерттеп,  талдаулар  жүргізуді  мақсат  тұтқан.  Осыған 

орай алға қойған міндеттеріміз – нақыл сөздерін зерттеп, зерделей отырып, оны өзгелерге 

жеткізу, таныту.

Түйін  сөздер:  елбасы,  патриоттық,  жас  ұрпақ,  талдау,  зерттеу,  тәрбиелік,  нақыл 

сөздер.

Тема  этого  проекта  важна  не  только  для  учеников  средней  школы,  но  для  всех 

Казахстанцев.  Проект  охватывает  такие  отрасли  исследования  дисциплин  как  казахский 

язык,  литература,  история.  В  настоящее  время  анализируется  воспитательная  сторона 

крылатых слов президента Республики Казахстан Нурсултана Абишевича Назарбаева.

Анализируя важность крылатых слов президента для народа авторы этой статьи глубже 

рассмотрели  крылатые  выражения,  ставили  цель  сделать  анализ.  Согласно  сказанному 

перед нами стоит цель исследовать крылате слова, осмысливая передать другим.

Ключевые  слова:  президент,  патриотический,  молодео  поколение,  анализировать, 

исследовать, воспитательный, крылатые слова.

The  theme  of  this  project  is  important  not  only  for  pupils  of  secondary  school,  but  for  all 

Kazakhstan citizens. The project covers such branches of research of disciplines as the Kazakh 

language, literature, history. Now the educational part of sayings of the president of the Republic 

of Kazakhstan Nursultan Abishevich Nazarbayev is analyzed.

Analyzing importance of sayings of the president for the people authors of this article considered 

popular expressions more deeply, set the purpose to make the analysis. According to above-said 

we set the purpose to investigate sayings, realizing transfer them to others.

Keywords: president, patriotic, young generation, analyze, research, educational, sayings.

Қазіргі кезде оқытудың жаңа ақпараттық-

коммуникативтік технологияларын меңгеру–

қазіргі  заман  талабы.  ХХІ  ғасыр  –  білім, 

ғылым ғасыры. Қазақстан Республикасының 

Президенті  Нұрсұлтан  Назарбаевтың  «Бо-

ла шақтың  іргесін  бірге  қалаймыз»  атты 

Қазақстан  халқына  Жолдауында  «Біз  білім 

бе руді  жаңғыртуды  одан  әрі  жалғастыруға 

тиіс піз.  Орта  білім  берудің  12  жылдық  мо-

де лі енгізілуде. «Өмір бойы білім алу» әрбір 

қазақ стандықтың  жеке  кредосына  айналуы 

ти іс» делінген. 

Қазіргі қоғамдағы білім жүйесін дамыту-

да  оқушылардың  ғылым  мен  жаңа  білім 

49

ҰЛТТЫҚ ТАҒЫЛЫМ

әдістерін пайдалануда маңызы зор. Білім бе-

ру ді ақпараттандыру және пәндерді ғылыми-

тех нологиялық  негізде  оқыту  мақсаттары 

ал ға қойылуда.

Аталған  технологияны  білім  жүйесінде 

қол данудың  ең  маңызды  факторы,  негізгі 

қоз ғаушы күші оқушы, сол себепті білімнің 

не гізгі  принциптері  іске  асырылуы  тиіс. 

Ең бастысы – жеке тұлға, жеке адамды қа-

лыптастыру,  оларды  тәрбиелеу  және  шы-

ғар машылық  потенциалын  дамыту  үшін 

қа жетті жағдайлар жасау. Осыған орай оқу-

шы лардың  ғылыми  қоғамы  қолға  алынып, 

жү зеге асырылуда. 

Қоғамда  тың  идеялардың  қарқынды 

дамуы, жан-жақты жаңа технологияны мең-

гер ген  жеке  тұлға  қалыптастыруды  талап 

етіл ген. Білім мен ғылымның даму кезеңінде 

осы  заманға  сай  білімді,  әрі  білікті  тұлға 

да ярлау  мұғалімнің  басты  міндеті  болып 

отыр.  Олардың  бәрінде  бірінші  орында 

оқу шы  тұрады  және  оның  өз  бетімен  бі-

лім  алудағы  белсенділігіне  баса  назар  ау-

да рылуда.  Өйткені  жеке  тұлға  өз  іс-әрекеті 

ар қылы  ғана  дами  алады  делінген.  Қазіргі 

бі лім  жүйесінің  ерекшелігі  –  тек  біліммен 

қару ландырып қана қоймай, өздігінен білім 

алу ды  дамыта  отырып,  үздіксіз  өз  бетінше 

өр леуіне қажеттілік тудыру.

Елбасының: «Садағаң кетейін, айналайын 

хал қым! Сенің мүддең жолында бойда қуат, 

ойда  нәр  –  бәрін  аянбай  сарп  етуге  пе йіл-

мін!», «Қандай да қасіретке қабырғасы қай   -

ыс  са  да,  қаймықпай  төзе  білген,  қажырлы 

да қайсар қазақ халқының алдында мен ба-

сым ды  иемін!»,  «Менде  Қазақтың  елдігін, 

Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік 

тә уелсіздігін нығайтуда басқа мақсат та, ар-

ман да жоқ!», «Осы елдің Президенті ре тін де 

де, осы ұлттың бір перзенті ретінде де дә йім 

көңілімнің төрінде тұратын – туған хал қым» 

деген сияқты сертпен тең тегеурінді тір кес-

те рін  естігенде  қабылдайсыз  да  қапысыз 

қос тайсыз.  Осындай  шешен  де  өткір  тілді 

тал  ғам-толғаныстарын  жүйелі  жеткізіп, 

ерек  ше  дарын  мен  таланттан  туатын,  өмір 

тә  жірбиесі  мен  талғамы  мол  өнердің  бір 

саласында  қалам  тартып  жүрген,  еліміздің 

бас шысы әрі панасы Н.Ә.Назарбаевтың елім 

деп  еңіреген,  әрі  халқы  үшін,  әрі  Отаны 

үшін  бейбітшілік  тілеп,  көк  байрағымызды 

жел біретіп, Қазақстанның ұлы перзенті Ел-

басының нақыл сөздерін зерттеп ой тү йін де-

гі міз келді. 

Білім алуда оқушылардың өз іс-әрекетте-

рін  ұйымдастыру  арқылы  шығармашылық 

із  денісін жетілдіру, өз бетінше жұмыс іс теу-

ге,  өз  қиялын,  идеясын  қалыптастыру  мақ-

са тын да «Елбасының тағлымы мол сөздері» 

та қырыбында  ғылыми-зерттеу  жұмысын 

жүр гіздік. 

Бұл  тақырыпты  алудағы  мақсатымыз 

– «Өнер алды – қызыл тілдің» бар мүм кін-

дігін, иірімдерін кеңінен қолданған, ха лық-

тың  қымбат  қазынасы,  ұлттың  ұлы  бай лы-

ғы – сөз асылын бар қырынан таныта біл ген 

Елбасының нақыл сөздерін қадірлеу, қас тер-

леу  және  оны  оқушыларға  таныта  білу,  та-

ра ту.  Сол  арқылы  оқушылардың  танымдық 

қа білетін дамытып, шығармашыл, дарынды 

тұл ға қалыптастыру. 

Н.Ә.  Назарбаевтың  шығармашылығын 

зерт тей отырып, оқушылардың түрлі ақпарат 

көз дерін  пайдалана  білуге,  нақыл  сөздері 

ар қылы  қоғамдық-саяси  көзқарастарды  қа-

лып тастыруға,  өздерінің  шығармашылық, 

іс керлік  қасиеттерін  бағалауға  үйрету.  Ел-

басының  жинақтары  мен  әр  жылда  шы ға-

рылған топтамаларымен танысып, оны тал-

дау  үшін  теориялық  білімдерін  жетілдіру. 

Ел басымыз  «Ел  болу  үшін  –  ұлттық  рух, 

ұлт тық қасиет және ұлтқа деген сенім бо-

лу керек» [3.95] – деп, жастарымызға ұлт бо-

лу үшін – ұлттық рух, ұлттық тәрбие, ұлтқа 

де ген жанашырлық пен сенімділік көзқарас 

ту ындаса  ғана  бала  бойында  патриоттық 

се зім  пайда  болады  деп  ой  тұжырымдаған. 

Жал пы  алғанда  ұлттық  тәрбие  өмірдегі  ең 

сұ лу табиғат десек, сол табиғат та адам көзі, 

адам талғамы арқылы танылады. Елбасымыз 

өзі нің  туып  өскен  жеріне  көзқарасын  «Үш 

қо ңыр» өлеңімен жеткізді. Оның сұлу та би-

ғатын шынайы сезіммен жырлады. Әр адам 

өзінің  туған  еліне,  жеріне,  Отанына  де ген 

50

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ

көзқарасын  Елбасымыздай  қастерлесе  одан 

артық  бақыт  болмас  еді  деп  ойлаймын  жә-

не  не  жазса  да  түбірін,  ішкі  сырын  түсініп 

жаз ды.  Әр  нәрсенің  сырын,  қасиетін  терең 

се зініп жазған соң, оқырмандарының бар лы-

ғын сүйсініп оқуға жетеледі.

Елбасының  Отан,  тіл,  тарихқа  арнап 

жазған нақыл сөздерінің идеялық жүйесі.

Саяси  қайраткерлердің  қай-қайсысы  да 

ал дына қойған мақсат-мұратына жетуі үшін 

жұрт шылықты  өз  ойының  дұрыстығына 

илан дырып,  халықтың  қолдау-сеніміне  ие 

болуға  тиіс.  Ал,  мұның  өзі  алқалы  жи ын-

дарда сөйлеген сөздері мен мерзімді бас па-

сөзде,  жеке  еңбектерінде  жарияланған  ой-

лары  арқылы  қоғамдық  санаға  сіңісіп,  жү-

зе ге  асатыны  белгілі.  Демек,  ол  ойлардың 

көп шілік көкейіне қонымды, жүрекке жылы 

ти ер жұмыр да нанымды болуы – қайраткер 

же тістігі мен жеңісінің алғышарты. 

«Біздің  жастарымыз  оқуға  –  жаңа  білім, 

ғы лымды  игеруге,  жаңа  машықтар  алуға, 

бі лім  мен  технологияны  күнделікті  өмірде 

ше бер  пайдалануға  тиіс.  Біз  бұл  үшін  бар-

лық мүмкіндіктерді жасап, ең қолайлы жағ-

дай лармен қамтамасыз етуіміз керек» – деп, 

2012 жылғы Қазақстан халқына жолдауында 

ай тып өткен.

Жастарға  патриоттық  тәрбие  берудің 

бағ дарлы  идеяларын  Н.Ә.  Назарбаевтың 

«Қазақстан-2030»  Қазақстан  халқына  Жол-

да уының «Қазақстан мұраты» деп аталатын 

бө лімінен  көруге  болады.  Мұнда:  «...біз дің 

балаларымыз  бен  немерелеріміз...  Ба ба-

ларының игі істерін сақтай отырып, қа-

зіргі заманғы нарықтық экономика жағ-

да йында жұмыс істеуге даяр болады. Олар 

бей біт,  абат,  жылдам  өркендеу  үстіндегі 

күл лі  әлемге  әйгілі,  әрі  сыйлы  өз  елінің 

патриоттары болады» [1.10] делінген. Осы 

тұс та Патриоттық сезім тұлғаның тектілігінен 

туын дайды. Ол тәрбие арқылы өсіп-жетіліп 

па триоттық сана түрінде қалыптасады. Ұлт-

тық  патриотизмді  ұлт  және  патриотизм  ту-

ра  лы екі ұғымның жадағай қосындысы деп 

қарауға  болмайды.  Себебі,  ұлттық  па трио-

тизм  –  хан  мен  тектіліктен  туа  біткен  қа-

сиеттердің  тәрбие  арқылы  бекіп,  нығаюы, 

ел ін,  жерін  шексіз  сүйіп,  соған  қызмет  ету, 

ұлт тың  барлық  қасиеттерін  ардақтау  деп 

жас тарды  Отаншылдық  рухта  тәрбиелеу 

мін детін жүктейді. «Ұлылардың мұрасы да, 

мұ раты  да,  атақ-даңқы  да,  мерейтойы  да  – 

ке йінгіге үлгі. Ал үлгіге қарап ұрпақ өседі».

Елбасымыз нақыл сөздерін қазақ тілінде 

жа зып,  керекті  бар  бейнелі  сөздерді,  нәр-

ді,  кестені  түгелдей  халық  ойынан  тап ты. 

Елбасының туған еліне, ұлтына сү йіс пен ші-

лі гі туралы сөздерінде ой-сезімі, жан дүниесі 

те рең ашылған.

Асқақ  арман,  асыл  сөз,  асқан  шеберлік 

пен шешен тіл арқылы алуан құбылып, неше 

тү рлі  салыстырулар  мен  байыту  негізінде 

көр кем  де  кестелі  ойлармен  талғам-тол ға-

ныс тарын жүйелі жеткізген айрықша дарын 

мен даралықтан туатын, өмір тәжірибесі мен 

тал ғамы  мол.  Елбасымыз  көптеген  дәйек 

сөз дер  жазды.  Олар  қазақ  халқына  жаңаша 

жа зылған құндылықтар болып табылады. 

Патриоттық  сезім  тұлғаның  тектілігінен 

туын дайды. Ол тәрбие арқылы өсіп-жетіліп 

па триоттық сана түрінде қалыптасады. Ел ба-

сы мыз нақыл сөздерін қазақ тілінде жазып, 

ке ректі бар бейнелі сөздерді, нәрді, кестені 

тү гелдей  халық  ойынан  тапты.  Елбасының 

ту ған  еліне,  ұлтына  сүйіспеншілігі  туралы 

сөз дерінде  ой-сезімі,  жан  дүниесі  терең 

ашыл ған.  Елбасымыз  көптеген  дәйек  сөз-

дер  жазды.  Олар  қазақ  халқына  жаңаша 

жа  з ылған  құндылықтар  болып  табылады. 

Ел  басымыздың  қандай  да  нақыл  сөзі  бол-

ма  сын  бірінен-бірі  асып  өтетін  өзінің,  ха-

лық  тың,  оқырманның,  жұртшылықтың 

кө   кейінде  жүрген  көкейтесті  мәселелерді 

ашық  көрсетіп,  оқырман  көңіліне  бірден 

же тетіндей  жазған.  Сонымен  бірге  өмірден 

көр гені мен білгені, түйгені мен зерделегені, 

ой ын орамды, тәлім-тәрбиелік маңызы зор, 

мәні  өте  жоғары,  сөздері  құнды  екенін  аң-

ға рамыз.  Отан  туралы  жазған  мына  нақыл 

сөз дерінде  «Бұл  дүниеде  біздің  бір  ғана 

51

ҰЛТТЫҚ ТАҒЫЛЫМ

Отаны мыз бар, ол - Тәуелсіз Қазақстан», 

«Қазақстан  –  менің  Отаным,  оның  мен 

үш ін  жауапты  екені  сияқты,  мен  де  ол 

үшін  жауаптымын»  Біз  мемлекетіміздің 

тә уелсіздігін  баянды  етуге,  қуатын  арт ты-

руға,  оның  игілігіне,  халықаралық  қо ғам-

дастықта  абыройының  өсуіне  адал  қыз мет 

етуге  парыздымыз.  Ол  үшін  әрбір  аза мат 

еліміздің тұтастығын, жеріміздің бү тін ді гін, 

халықтарымыздың  жарастығын  аман  сақ-

тай  білу  қаншалықты  үлкен  тарихи  жа уап-

кершілік  екенін,  жан-тәнімен  сезіну  ке рек 

екенін айтып өткен. Әрбір адам бала ке зінен 

Отанның отбасынан басталатынын, қа ра па-

йым ойды бойына сіңіріп, әрбір азаматы үш-

ін алар орны ерекше екенін дөп айтты. 

Біздің тарихи міндетіміз - елімізді әлемнің 

да мыған мемлекеттерінің қатарына қосу, ке-

лер  ұрпаққа  өркенді  де  өршіл  Қазақстанды 

та быстау болып тұр деген. Елбасымыз

Отан-Ана, От бердің жүрегіме,

Риза боп қараймын гүл-өңіңе.

Бабаларым сомдаған бағзы бейнең

Тәуелсіз боп түрленді, Түледі де!

Менде қандай арман бар, Асыл ана,

Жарай алсам халқымның тірегіне?! 

– деп, өз ойын өлең жолдары арқылы тү йін-

деп жеткізді. Өз Отанының, туған хал қы ның, 

елінің, жерінің тағдырына бар жан-тәнімен 

алаңдайтын,  мұңын,  жоғын  же ке  басының 

проблемасынан  жоғары  қоя тын  ұлтжанды 

тұлға екенін байқадым. Пат риот тық тәрбие 

-  ұлттық  намыс,  ұлттық  сана  ру ха ни 

байлықтан  көрініс  табады.  Олай  болса,  ру-

хани байлыққа ең алдымен тілімізді жат қыз-

сақ, тіл – қазақ болуымыз үшін, салт-дәстүр 

- ұлт болуымыз үшін қажет. Сонымен бірге 

Ел басымыз  Қазақстанда  тұратын  көптеген 

ұлт тардың  тілі  мен  мәдениетін  меңгертуге 

жағ дай жасап келе жатқан мемлекет. 

Оны  Елбасының  мына  сөздерінен  бай-

қауға  болады  «Ұлтты  біріктіруші  басты 

фак тор  қазақ  тілі  –  мемлекеттік  тіл  бо-

лып  отыр»,  «Ғасырлар  бойы  қазақтың 

ұлт  ретіндегі  мәдени  тұтастығына  ең 

не гізгі  ұйытқы  болған  оның  ғажайып 

ті лі»,  «Қазақ  қазақпен  қазақша  сөй-

лес сін»,  «Ана  тілін  армансыз  бойға  сі ңі-

ріңіздер,  өйткені  бабаларымыздың  ғұ-

мыр  тәжірибесі,  дүниетанымы,  мінез-

құл қы,  өзіндік  болмыс  -  бітімі  осы  тілде 

қат таулы  жатыр»  деген  нақыл  сөздерінде 

мем лекеттік тіл - ұлттық саясаттың діңгегі. 

Өйт кені Қазақстанның болашағы – қазақ ті-

лінде. Әр адамзат ойлайтын, толғанатын та-

қы рыптың  бірі  –  болашақ,  келер  ұрпақтың 

өмі рі  және  орыстанып  кеткен  қазақтарға 

кө кейде жүрген ойын анық айтып отыр. Со-

ны мен  бірге  үлкені  болсын,  кішісі  болсын 

бар ша  қазақтарға  Ана  тілінде  сөйлеуіне 

ата-бабамыздан  қалған  теңдесі  жоқ  бай лық 

екенін  жеткізуде.  «...Дауға  салса  –  ал мас-

тай қиған, сезімге салса – қырандай қал-

қыған, ойға салса – қорғасындай бал қы-

ған, өмірдің кез келген орайында әрі қару, 

әрі  қалқан,  әрі  байырғы,  әрі  мәңгі  жас, 

от ты да ойнақы Ана тілінен артық қазақ 

үш ін бұл дүниеде қымбат не бар екен?!» 

–  деп,  мемлекетіміздің  ұлттық  тілін  қыран 

құс тай самғатып, қандай өмір болмасын әрі 

қалқан, әрі қару ретінде ұстаған ақын-жа зу-

шы ларымыздың  отты  да,  ойнақы  ойларын 

Ана  тілі  арқылы  жеткізуін  айтып  отырған. 

Қа зақ халқы - сөз қадірін қастерлеп, қасиетті 

сөз дерді аузынан тастамай, терең мағыналы 

сөз дермен зерделеп келе жатқан халық.

«Тілге  деген  көзқарас,  шындап  кел-

ген де,  елге  деген  көзқарас  екені  даусыз. 

Сон дықтан оған бейжай қарамайық. Қа-

зақ  тілі  жаппай  қолданыс  тіліне  ай на-

лып, шын мәніндегі мемлекеттік тіл мәр-

тебесіне  көтерілгенде,  біз  елімізді  Қа зақ 

мемлекеті  деп  атайтын  боламыз»,  «Ана 

тілі – бәріміздің анамыз, өйткені ол ұл ты-

мыз дың анасы» – деп, өте дәл айтты емес 

пе Елбасы? Иә, қазақ тілінде қазақтың ғажап 

ұлт тық тәрбиесі жатыр. «Қазақ тілі – аса бай 

икем ді тіл. Орамын бұрамай тауып, қисынын 

орай ын келтіріп пайдалансаң, бұл тілмен су-

рет  салуға,  тас  қашап,  ағаш,  текемет  оюға 

бо лады. Бұл тілмен май тамады десе де сияр. 

Ха лықтың тіліне, жырына құлақ салсаң, не 

бір  алуан  –  шекер  балдай  татитын  нәріне, 

әри не,  әсте,  тоймайсың.  Осындай  сөздерді 

52

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ

әр біреуіміз санамызға сіңіріп, сол күнге же-

тер жолда жұмыла еңбек етуіміз керек. Ен-

де ше,  ана  тілін  ардақтау  әрбір  азаматтың 

абы ройлы  борышы  екені  ешқандай  дау  ту-

ғыз баса  керек.  Ана  тілі  анамыздың  ақ  сүті 

ар қылы  сәби  кезімізден  бойымызға  сіңісіп 

да мып  жатыр.  Ана  тіліміз  әр  отбасы  ошақ 

қа сынан бастау алады. Отбасындағы ұлттық 

тәр бие ана тілін қастерлеп, қадірлеуге көптеп 

кө мегін тигізеді. 

Сонымен  қатар,  ұлтымыздың  тарихына 

да  бей-жай  қараған  жоқ.  «Тарих  пен  тіл 

та мырлас»,  –  деп,  Елбасымыз  тарихқа 

көз  жүгірте  отырып,  «Біздің  бүкіл  та ри-

хымыздан  мен  екі  олжамызды  бөле  ай-

тар  едім.  Оның  біріншісі,  әрине,  ата-ба-

ба ларымыз  ақ  найзаның  ұшымен,  ақ 

бі лектің  күшімен,  қанын  төгіп,  жанын 

бе ріп жүріп, қорғап қалған қазақтың қа-

сиет ті жері. Ал, екінші олжамыз – сол ата-

ба балардың  арқасында  бар  бояуымен, 

сыр лы  сазымен  осы  күнге  аман-есен 

жет кен  тұп-тұнық,  мөп-мөлдір  қазақ  ті-

лі»  –  деді  бір  сөзінде.  Елбасымыз  осынау 

өз ек  жарды  пікірі  бүгінгі  қазақ  ғылымына, 

он ың  тарихтану,  тектану,  фольклористика, 

тіл  білімі,  әсіресе  ономастика  секілді  са ла-

ларына үлкен міндет жүктеді. Ғасырлар бо-

йы бірде ерлікке, бірде ездікке тартып, жал-

ғыз  жер  байлығына  сеніп  қалған  қазақтар 

емес, ең алдымен өз тарихына үңілген қазақ 

еке нін айтуда. 

Ел  байлығын  ұстап  қалатын  бүгінгі  жас 

ұр пақ. Жас ұрпаққа патриоттық тәрбие бе ру 

біздің  бірінші  міндетіміз.  «Білім  мен  тәр-

бие  егіз»,  «Тәрбие  бастауы  тал  бесіктен 

бас талады» – демекші, тәрбие әр баланың 

от басындағы  ата-ананың  көзқарасы  мен  ой 

түйіні екені хақ. Жалпы алғанда ұлттық тәр-

бие өмірдегі ең сұлу табиғат десек, сол та-

би ғат  та  адам  көзі,  адам  талғамы  арқылы 

та нылады.  Елбасымыз  не  жазса  да  түбірін, 

іш кі сырын түсініп жазды. Әр нәрсенің сы-

рын,  қасиетін  терең  сезініп  жазған  соң, 

оқыр мандарының  барлығын  сүйсініп  оқуға 

же телейді.  Ұрпаққа  ұлт  мұратын,  елдердің 

қа дыр-қасиетін  асқақтатқан,  бірлік  пен  бе-

ре кені басты санаған Елбасымыздың еңбегі 

зор.

Қорыта айтқанда «Қиыстырып қаласаң, 

от ың жанар, қиыстырып айтсаң, халық на  нар, 

сөз шынды табар» деген өмір тәжірибесінен 

өт кен  жүрек  сығындысынан  шыққан 

ЕЛБАСЫНЫҢ  сөздері  бізге  жетіп  отыр. 

Жет кенде көшеге ілу үшін, көрмеге қою үш-

ін емес, қолданысқа түсіп, ұрпағы одан нәр 

ал ып, тәрбиеленіп, туған елінің кәдесіне жа-

рар «кірпіші» болуы үшін! Осындай нақыл 

сөз дерін  оқу  арқылы  оқушының  ойлау  қа-

бі леті,  рухани  байлығы  артады,  қоғамдық 

сая си  көзқарасы  қалыптасады,  туған  елге, 

жер ге деген құрмет сезімі оянады және оны 

сү юге, қастерлей білуге үйренеді. Сол үшін 

Ел басының  нақыл  сөздері  халық  игілігіне 

жа ратылып, жаңа заманның адамдарын тәр-

бие леуге көптеп көмегі тиеді.

ӘДЕБИЕТТЕР

1  Назарбаев Н.Ә. Туған елім – тірегім. – А: «Атамұра»,  2001.

2  Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл. – А: «Атамұра», 2003.

3  Назарбаев Н.Ә. Қазақстан жолы. – Астана 2007.

4  Назарбаев Н.Ә. Өмірбаяны. «Аңсар» Астана 2003.

5  Ақ жол №18 2007 ж.

6  Ана тілі  №35 2009 ж.

7  АрАй №5 2009 ж.

8  Құлан таңы №29 2011 ж.

9  Қазақстан мұғалімі №18 2012 ж.

53

САЛТ-ДӘСТҮР

ӘОЖ 37.017.7

Ж.Б. Кдыралиева

Интеллектуалды ұлт қалыптастыру ҒЗИ эксперті

БАЛА БОЛМЫСЫ – ҚҰРСАҚТАН, ТӘЛІМІ – БЕСІКТЕН

Мақалада бала тәрбиесі, өмірі, санасы мен сезімі ана құрсағынан басталатындығы сөз 

етіледі. Бала тәрбиесіне бесіктің алар орны, болашақта дарынды, талантты , ақылды, зерек 

болып өсуіне әсер ететін ұлттық жағдаяттар, ата-анасының тәрбиесі, геннің әсеріне көңіл 

бөлінген. Құрсақтағы бала тәрбиесінің жағдайы, тыңдған әуені, ана көңілі тікелей әсер етіп, 

тәрбие  бастауына  маңызды  рөл  атқаратындығы  жөнінде  психологтар  мен  ғалымдардың 

пікірі қарастырылған. 

Түйін сөздер: бала, тәрбие, ұрпақ, бесік, ана.

В статье сказанно о воспитание детей, жизнь, сознание и ощущение начинается в животе 

матери.  Музыка,  пение,  хорошие  слова  особенно  колыбель  в  воспитани  ребенка  играеть 

важную роль. Особо указаны примущество и выгодность использование народных методов 

воспитания и расмматривается мнение психологов и ученых.

жүктеу/скачать 1,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: