Хурметбек октябрь

82 
 
Топырақтың  шымды  қабаты  өңделмей  тікелей  себілген  нұсқада 
өсімдіктердің  тіршілігінің  үшінші  жылында  қыстап  шыққаннан  кейінгі    тірі 
қалуы  еркекшөп+қылтықсыз  арпабас+жоңышқа  астық  бұршақ  тұқымдас  шөп 
қоспаларында  орташа  80%  болды.  Соның  ішінде  еркекшөп  57,  қылтықсыз 
арпабас 83, жоңышқа 96%. Жинау алдындағы өсімдіктер саны орташа барлығы 
97  дана,  яғни  сақталуы  93,3%-ды  құрады.  Сəйкесінше  дақылдар  бойынша 
көрсеткіштері  87,5;  90;  98%  болды.  Қылтықсыз  арпабас+еркекшөп  астық  
тұқымдас  шөп  қоспаларында  қыстап  шыққаннан  тірі  қалуы  орташа  60,3% 
болды.  Соның  ішінде  қылтықсыз  арпабас  96,  еркекшөпте  25%.  Жинау 
алдындағы өсімдіктер саны орташа барлығы 101 дана, яғни сақталуы 96,2%-ды 
құрады.  Сəйкесінше  екі  дақылда  да  95,3;  90,9%-дан  болды.  Өсімдіктердің 
қыстап  шыққаннан  кейінгі  тірі  қалуы  жоңышқа+қылтықсыз  арпабас  астық 
бұршақ  тұқымдас  шөп  қоспаларында  орташа  93,3%  болды.  Соның  ішінде 
жоңышқада  100%  болса,  қылтықсыз  арпабаста  95%.  Жинау  алдындағы 
өсімдіктер  саны  орташа  барлығы  55  дана,  яғни  сақталуы  98,2%-ды  құрады. 
Дақылдар бойынша сəйкесінше 100; 95,2% болды. Эспарцет+еркекшөп бұршақ 
астық тұқымдас шөп қоспаларында қыстап шыққаннан тірі қалуы орташа 85,4% 
болды.  Соның  ішінде  эспарцетте  98,  еркекшөпте  55%.  Жинау  алдындағы 
өсімдіктер  саны  орташа  барлығы  79  дана,  яғни  сақталуы  96,3%-ды  құрады. 
Сəйкесінше екі дақылда да 98,5; 86,7%-дан болды (25 кесте). 
 
25  кесте  –  Шөпқоспалары  табиғи  жайылымдық  жерге  тікелей  себілген 
көпжылдық  шөптердің  үшінші  жылындағы  өсімдіктер  саны  жəне  сақталуы  
(2012 жылы себілген) 
 
Шөп 
қоспалар 
түрлері 
Қысқа кетер 
алдындағы 
өсімдіктер 
саны, дана/м
2 
Қыстап 
шыққаннан 
кейінгі 
өсімдіктер 
саны, дана/м
2 
Қыстап  
шыққаннан 
тірі қалуы, %  
Жинау 
алдындағы 
өсімдіктер 
саны, дана/м
2
 
Сақталуы, % 
бар 
лығы 
дақылдар  
бойынша 
бар 
лығы 
дақылдар  
бойынша 
бар 
лығы 
дақылдар  
бойынша 
бар 
лығы 
дақылдар  
бойынша 
бар 
лығы 
дақылдар  
бойынша 
Еркекшөп+ 
қылтықсыз 
арпабас+ 
жоңышқа 
130 
42 
104 
24 
80 
57 
97 
21 
93,3 
87,5 
36
 
30
 
83 
27
 
90
 
52
 
50
 
96 
49
 
98
 
Қылтықсыз 
арпабас+ 
еркекшөп 
173 
86 
105 
83 
60,3 
96 
101 
81 
96,2 
95,3 
87 
22 
25 
20 
90,9 
Жоңышқа+  
қылтықсыз 
арпабас 
57 
35 
56  
35 
93,3 
100 
55 
35 
98,2 
100 
22 
21 
95 
20 
95,2 
Эспарцет+ 
еркекшөп 
95 
68 
82 
67 
85,4 
98 
79 
66 
96,3 
98,5 
27 
15 
55 
13 
86,7 

83 
 
Төрт  шөпқоспа  тікелей  себілген  нұсқа  бойынша  қыстап  шыққаннан 
сақталу  пайыздық  мөлшері  жоғары  болған  бұршақ  астық  тұқымдас 
жоңышқада+қылтықсыз  арпабас  шөпқоспасында  93,3%-болды.  Ал  төменгі 
көрсеткіш 60,3% қылтықсыз арпабас+еркекшөп шөпқоспасында байқалды. 
 
4.3.1  Көпжылдық  шөптердің  үшінші  жылындағы  өсімдіктер  саны  жəне 
сабақ жиілігі 
Зерттеу  жұмыстары  жүргізілген  жылдары  тəжірибе  нұсқалары  бойынша 
əтүрлі  шөп  қоспалары  ішінде  үшінші  жылында  бір  өсімдіктегі  сабақтар  саны 
бұршақ  тұқымдастарда  көпжылдық  шөптердің  екінші  жылындағы  сабақтар 
санынан төмен болды, сəйкесінше жоңышқада 13 тен 24 дана, эспарцетте 13 тен 
19  дана  арасында  соның  ішінде  өңделіп  себілген  нұсқада  жоғары  болды.  Ал 
астық  тұқымдас  еркекшөп  пен  қылтықсыз  арпабаста  бір  өсімдіктегі  сабақтар 
саны 7 ден 12 сабақ болды. Тəжірибе нұсқалары бойынша бір шаршы метрдегі 
өсімдіктердің  сабақ  жиілігі  889  дан  2136  дана  қалыптастырды.  Соның  ішінде 
сабақ  жиілігі  бойынша  жоғары  көрсеткіш  жоңышқа  жəне  қылтықсыз  арпабас 
шөп  қоспасында  болса,  ал  төменгі  көрсеткіш  астық+бұршақ  тұқымдас 
эспарцет+еркекшөп қоспасында болды (26 кесте), (Қосымша У).  
 
26 кесте – Жинау алдындағы көпжылдық шөптердің əртүрлі шөп қоспалардағы 
үшінші жылындағы (2012 жылы себілген) сабақ жиілігі, дана/м
2 
 
Шөп қоспалар 
түрлері 
Жинау алдындағы 
өсімдіктер саны, дана/м
2
 
Бір өсімдіктегі сабақтар 
саны, дана 
Жалпы сабақ жиілігі, 
дана/м
2
 
барлығы  
дақылдар 
бойынша 
барлығы  
дақылдар 
бойынша 
барлығы  
дақылдар    
бойынша 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
шөп қоспалары ауыр тырмамен өнделген табиғи жайылымдық жерге себілген  
Еркекшөп+ 
қылтықсыз 
арпабас+ 
жоңышқа 
114 
35 
44 
10 
1723 
350 
37 
11 
407 
42 
23 
966 
Қылтықсыз 
арпабас+ 
еркекшөп 
158 
118 
20 
11 
1658 
1298 
40 
9 
360 
Жоңышқа+  
қылтықсыз 
арпабас 
119 
84 
31 
22 
2136 
1848 
35 
9 
315 
Эспарцет+ 
еркекшөп 
124 
41 
28 
19 
1526 
779 
83 
9 
747 
шөп қоспалары тікелей себілген табиғи жайылымдық жер 
Еркекшөп+ 
қылтықсыз 
арпабас+ 
жоңышқа 
97 
21 
28 
7 
983 
147 
27 
8 
216 
49 
13 
620 

84 
 
26 кестенің жалғасы 
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
Қылтықсыз 
арпабас+ 
еркекшөп 
101 
81 
17 
9 
889 
729 
20 
8 
160 
Жоңышқа+  
қылтықсыз 
арпабас 
55 
35 
36 
24 
1080 
840 
20 
12 
240 
Эспарцет+ 
еркекшөп 
79 
66 
20 
13 
949 
858 
13 
7 
91 
 
Көпжылдық  шөптердің  үшінші  жылындағы  өсіп-дамуы  (2012  жылы 
себілген)  2014  жылдың  сəуір-маусым  айларындағы  температураның  күрт 
төмендеуіне  байланысты  бəсеңдеді.  Шауып  алар  алдында  тəжірибе  нұсқалары 
бойынша шөп қоспалардағы өсімдіктер биіктігі 30 дан 47,5 см арасында болды. 
Өсімдіктер  биіктігі  бойынша  тəжірибе  нұсқаларының  ішінде  екі  қоспалы 
бұршақ-астық  тұқымдас  жоңышқа+қылтықсыз  арпабаста  жоғары  болды  [178] 
(27 кесте), (Қосымша Ф). 
 
 
27  кесте  –  Топырақтың  шым  қабатын  əртүрлі  жақсартуға  байланысты 
көпжылдық  шөптер  қоспасының  үшінші  жылындағы  (2012  жылы  себілген) 
жəне табиғи малазықтық жайылым өсімдіктерінің биіктігі, см 
 
Шөп 
қоспалар 
түрлері 
Тəжірибе нұсқалары 
өңделмеген 
жайылымдық 
жер телімі 
(бақылау) 
ауыр 
тырмалармен 
өңделген 
жайылымдық 
жер телімі 
шөп қоспалары 
тікелей себілген 
табиғи 
жайылымдық жер 
шөп қоспалары 
бдт-10 ауыр 
тырмасымен 
өңделген табиғи 
жайылымдық 
жерге себілген 
орташа 
орташа 
орташа 
дақылдар 
бойынша 
орташа 
дақылдар 
бойынша 
Еркекшөп+ 
қылтықсыз 
арпабас+ 
жоңышқа 
28 
30 
35,3 
31 
40 
35 
45 
50 
30 
35 
Қылтықсыз 
арпабас+ 
еркекшөп 
30 
25 
34,5 
29 
35 
40 
Жоңышқа+  
қылтықсыз 
арпабас 
47,5 
40 
52,5 
50 
55 
55 
Эспарцет+ 
еркекшөп 
39 
43 
41 
45 
35 
37 

85 
 
4.3.2 Жайылымдарды əртүрлі жақсарту əдістеріне байланысты көпжылдық 
шөптердің үшінші жылындағы фотосинтетикалық көрсеткіштері 
Көпжылдық  астық  жəне  бұршақ  тұқымдас  шөптердің  үшінші  жылындағы 
ФП-ы  екінші  жылындағыларға  қарағанда  төмен  болғанымен  ФТӨ-і  тең 
дəрежеде болды. Соның ішінде эспарцеттің ФП-ы өңделіп себілген нұсқада 292 
мың.м
2
/га,  ал  тікелей  себілген  нұсқада  214  мың.  м
2
/га.  ФТӨ  бойынша 
сəйкесінше  5,1  г/м
2
  жəне  3,4  г/м
2
.  Жоңышқа  дақылының  ФП-топырақ  қабаты 
өңделіп  себілген  нұсқада  224  мың.  м
2
/га,  ал  тікелей  себілген  нұсқада  183 
мың.м
2
/га.  Ал  астық  тұқымдастарда  ФП  ауыр  тырмамен  өңделген  нұсқада 
еркекшөпте 176 мың. м
2
/га жəне қылтықсыз арпабас дақылында 213 мың. м
2
/га 
болса,  тікелей  себілген  нұсқада  еркекшөпте  115  мың.  м
2
/га,  қылтықсыз 
арпабаста 146 мың. м
2
/га. ФТӨ бойынша өңделген нұсқада еркекшөпте 3,9 г/м
2
 
сəйкесінше қылтықсыз арпабаста 6,8 г/м
2
, тікелей себу барысында еркекшөпте 
2,9 г/м
2
 сəйкесінше қылтықсыз арпабаста 4,5 г/м
2 
болғаны анықталды (28 кесте). 
 
28 кесте – Көпжылдық шөптердің үшінші жылындағы ФП жəне ФТӨ 
 
Көрсеткіштер 
Көпжылдық шөптер 
эспарцет 
жоңышқа 
еркекшөп 
қылтықсыз 
арпабас 
өңделіп 
себілген 
тікелей 
себілген 
өңделіп 
себілген 
тікелей 
себілген 
өңделіп 
себілген 
тікелей 
себілген 
өңделіп 
себілген 
тікелей 
себілген
Жапырақ 
беті 
ауданы, мың. м
2
/га  
19,9
 
 
8,8
 
 
16,3
 
 
7,6
 
 
8,5
 
 
2,9
 
 
16,7
 
 
7,7
 
 
Фотосинтетикалық 
потенциалы,  мың. 
м
2
/га  
292
 
 
214
 
 
224
 
 
183
 
 
176
 
 
115
 
 
213
 
 
146
 
 
Құрғақ 
заттың 
жинақталуы,ц/га  
16,5
 
 
8,2
 
 
17,4
 
 
5,6
 
 
7,7
 
 
3,8
 
 
16,4
 
 
7,3
 
 
Фотосинтездің 
таза өнімі, г/м
2
  
5,1
 
 
3,4
 
 
6,9
 
 
2,7
 
 
3,9
 
 
2,9
 
 
6,8
 
 
4,5
 
 
 
Қорыта  айтқанды  көпжылдық  шөптердің  үшінші  жылында  екінші 
жылындағыларға  қарағанда  ФП  төмен  болғанымен,  топырақтың  шымды 
қабатын  ауыр  тырмамен  өңдеп  себілгендері  мен  тікелей  себу  барысында  ФТӨ 
айырмашылықтары  біршама  жақындай  түсті.  Мұның  бірден  бір  себебі 
көпжылдық шөптердің қуатты тамыр жүйесінің дамуына сонымен қатар табиғи 
шөптердің басекеге түсе алмауымен тығыз байланысты болды. 
  
4.3.3  Көпжылдық  шөптер  қоспасының  үшінші  жылындағы  жəне  табиғи 
жайылым өсімдіктерінің қалыптастырған өнімділігі 
Зерттеу  жұмыстарының  үшінші  жылында  (2014  ж)  бақылау  нұсқасының, 
яғни  табиғи  малазықтық  дақылдар  өнімділігі  3,3  т/га  болса,  ал  тырмамен 
өңделген  табиғи  шөптер  өнімділігі  4,4  т/га,  яғни  1,1  т/га  жоғары  өнім 
қалыптастырды. 

86 
 
Зерттеу  жұмыстары  жүргізілген  жылдары  тəжірибе  нұсқалары  бойынша 
əртүрлі  шөптер  қоспасында  4,9  дан  13,2  т/га  арасында  жасыл  балауса  (29,  30 
кесте), (Қосымша Х), 0,6 дан 3,3 т/га арасында пішен өнімін қалыптастырды. 
 
29  кесте  –  Табиғи  жайылымдарды  жақсарту  барысындағы  көпжылдық  шөптер 
қоспасының  екінші  жылында  жəне  табиғи  жайылымдардың  қалыптастырған 
жасыл балауса өнімділігі, т/га  
 
Тəжірибе нұсқасы 
Табиғи шөптер өнімділігі 
орташа  
Өңделмеген жайылымдық жер телімі (бақылау) 
3,3 
Ауыр тырмамен өңделіп себілмеген жайылымдық жер телімі 
4,4 
ЕТАА
05
 
0,2 
 
30  кесте  –  Жайылымдарды  əртүрлі  жақсарту  барысында  күрделі  жəне  жəй 
шөпқоспалардың  үшінші  жылында  қалыптастырған  жасыл  балауса  өнімділігі, 
т/га 
 
Шөпқоспалар  
Тəжірибе нұсқасы 
тырмамен өңделген табиғи 
жайылымға шөпқоспалары 
себілген 
өңделмеген табиғи жайылымға 
шөпқоспалары себілген 
орташа 
дақылдар үлесі 
орташа 
дақылдар үлесі 
Еркекшөп+ 
қылтықсыз арпабас  
+ жоңышқа 
11,2 
1,1 
8,9 
0,9 
4,5 
3,6 
5,6 
4,5 
Бақылау нұсқасына 
қосқаны 
7,9 
5,6 
ЕТАА
05 
1,7 
0,5 
Қылтықсыз арпабас + 
еркекшөп 
5,8 
2,0 
4,9 
1,8 
3,8 
3,1 
Бақылау нұсқасына 
қосқаны 
2,5 
1,6 
ЕТАА
05 
1,3 
0,6 
Жоңышқа+қылтықсыз 
арпабас 
13,2 
8,8 
11,1 
7,4 
4,4 
3,7 
Бақылау нұсқасына 
қосқаны 
9,9 
7,8 
ЕТАА
05 
2,1 
0,8 
Эспарцет+ еркекшөп 
8,7 
5,7 
7,8 
5,1 
3,0 
2,7 
Бақылау нұсқасына 
қосқаны 
5,4 
4,5 
ЕТАА
05 
0,7 
0,5 
 
Осыған байланысты себілмей ауыр  тырмамен өңделген жайылымдық жер 
телімінде  көпжылдық  шөптердің  үшінші  жылында  жайылымдық  өнімділігі 
бақылау нұсқасымен салыстырғанда 1,1 т/га жоғары жəне пішен өнімі 0,3 т/га 

87 
 
жоғары  болды.  Ауыр  тырмамен  өңделген  жайылымдық  жер  теліміне  шөп 
қоспаларын  себу  барысында  2,5  тен  9,9  т/га  жасыл  балаусаға,  0,7  ден  2,5  т/га 
пішен  өніміне  жоғары  болса  ал  шөп  қоспаларды  топырақтың  шым  қабатына 
тікелей себу барысында сəйкесінше 1,6-7,8 т/га жасыл балауса жəне 1,5-2,8 т/га 
пішен өніміне жоғары болды (25 сурет).   
 
11,2
8,9
4,4
3,3
5,8
4,9
0
0
13,2
11,1
0
0
8,7
7,8
0
0
0
2
4
6
8
10
12
14
Тырмамен өңделген табиғи 
жайылымға шөпқоспалары себілген
Өңделмеген табиғи жайылымға 
шөпқоспалары тікелей себілген
Табиғи шөптер (ауыр тырмамен 
өңделіп себілмеген)
Табиғи шөптер (бақылау) 
Эспарцет+ еркекшөп
Жоңышқа+қылтықсыз арпабас
Қылтықсыз арпабас + еркекшөп
Еркекшөп+қылтықсыз арпабас+жоңышқа
 
 
Сурет 25 – Əртүрлі шөпқоспалардағы көпжылдық дақылдардың тіршілігінің 
үшінші жылындағы жəне табиғи шөптер өнімділігі, т/га  
 
Бақылау  нұсқасымен  салыстырғанда  шөп  қоспалар  ішінде  жасыл  балауса, 
пішен  жəне  малазықтық  бірлік  өнімділігі  бойынша  максималды  өнімділікті 
бұршақ-астық 
тұқымдас 
жоңышқа+қылтықсыз 
арпабас 
шөп 
қоспасы 
қалыптастырды.  Математикалық  талдаулар  -  SNEDECOR  бағдарламасымен 
есептелді (Қосымша Ц). 
Топырақтың шым қабатын ауыр тырмалармен өңделген жайылымдық жер 
телімінде  үшінші  жылында  1,1  т/га  жайылымдық  өнім,  0,3  т/га  пішен  өнімін, 
сонымен  қатар  0,1  т/га  малазықтық  бірлік  өнімін  қалыптастырды.  Ауыр 
тырмамен  өңделген  жайылымдық  жер  теліміне  шөп  қоспаларын  себу 
барысында  бақылау  нұсқасымен  салыстырғанда  жасыл  балауса  өнімділігі  2,5 
тен 9,9 т/га арасында жоғары, пішен өнімі 0,7 ден 2,5 т/га жоғары, малазықтық 
бірлік 0,4 тен 1,0 т/га арасында жоғары өнімін қалыптастырды [179].   
Ал  өңделмеген  жайылымдық  жер  теліміне  шөп  қоспаларын  тікелей  себу 
барысында  табиғи  жайылыммен  салыстырғанда  жасыл  балаусасы  1,6  дан  7,8 
т/га  арасында,  пішен  өнімі  1,5  тен  2,8  т/га  арасында  жоғары  болса,  ал 
малазықтық бірлігі 0,8 ден 1,4 т/га жоғары болды (31 кесте). 

88 
 
31  кесте  –  Табиғи  жайылымдарды  жақсарту  барысындағы  көпжылдық  шөптер 
қоспасы  мен  табиғи  жайылымдардың  үшінші  жылында  қалыптастырған  
өнімділігі, т/га (2012 жылы себілген)  
 
Тəжірибе 
нұсқалары 
Табиғи шөптер жəне шөп қоспалары түрлері 
табиғи 
шөптер 
еркекшөп + 
қылтықсыз 
арпабас + 
жоңышқа 
қылтықсыз 
арпабас + 
еркекшөп 
жоңышқа + 
қылтықсыз 
арпабас 
эспарцет 
+еркекшөп 
пі 
шен 
азық 
тық 
бірлік 
пі 
шен 
азық 
тық 
бірлік 
пі 
шен 
азық 
тық 
бірлік 
пі 
шен 
азық 
тық 
бірлік 
пі 
шен 
азық 
тық 
бірлік 
Өңделмеген 
жайылымды
қ жер телімі 
(бақылау) 
0,8 
0,4 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
Ауыр тырма 
лармен 
өңделген 
жайылымды
қ жер телімі 
1,1 
0,5 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
Бақылау 
нұсқасына 
қосқаны  
0,3 
0,1 
 
 
 
 
 
 
 
 
Өңделмеген 
жайылымдық 
жер теліміне 
шөп қоспала 
рын тікелей 
себу 
 
 
2,2 
1,1 
1,2 
0,6 
2,8 
1,4 
2,0 
1,0 
Бақылау 
нұсқасына 
қосқаны  
 
 
1,4 
0,7 
0,4 
0,2 
2 
1 
1,2 
0,6 
Ауыр 
тырмалармен 
өңделген 
жайылымдық 
жер теліміне 
шөп қоспала 
рын себу 
 
 
2,8 
1,4 
1,5 
0,8 
3,3 
1,7 
2,2 
1,1 
Бақылау 
нұсқасына 
қосқаны 
 
 
2 
1 
0,7 
0,4 
2,5 
1,3 
1,4 
0,7 
ЕТАА
05
 
0,2 
0,1 
0,3 
0,1 
0,4 
0,2 
1,1 
0,5 
0,3 
0,1 
 
Зерттеу 
жұмыстары 
жүргізілген 
жылдары 
көпжылдық 
шөптер 
қоспасының  ішінде  тəжірибе  нұсқалары  бойынша  өсімдіктер  үшінші 
жылындағы қалыптастырған өнімділігі бойынша жоғары көрсеткін екі қоспалы 

89 
 
бұршақ-астық  тұқымдас  жоңышқа+қылтықсыз  арпабаста  болса,  ал  төменгі 
көрсеткіш астық тұқымдас еркекшөп+қылтықсыз арпабаста болды.  
 
 
4.3.4  Малазықтық  дақылдардың  үшінші  жəне  төртінші  жылдарындағы 
қоректік құндылығы 
Көпжылдық  шөптердің  үшінші  жылындағы  химиялық  құрамы  талдаулар 
нəтижесінде көрсеткендей бақылау нұсқасында қорытылатын протеин - 23,87 г, 
кальций  -  6,83  г,  фосфор  -  1,38  г.  Тырмамен  өңделіп  себілмеген  нұсқада 
қорытылатын  протеин  -  16,39  г,  кальций  -  6,22  г,  фосфор  -  1,05  г.  Ал 
көпжылдық  шөптер  қоспасы  БДТ-10  тырмасымен  өңделген  нұсқада 
еркекшөп+қылтықсыз  арпабас+жоңышқа  да  қорытылатын  протеин  мөлшері  - 
27,97  г,  кальций  6,74  г,  фосфор  1,04  г  болса,  астық  тұқымдастар  қоспасы 
қылтықсыз  арпабас+еркекшөп  қоспаларында  қорытылатын  протеин  26,46  г, 
кальций - 5,23 г, фосфор - 0,82 г. Жоңышқа+қылтықсыз арпабаста қорытылатын 
протеин  48,88  г,  яғни  бақылау  нұсқасымен  салыстырғанда  3  есе  жəне  басқада 
шөпқоспалармен  салыстырғанда  1,5-2  есеге  дейін  жоғары  болып,  сəйкесінше 
кальций  -  7,30  г,  фосфор  -  0,85  г.  Эспарцет+еркекшөп  қоспаларында 
қорытылатын  протеин  -  28,60  г,  кальций  -  7,85  г,  фосфор  -  0,82  г  болғаны 
анықталды.  Шөпқоспалары  тікелей  себілген  нұсқада  еркекшөп+қылтықсыз 
арпабас+жоңышқа да қорытылатын протеин мөлшері - 28,28 г, кальций - 5,84 г, 
фосфор  1,25  г,  астық  тұқымдастар  қоспасы  қылтықсыз  арпабас+еркекшөп 
қоспаларында қорытылатын протеин - 20,38 г, кальций - 4,16 г, фосфор - 1,22 г. 
Жоңышқа+қылтықсыз  арпабаста  қорытылатын  протеин  33,10  г,  яғни  бақылау 
нұсқасымен салыстырғанда 2 есе жəне басқада шөпқоспалармен салыстырғанда 
1,5  есеге  дейін  жоғары,  сəйкесінше  кальций  -  7,04  г,  фосфор  -  1,39  г. 
Эспарцет+еркекшөп  қоспаларында  қорытылатын  протеин  өңделіп  себілген 
нұсқаға  қарағанда  2  есеге  дейін  төмендеп  -  15,85  г  болса,  ал  кальций  -  5,76  г, 

жүктеу/скачать 8,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: