сирек және сирек-жер металдары (сжм) нарығына шолу

0
3 000
6 000
9 000
12 000
15 000
Rio Tinto
BHP Billiton
АРМЗ и Uranium One
AREVA Inc
CAMECO
«Казатомпром» 
Ұ
АК» А
Қ
2011       2012      2013
11 079
8 200
8 300
7 091
4 045
3 200
11 931
9 842
9 760
7 572
3 885
4 427
12 568
9 076
9 330
8 220
4 102
3 625
біріктірілген жылдық есеп 
 
2013 
91
Фотовальтаика нарығында, бұрынғыдай өзге елдерге экспансия тұрғысында осы сектордағы мемлекет-
тік қолдауға ие болып отырған Қытай басымдылыққа ие болуда, ол Жапония мен АҚШ-ты кейін қалды-
румен, әлемдегі ең ірі күн фотоэлементтерін өндіруші ретіндегі жайғасымын бекітті.
2020 жылдан бері Германия мен Еуроодақтың өзге елдерінде баламалы және дәстүрлі электрқуаты-
ның арасында тепе-теңдік болады деп күтілуде. Осыған сүйенумен, фотовальтаика саласындағы немістің 
Singulus Technologies AG және Schmid Group жетекші компаниялары өз алдына фотоэлектрлік өнім-
дердің өзіндік құнын азайтумен ПӘК-ны арттыру міндетін қойды.
Осы фктілерді ескере отырып, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-да KazPV жобасының барлық тігінен бірік-
тірілген тізбегі бойынша шығарылып отырған өнімнің өзіндік құнын кезең-кезең бойынша азайту шара-
лары жүргізілуде. 
«қазатомөнеркәсіп» ұак» ақ-ны саладағы жайғасымы 
2013 жылы «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ ең ірі уран өнжіруші компаниялардың арасындағы бірінші 
орнын сақтап қалды. Компанияның барлық ЕТҰ-ларда қатысу үлесі бойынша өндіру көлемі 12,6 мың 
тоннаны құрады. Екінші және үшінші орында Cameco және AREVA орналасты, олардың өндіріс көлемі 
соған сәйкес 9 076 тонна мен 9 330 тоннаны құрады. «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ, AREVA және Cameco 
әлемдік өндірістің жалпы көлемінің жуықтап алғанда 53%-ын өндірді.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ мен оның еншілес ұйымдарының әлемдік табиғи уран нарығындағы үлесі 
21,4% құрауда. Өндіру бойынша жоспарлы көрсеткіштер 101%-ға орындалды.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ мен оның еншілес ұйымдарының ядролық отынды фабрикациялаудың 
әлемдік нарығындағы үлесі жоспарланған шамадан аздаған мөлшерде ғана төмен болуда, бұл «ҮМЗ» 
АҚ-да уран диоксиді ұнтақтарының өндіріс жоспарының орындалуына, сондай-ақ ядролық отынды фа-
брикациялаудың әлемдік нарығындағы көлемінің азаюына байланысты болуда.
Компания Еуропа, Орталық және Оңтүстік-Шығыс Азия, Солтүстік және Оңтүстік Америка нарықтарын-
дағы өнімнің ең ірі өндірушілерімен әріптестігін жалғастыруда. Тұтынушылардың негізгі категориялары – 
бұл атом, сирек-жер және сирек-металл саласындағы ең ірі әлемдік компаниялар. «Қазатомөнеркәсіп» 
ҰАК» АҚ уран өнімінің 100%-ын экспортқа жібереді. 2013 жылы Компанияның келісімшарттары бойынша 
экспорттың көлемі 10,2 мың тонна уран концентратын құрды. 2013 жылы өнім сатылымдарының ең көп 
саны Қазақстан нарығында жүзеге асырылды – жалпы сатылым қоржынының 26,5%-ы. Қытай нарығын-
да – 25,1%, бұл 2012 жылдың көрсеткішінен 37%-ға төмен. АҚШ-тағы сатылымдар едәуір өсті – 2012 
жылдағы көрсеткіштен 115% жоғары – және сатылымдардың жалпы қоржынының 18,9%-ын құрады. 
Еуропаның үлесіне сатылымдардың шамамен 14,2%-ы тиесілі, бұл 2012 жылдағы көрсеткіштің деңгейі. 
Қалған сатылымдарға келесі үлестер тиесілі: Жапония–8,7%, Ресей– 3,7% және Оңтүстік Корея– 2,7%.
 

Қазақстан
Қытай
Америка Құрама Штаттары
Франция
Жапония
Ресей
Оңтүстік Корея
Швейцария
Германия
Басқасы
35%
8%
10%
8%
4%
4%
6%
21%
2013
2012
3,73%
2,69%
2,39%
2%
0,63%
2%
26,51%
25,06%
18,91%
10,89%
8,81%
2013 г.
2012 г.
Қазақстан
76 432 197
66 784 846
Қытай 
72 240 658
113 957 846
Америка Құрама Штаттары
54 519 613
25 308 680
Франция 
31 389 310
32 890 692
Жапония 
25 114 314
25 269 680
Ресей 
10 749 562
13 559 861
Оңтүстік Корея 
7 759 005
12 558 997
Швейцария
6 883 751
5 776 308
Германия 
1 817 041
6 090 565
Австрия
781 287
258 881
Үндістан
12 848
17 916 448
Бельгия 
0
1 289 416
Басқасы 
583 199
83 844
92
«қазатомөнеркәсіп» ұак» ақ жұмыс істейтін нарықтар
басшыларДың компанияның Қаржы-шаруашылыҚ ҚызмЕті туралы ЕсЕбі 

біріктірілген жылдық есеп 
 
2013 
93
қызметінің басты көрсеткіштері
«қазатомөнеркәсіп» ұак» ақ-ның 2013 және 2012 жж. бойынша негізгі біріктірілген  
қаржылық көрсеткіштері
көрсеткіш
2013
2012
Өзгеріс, %
EBIT
50 539 млн теңге
67 883 млн теңге
-26%
EBITDA
69 196 млн теңге
87 241 млн теңге
-21%
EBITDA margin
20%
32%
-38%
табыс 
288 283 млн теңге
321 746 млн теңге
-10%
сатудың өзіндік құны
229 905 млн теңге
243 907 млн теңге
-6%
операциялық пайда
25 117 млн теңге
49 833 млн теңге
-50%
бір жылдағы пайда
36 532 млн теңге
51 997 млн теңге
-30%
жиынтық табыс иеленушілеріне қатысты 
пайда
36 531 млн теңге
50 969 млн теңге
-28%
жылдың соңына қатысты ақшалай қара-
жаттар мен олардың баламалары 
17 152 млн теңге
38 038 млн теңге
-55%
таза пайда
120 672 млн. теңге
155 980 млн теңге
-10%
CAPEX*
76 544 млн теңге
60 005 млн теңге
21%
жарияланған дивиденділер
7 637 млн теңге
23 501 млн теңге
-68%
Уран өндірісі, барлығы
22 501 тонна 
20 981 тонна 
7%
барлық етұ-лардағы қатысу үлесі бойын-
ша уран өндірісі
12 568 тонна 
11 931 тонна 
5%
Уран өнімін сату
189 874 млн теңге
235 307 млн теңге
-19%
 
2013 жылы «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның біріктірілген қаржылық нәтижелері Топтың 2012 жылғы 
нәтижелерінен едәуір төмен болды. Мұндай динамикаға ең алдымен Топтың ұйымдық құрылымындағы 
өзгерістер, сондай-ақ 2013 жылғы өнімнің сатылу бағасына әсерін тигізген макроэкономикалық беталыс- 
тар ықпал етті. Түсімнің азаюы негізінен табиғи уранның нарықтық бағасының құлдырауымен, сон-
дай-ақ «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның 2013 жылдың екінші жартыжылдығынан бастап «Семізбай-U» 
ЖШС еншілес кәсіпорнының қызметін біржақты тәртіппен басқару мүмкіндігінен айырылуына орай 
(Sino-Kaz компаниясымен Бітімгерлік келісім шарттарын орындаудың нәтижесінде) табыс құрылымының 
өзгеруімен байланысты болуда.
2013 жыл бойынша пайда 36 532 млн теңге құрады, бұл 2012 жылдағы көрсеткіштен 30%-ға не болмаса 
15 465 млн теңгеге төмен. Бұл көрсеткіштің азаюы келесі факторлармен негізделген: 
•  Жалпы пайданың 19 461 млн теңгеге азаюы, бұл УШТ-ның сатылу бағасының төмендеуімен және 
УШТ сатылу көлемінің азаюымен байланысты;
•  Жалпы және әкімшілік шығындардың 4 899 млн теңгеге артуы;
•  Қаржылай шығындардың 5 591 млн теңгеге азаюы;
•  Қаржылай табыстың 782 млн теңгеге артуы;
•  Негізгі емес қызметтен болған залалдардың 8 593 млн теңгеге азаюы;
•  Үлестік қатысудан түскен табыстың 8 719 млн теңгеге азаюы;
•  КТС-ның 3 004 млн теңгеге азаюы.
«Самұрық-Қазына» АҚ-ның еншілес ұйымдарға қатысты Дивиденділік саясатына сәйкес «Қазатомөнер-
кәсіп» ҰАК» АҚ-ның 2012 жыл бойынша дивиденділері 7  637  млн теңгені құрады, бұл жоспарланған 
сомаға сәйкес келеді.
«қазатомөнеркәсіп» ұак» ақ жұмыс істейтін нарықтар
* 
күрделі жұмсалымдар, қаржы инвестициялары және бағалау және барлау жұмыстары

11%
2%
Уран өнімдері
Тантал өнімдері
Бериллий өнімдері
Энергоресурстар
Басқасы 
2013
2012
66%
73%
3%
11%
5%
3%
13%
13%
94
Өнімдерді сату мен қызмет көрсетуден түскен табыс 
Топтың 2013 жыл бойынша өнімдерді сату мен қызмет көрсетулен түскен біріктірілген табысы 288 283 
млн теңгені құрады, бұл 321 746 млн теңгені және жоспардың 8%-ын құраған 2012 жылдағы көрсет-
кіштен 10% төмен. Көрсеткіштің ауытқуы УШТ-ны табиғи түрінде сату көлемінің өзгеруі, нарықтық баға-
лардың өзгеруі және доллар бағамының өсуі сияқты факторлардың есебінен қалыптасты а.
сегменттер бойынша сату құрылымы:
2013 жылы сегменттер бойынша сатылымдардың құрылымы 2012 жылдағымен салыстырғанда өзгер-
меді. «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның өнімдерін сатудан түскен біріктірілген табыстың 66%-ын уран 
өнімдерін сатудан түскен табыс құрады, ол 189 874 млн теңгеге сәйкес. Бұдан әрі энергоресурстарды са-
тудан түскен табыс - 39 309 млн теңге, тантал өнімдерін сатудан түскен табыс және бериллий өнімдерін 
сатудан түскен табыс тұр, ол соған сәйкес 13 743 млн теңге және 7 708 млн теңге құрайды. 
Дуран өнімдерін сатудан түскен табыс 2012 жылдағы көрсеткішпен салыстырғанда 19%-ға не болма-
са 45  433 млн теңгеге төмендеді. Мұндай ауытқу «Семізбай-U» ЖШС еншілес кәсіпорнына арналған 
инвестицияларды бірлесіп-бақыланатын кәсіпорынға арналған инвестицияларға және үлестік қатысу 
әдісімен біріктіруге айналдыруға байланысты біріктірілген сатылған өнім көлемінің 588 тоннаға аза-
юымен негізделген.
Энергоресурстарды сатудан түскен табыстың 9,53%-ға не болмаса 3 247 млн теңгеге артуы негізінен 
электрқуатын бөгде ұйымдар мен елдімекендердің тұтыну көлемінің артуымен байланысты болуда. 
2013 жылы тантал өнімдерін сатудан түскен табыс оның алдыңғы жылдағымен салыстырғанда 33%-ға 
не болмаса 3 372 млн теңгеге артты. Бұл 2013 жылы меншіктегі өнімнің арасындағы бағасы жоғары өнім 
сыбағасының жиынытығындағы құрылымды жылжуы мен толлинг өнімінің сыбағасының төмендеуіне 
байланысты.
Берилли өнімдерін сатудан түскен табыс көрсеткішінің 3%-ға не болмаса 249 млн теңгеге азаюы на-
рықтағы экономикалық жағдайдың нашарлауына байланысты табиғи түріндегі сатылу көлемінің аза-
юымен негізделген.
Өзге қызметтерді сатудан түскен табыс негізінен қызметтерді сату көлемінің артуына байланысты 2012 
жылдағымен салыстырғанда 11%-ға не болмаса 5 600 млн теңгеге артты. 
басшыларДың компанияның Қаржы-шаруашылыҚ ҚызмЕті туралы ЕсЕбі 

біріктірілген жылдық есеп 
 
2013 
95
сатудың өзіндік құны
көрсеткіш, млн теңге
2013 жыл
2012 жыл
Өзгеріс
Шикізат пен материалдар
136 850
151 888
-10%
Қызметкерлердің еңбекақысы
27 763
26 339
5%
Өңдеу және өзге қызмет көрсе-
тулер
26 912
26 772
1%
Тозу және амортизация 
17 679
18 383
-4%
Табыс салығынан басқа салықтар
13 839
13 487
3%
Өзгесі
6 862
7 038
-3%
жиыны
229 905
243 907
-6%
 
Топтың 2013 жыл бойынша сатылған өнімінің өзіндік құны 229 905 млн теңгені құрады, бұл 2012 жылғы 
көрсеткіштен 6% не болмаса 14 002 млн теңгеге төмен. Сатылған өнімнің өзіндік құны 2013 жыл бойын-
ша жалпы біріктірілген өнімнің 80%-ын құрады. Сонымен қатар, 2013 жыл бойынша сатылған өнімнің 
өзіндік құны жоспарлы көрсеткіштен 12%-ға төмен. Сатылған өнімнің өзіндік құнының серпіні өнімді 
сатудан түскен табыстың динамикасына сай келеді және тура сол себептер мен факторлармен түсін-
діріледі.
2013 жылы сатылған УШТ-ның өзіндік құны 2012 жылдағы көрсеткіштен 23 777 млн теңге төмен, соның 
ішінде: 
•  2013 жылы 2012 жылға қатысты сатылу көлемінің азаюының есебінен өзіндік құн 13 036 млн теңгеге 
азайды;
•  Споттық бағамның төмендеуінің есебінен 14 585 млн теңгеге азайды;
•  Өндіріс шығындарының өсуінің есебінен 3 844 млн теңгеге артты.
2013 жылы 2012 жылға қатысты өзіндік құнның өсуі келесі өнім түрлері бойынша байқалуда:
•  Тантал өнімдерінің өзіндік құны меншікті шикізаттан дайын өнімді шығару үлесінің есебінен, сон-
дай-ақ анағұрлым жоғары дайындық дәрежесіне ие өнімді шығарудың есебінен 39% не болмаса  
3 517 млн теңгеге өсті;
•  2013 жылы сатылған энергоресурстардың өзіндік құны негізгі материал – газдың бағасының өсуінің 
есебінен 3 263 млн теңгеге өсті.
сату бойынша шығындар
көрсеткіш, млн теңге
2013 жыл
2012 жыл
Өзгеріс
Тиеп жіберу, тасымалдау және 
сақтау шығындары 
2 149
1 842
17%
Қызметкерлердің еңбекақысы
735
710
4%
Комиссиялық сыйақы
345
349
-1%
Шикізат пен материалдар 
227
173
31%
Жалдау
176
177
0%
Өзгесі 
327
339
-4%
жиыны
3 960
3 590
10%
 
Топтың сатуға қатысты шығындары 2012 жылдағымен салыстырғанда 10% не болмаса 370 млн теңгеге 
өсумен 3 960 млн теңгені құрады. Өзгерістер негізінен тасымалдау шығындарының артуының есебінен 
орын алды, тиелім бағытының өзгеруіне байланысты  шығындардың жалпы шамасының 54%-ын құра-
уда. Шикізат пен материалдарға қатысты шығын 31%-ға өсумен 227 млн теңгені құрады. Қызметкер-
лердің еңбекақы шығыны 4%-ға артумен 735 млн теңгені құрады. Сатуға қатысты өзге шығындар 4%-ға 

96
азаюмен 327 млн теңгені құрады. Сонымен қатар 2013 жыл бойынша өнімді сату шығындары жоспарлы 
көрсеткіштен 26% төмен болуда.
әкімшілік шығындар
көрсеткіш, млн теңге
2013 жыл
2012 жыл
Өзгеріс
Қызметкерлердің еңбекақысы
13 241 
13 208 
0%
Салықтар бойынша айыппұлдар 
мен өсімпұлдар
3 789 
0
100%
Зерттеу шығындары
1 557 
1 453 
7%
Күмәнді борыштар бойынша ре-
зервтер
1 464 
0
100%
Белгіленген төлемдермен зейне-
тақы жоспарлары және өзге де 
әлеуметтік төлемдер 
1 432 
0
100%
Кеңес беру, аудиторлық және 
ақпараттық қызмет көрсетулер 
1 232 
2 113 
-42%
Тозу және амортизация
978 
926 
6%
Жалдау 
799 
937 
-15%
Табыс салығынан басқа салықтар 
714 
1 607 
-56%
Іс-сапар шығындары
518 
488 
6%
Шикізат пен материалдар
452 
455 
-1%
Өзгесі 
3 125 
3229 
-3%
жиыны
29 302
24 416
20%
 
Әкімшілік шығындар  2013 жылы 29 302  млн теңгені құрады, бұл 2012 жылдағы көрсеткіштен 20% не 
болмаса 4 886 млн теңге асуда. Қызметкерлердің еңбекақы шығыны 2012 жылдағы деңгейде қалумен 
бұрынғыдай жалпы әкімшілік шығындардың басым бөлігін (45%) құрады. 2013 жылы салықтар, күмәнді 
міндеттемелер мен зейнетақы жоспарлары бойынша резервтерге қатысты айыппұлдар мен өсімпұлдар 
туындады және жалпы әкімшілік шығындардың 23%-ын құрады. 2013 жылы кеңес беру, аудиторлық 
және ақпараттық қызмет көрсетулер бойынша шығындар, сондай-ақ жалгерлік және өзге салықтар 
(КТС-дан өзге) бойынша шығындар соған сәйкес 42%, 15% және 56%-ға едәуір азайып кетті. 
қаржылай табыс пен шығын
көрсеткіш, млн теңге
2013 жыл
2012 жыл
Өзгеріс
қаржылай табыс
Жедел депозиттер бойынша, талап етуге дейінгі депозит-
тер мен ағымдағы шоттар бойынша пайыздық табыс 
2 031
1 955
4%
Дивиденділік табыс
1 268
1 597
-21%
Қаржылық міндеттемелерді қайта бағалаудан түскен табыс 
535
0
100%
Қаржылай активтерді қайта бағалаудан түскен табыс
197
0
100%
Өзгесі
573
270
113%
жиыны
4 603
3 821
20%
қаржылай шығын
Кредиттер мен займдар бойынша пайыздық шығын 
6 732
6 634
1%
басшыларДың компанияның Қаржы-шаруашылыҚ ҚызмЕті туралы ЕсЕбі 

0
20000
40000
60000
80000
100000
2012
2013
0
5
10
15
20
25
30
35
50 539
67 883
69 196
87 241
20%
32%
EBIT
EBITDA
EBITDA
margin
біріктірілген жылдық есеп 
 
2013 
97
көрсеткіш, млн теңге
2013 жыл
2012 жыл
Өзгеріс
Резервтер бойынша дисконттың босауы
734
702
4%
Қаржылық міндеттемелер бойынша дисконттың босауы
274
5 099
-95%
Шетел валютасын сатудан болған залал 
67
116
-42%
Басымдылыққа ие акциялар бойынша дивиденділік шығын 
53
53
0%
Өзгесі
387
443
-13%
жиыны
8 247
13 046
-37%
 
Топтың 2013 жыл бойынша қаржылай табысы 4 603 млн теңгені құраумен 2012 жылдағы көрсеткішкен 
қатысты 20% не болмаса 782 млн теңгеге артты. Бұл көрсеткіштің өсімі келесі оқиғалармен байланысты:
•  Табиғи уран бағасының құлдырауына байланысты «Аппақ» ЖШС-ның урандық займын (535 млн тең-
ге) қайта бағалау.
•  ТТК» ЖШС 2013 жылы «Инкай» БК ЖШС-мен келісімшарт жасасты, оның шарттарына сәйкес «ТТК» 
ЖШС «Инкай» БК ЖШС-ға Шиелі-Тайқоңыр автожолын пайдалануға кедергісіз қол жеткізу мүмкін-
дігін ұсынуға міндеттенеді, ал «Инкай» БК ЖШС өз кезегінде 3 300 млн теңге көлемінде пайызсыз 
ұзақмерзімді аванс ұсыну арқылы осы жолды қайта жөндеу үшін қаржы ұсынуға міндеттенеді. 2013 
жылы «ТТК» ЖШС 2 050 млн теңге алды. 2013 жылғы 31 желтоқсанға қатысты алынған ұзақмерзімді 
аванстың сомасы 6,3% нарықтық ставкасы бойынша дисконтталған болатын. Дисконттың сомасы 
529 млн теңгені құрады, ол кәсіпорынның қаржылық табыстарына жатқызылды.
Тұтастай алғанда, қаржылық табыстар бойынша жоспар 125%-ға орындалған болатын. Есептік кезең 
бойынша қаржылай шығындар 8  247  млн теңгені құраумен 2012 жылдағы көрсеткішке қатысты 37% 
не болмаса 4 800 млн теңгеге азайды. Көрсеткіштің азаюы «Семізбай-U» ЖШС бойынша бітімгерлік 
келісімнің жүзеге асу себебіне орай орын алды, аталмыш келісімге сәйкес «Семізбай-U» ЖШС-ның жыл-
дық дивиденділерінің ең аз мөлшерде үлестірілуін ескеретін шарттың күші жойылған болатын. Соның 
нәтижесінде 2013 жылдан бері қытайлық серіктестердің атына дивиденді төлеуге арнап резервтер есеп-
телмеуде (4 824 млн теңге). Жалпы алғанда, қаржылай шығындар бойынша жоспар 71%-ға орындалды.
тиімділік көрсеткіштері
2013 жылы EBITDA көрсеткіші 2012 жылдағымен салыстырғанда 21%-ға азаюмен 69  196 млн теңгені 
құрады. Мұндай өзгеріс Топтың ұйымдық құрылымындағы өзгерістермен, сондай-ақ 2012 жылдағы ма-
кроэкономикалық беталыстармен негізделген. Мысалы, табыстылықтың (EBITDA) қалыптасуына әлемдік 
нарықтағы уранның шала тотығы-тотығы бағасының жалғасып отырған төмендеуі (жыл ішінде шамамен 
20%-ға) жағымсыз әсерін тигізді. 
Дәл сол себептермен EBITDA margin көрсеткіші 2013 жылы 38%-ға азайды. EBITDA margin көрсеткіші 
бойынша жоспар 109% орындалды, жоспарлы көрсеткіш - 18%. 

0
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
60 000
70 000
80 000
2024
2022
2015
2014
0
10
20
30
40
50
2012
2013
0
50 000
100 000
150 000
200 000
2012
2013
Қаржылық міндеттемелер, млн теңге
15,5
120 672
108 352
37,2
3,3
38 185
38 266
46 676
3
Қысқамерзімді депозиттер
Шоттардағы ақшалай қаражаттың 
сомасы
Sino-Kaz міндеттемелері
Баланстан тыс міндеттемелер
Займдар 
Өтімділік көрсеткіштері, млрд теңге
займдарды өтеу кестесі
29 823
78 964
1 674
10 229
98

жүктеу/скачать 5,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: