Терминдері мен анықтамаларын ғылыми негізден пайымдауды кздейді
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
| І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті Гуманитарлық факультет БЕКІТЕМІН Бірінші проректор – оқу-әдістемелік жұмыстар жніндегі проректор _______________________________ Л.Қ.Еркінбаева «_____»__________________2015 ж. 5В012100 - «Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығы бойынша Элективті пәндер каталогы
Қабылдау жылы: 2015 ж.
Талдықорған, 2015 ЭК Пәннің шифры: ЕК 2106 Пән атауы: Еңбекті қорғау Пререквизиттері: Әлеуметтану, саясаттану Постреквизиттері: Экономикалық теория негіздері Мақсаты: Білімгерлердің Еңбекті және қоршаған ортаны қорғаудан білім алуын, сол арқылы әлемдегі қоршаған ортаны білу, экологиялық пәндік саласы, экологиялық топтар, экологиялық процестер, экологиялық терминдері мен анықтамаларын ғылыми негізден пайымдауды кздейді. Пәннің қысқаша сипаттамасы: Еңбекті қорғауды қамтамасыз ететін іс- шаралар.Қауіпті және зиянды ндірістік факторлар.Олардың жіктелуі, ӛндірістер бас жоспарына санитарлық талаптар.Микроклимат параметрлерін нормалау, ӛндірістік эӛнергетика. Желдету түрлері.Шу және діріл.Негізгі физикалық сипаттамалары. Еңбектің қауіпсіз жағдайлары және жарылыс қауіпі бойынша ӛндірістерді топтастыру. Күтілетін нәтижелер: -
Студенттерді қауіпсіз ӛндірістік еңбек тәсілдеріне оқыту.Жұмыс орындарында еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі талаптарымен танысу.
Қауіпті және зиянды ӛндірістік факторлардан қорғану тәсілдерін зерделеу. ЭК Пәннің шифры: АК 1201 Пән атауы: Әдебиеттануға кіріспе Пререквизиттері: Постреквизиттері: Қазақ ауыз әдебиеті, Қазақ әдебиетінің ежелгі және хандық дәуірі, ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті, ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті, Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті, Әдебиет теориясы
әдебиет ғылымына қызығушылық тудыру. «Әдебиеттануға кіріспе» пәні – студенттерге кӛркем әдебиеттің сыры мен сипатын, мәні мен маңызын танытатын, әдебиеттің тарихын зерттеуге, сынып дамытуға бірден-бір қажет әдебиетінің теориялық мәселелерін толғайтын пән.
тарихи-әдеби процесті, әдебиет дамуының заңдылықтарын, кӛркем шығармаларды, жазушылардың шығармашылық ғұмырнамасын оқытады.
- Әдебиеттің мазмұны мен пішіні, диалектикалық бірлігі, тақырып пен идея, тақырып таңдау мәселесін жазушының дүниетанымы мен тақырып ӛзектілігі мәселелерін аша білуі;
- әдеби образ және оның жасалу жолдарын, мифтік, романтикалық, реалистік образ ӛзгешіліктерін ажырата білуі;
- кӛркем образ, әдеби характер, әдеби тип, реализм, романтизм, жазушы стилі сияқты әдеби ұғымдардың негізгі белгілерін білуі; - типтендіру проблемасын, композиция мен сюжет туралы, композицияның кӛркем шығармадағы идеяларды жүйелеу, образдарды тұтастыру, мазмұнды қиыстырудағы рӛлін, сюжеттің даму заңдылықтарын, суреттеу, баяндау, мінездеу, лирикалық шегіністер сырын ашуы;
- поэтикалық тіл ерекшелігін, кӛркемдік компонеттерін, ӛӛлең сӛздің теориясын, кӛркем шығарманы бағалау, эстетикалық қағидалар, суреткерлік шеберлік сырын түсіндіріп, студенттердің кӛркем шығарманы талдауға дағдылануы
психологиясы саласындағы білімдерді меңгеру, сыни тұрғыда ойлауға, жаңа педагогикалық идеяларды геӛнерациялауға қабілетті болу.
идея, тақырып таңдау мәселесін жазушының дүниетанымы мен тақырып ӛзектілігі мәселелерін аша білуі.
фонетикасы, Қазіргі қазақ тілі морфологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі,
үшін ана тілінің (қазақ тілінің) құрылымын, фактілерін ғылыми терең түсіуге, ана тілінің туыс тілдермен генетикалық жақындығын білуіне, ал басқа туыс емес тілдермен типологиялық ұқсастықтарын салыстыруға мүмкіндік береді.
мәселелері қарастырылып, практикалық сабақтарда қазақ тілін оқытудың нақты әдістемелері талданады, оқу- әдістемелік әдебиеттер талданады, қазақ тілі сабақтарының болмысы танылады. Күтілетін нәтижелер: - қазақ тілінің жалпы тілдер жүйесіндегі, түркі тілдер жүйесіндегі ӛзіндік орны мен ерекшеліктерімен байланыстыра білу іскерлігі; - Оқу құралдарымен, анықтама және ғылыми әдебиеттермен жұмыс жасай білу дағдысы қалыптасады. Құзыреті: арнайы: әлеуметтік серіктестікке және педагогикалық ынтымақтастыққа қабілетті болу; педагог мамандығының әлеуметтік маңыздылығын ұғыну. пәндік: қазақ тілін оқытудың теориялық мәселелерін меңгере келе, практикалық қазақ тілін оқытудың нақты әдістемелерін, оқу- әдістемелік әдебиеттер талдау, қазақ тілі сабақтарының болмысын тану.
ЭК Пәннің шифры: КAA 2213 Пән атауы: Қазақ ауыз әдебиеті Пререквизиттері: Әдебиеттануға кіріспе, Ілистану Постреквизиттері: Қазақ әдебиетінің ежелгі және хандық дәуірі, ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті, ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті, Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті, Әдебиет теориясы
сипатын таныту, оны ӛзге ғылым салаларымен байланысты (тіл, этнография, тарих, археология, философия т.6.) оқытуды кажет етеді. Дәрістік білімді семинар
сабақтармен сабақтастыру, арнайы тақырыптарға жазба жұмыстарын орындату, студентердің ойлау, сӛйлеу және жазу мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді.
жоғары оқу орындарында оқыту ісі болашақ мамандарды туған халқының ғасырлар бойы жасаған дәстүрлі мәдениеті үлгілерімен, халық ӛӛнерінің түрлерімен жан-жақты таныстыруды камтамасыз ететін білімдік үрдіс. Күтілетін нәтижелер: - Фольклорлық туындылардағы кейіпкердің рӛлі мен орнын, сондай-ақ кейіпкер харектерінің қоршаған орта мен жағдайларға байланысты қалыптасуын ашып кӛрсете білуі; - Жанрды, шығармаларды, кейіпкерлерді, сондай – ақ оларда кӛтерген келелі мәселелерді, кӛркемдік ерекшеліктерін салыстыра отырып қарастыра білуі; Құзыреті: арнайы: Кәсіби қызметте қажетті іргелі білім, білік және дағды қалыптастыру, кӛркем әдебиеттің танымдық-тәрбиелік, кӛркемдік- эстетикалық, ұлттық сипаттарын айқындай алу, талдау.
Фольклордың тарихын, терең тамырлы табиғатын, синкреттік сипатын таныту, оны ӛзге ғылым салаларын (тіл, этнография, тарих, археология, философия т.6.) меңгеру, мамандыққа қатысты қолдана білу
Қашқари, Жүсіп Баласағұн, Ахмед Иүгінеки, Ахмет Яссауи, Сүлеймен Бақырғани, Хорезми, Құтб, Сайф Сарай, Дүрбек, Әбілғазы, Қадырғали Жалайри, Хайдар Дулати, Бабыр Мақсаты: Ежелгі түркі тілді әдебиет – бертін келе қазақ халқының этникалық құрамына енген тайпалардың кӛне дәуірдегі әдебиеті, олардың ру ұлыстармен бірге жасаған кӛркем сӛз ӛнерін таныту. Ежелгі дәуірдегі ХҮ – ХҮIII ғасырларда ӛмiр сүрген жыраулар - Сыпыра, Асан қайғы, Қазтуған, Доспамбет, Шалкиiз, Жиембет, Марғасқа, Ақтамбердi, Тәтiқара, Үмбетей, Бұхар, Ктеш, Шал және т.б сӛз зергерлерiнiң ӛӛмірі мен шығармашылығы қарастырылады. Жыраулар мен ақындар поэзиясының ӛзiндiк даму ерекшелiктерiн, басылу жайы мен зерттелуiн, оның кейiнгi кезеңдегi әдебиетке әсерiн жеткiзу. Кӛркем шығарманың идеялық-тақырыптық негізін, тілдік-кӛркемдік табиғатын, қазақ әдебиетінің ӛзіне тән сипаттарын, ұлттық әдеби процестің, әдебиет терминдерінің ерекшеліктерін жете түсіндіріп, кӛркем шығарма негізінде талдау студенттерге сапалы теориялық білім беру, эстетикалық талғамын қалыптастыру. Сӛз зергерлерiнiң ӛмірі мен шығармашылығы қарастырылады. Кӛркем шығарманың идеялық-тақырыптық негізін, тілдік-кӛркемдік табиғатын, қазақ әдебиетінің ӛзіне тән сипаттарын, ұлттық әдеби процестің, әдебиет терминдерінің ерекшеліктерін жете түсіндіріп, кӛркем шығарма негізінде талдау студенттерге сапалы теориялық білім беру, эстетикалық талғамын қалыптастыру. Қазақ хандығының құрылуы қарсаңындағы қоғамдық, әлеуметтiк, саяси жағдай, Жошы ұлысының бiрнеше хандыққа бӛлiнiп кетуi. Алтын Орда мен Ақ Орда болып құрылуы, одан кейiнгi қазақ хандығының құрылуына негiз болған алғышарттар. Қазақтың алғашқы хандары - Әбiлхайыр, Керей мен әз Жәнiбек, одан кейiнгi Қасым хан, Тәуекел хан, Жәңгiр хан, Тәуке хан, сол кезеңдегi ақын – жыраулардың шығармашылығы, ӛмірі, қоғамы, заманы. Жыраулар шығармашылығында ерлік мәселелеріне елдік мәселелерінің қоса жырлануы. Ақтамберді, Үмбетей, Тәтіқара жыраулардың толғауларындағы сыртқы жауларға қарсы күрес, ерлік сарыны. Бұхар шығармашылығында қазақ халқының ӛміріндегі мәселелердің кӛрініс табуы. ХҮ-ХҮІІІ ғасыр поэзиясында жыраулық дәстүрдің одан әрі дамуы және ақындық поэзияның алғашқы ӛкілдерінің шығуы. Жыраулар поэзиясының тақырыптық, кӛркемдік, жанрлық жағынан толығуы, адам образының жасалуы, тарихи тұлғалар бейнесінің жырлануы. Жыраулар поэзиясындағы Бӛгембай, Абылай хан бейнесі. Дін, этика, мораль мәселелері, байлық пен кедейлік, о дүние мен бұ дүние жайы сӛз етілетін философиялық- дидактикалық үлгідегі туындылар, ӛлең-жырлардың күнделікті ӛмірге, тұрмысқа қатысты тақырыптармен толығуы. Күтілетін нәтиже:
- бүкіл түркі тілді халықтарға ортақ әдебиеттің /ҮІ-ХҮ-ғасырлар және ХҮ – ХҮІІІ ғғ жыраулар поэзиясының негізгі ағымын крсету; - тарихын меңгерту; - шығармалардың ішкі мазмұнын игерту; - кейіпкерлердің алар орнын айқындау; - студенттерге қазақ хандығы тұсындағы жыраулардың шығармаларын меңгертумен бiрге оны жаттау, мән-мағынасын түсiну, талдата бiлу; - идеялық – кӛркемдiк ерекшеліктерін айқындау бiлу; - әр шығармаға мiнездеме беру; - практикалық сабақта ӛз беттерінше жұмыс жасап, кӛркем шығарманың тақырып аясын аша бiлу. Құзыреті: арнайы: құрылымдау және жүйелеу біліктері мен дағдыларын меңгеру, педагогикалық болмысты тұтас қабылдауға және жүйелі ойлауға қабілетті болу; ұлттық әдебиеттің жалпы даму жолы, белесті кезеңдері, кӛркемдік- эстетикалық мәселелерін игеру; пәндік: - ежелгі дәуірдегі шығармалармен танысып, сюжеті мен композициясын талдау; - идеялық-кӛркемдігін айқындай білу; - әр шығарма кейіпкеріне мінездеме беру;
Қазтуған, Доспамбет, Шалкиiз, Жиембет, Марғасқа, Ақтамбердi, Тәтiқара, Үмбетей, Бұхар, Кӛтеш, Шал және т.б сӛз зергерлерiнiң ӛмірі мен шығармашылығын меңгеріп, талдай білу.
негіздері, Ономастика және елтану Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы, Қазіргі қазақ тілі морфологиясы Мақсаты: фонетиканың тіл білімінің бір саласы екендігі, оның салалары мен зерттеу әдістері туралы түсінік беру; тіл дыбыстарының дауыс қатысына қарай жіктелуі: дауысты және дауыссыз дыбыстар туралы түсінік беру; дыбыстардың классификациясы мен емлесін меңгерту; орфография және орфоэпия туралы түсінік беру; сӛзге толық фонетикалық талдау жасауға үйрету.
Пәннің қысқаша сипаттамасы: Қазіргі қазақ тілінің фонетика саласы – тіл дыбыстарының жүйесін, жасалу ерекшеліктерін, әртүрлі сипаты мен бір- бірімен тіркесу заңдылықтарын зерттейтін тіл білімінің бір саласы. Табиғи дыбыстардың тіл дыбыстарымен арақатынасы, тіл дыбыстарының жасалуы, олардың сапасы, тілдің ең кіші блшегі ретіндегі дыбыстардың қызметі, казақ тілінің дыбыстар жүйесі, дыбыстардың бір-біріне әсері, орфография мен орфоэпия, казақ графикасының дамуы мен қазіргі жай-күйі туралы нақты ғылыми түсінікті фонетика пәні береді. Сонымен қатар, қазіргі қазақ фонетикасының зерттелу жайы да сӛз болады.
-
фонетиканың салалары мен зерттеу әдістерін; -
қазақ тілінің дыбыстық жүйесін, оның құрамын, жіктелуін; - буын мен екпін түрлерін; - үндестік заңы: буын үндестігі мен дыбыс үндестігі арқылы қазақ тілінің ӛзіне тән ерекшеліктерін; - орфографиялық және орфоэпиялық нормаларды; - фонетикалық құбылыстарды; Құзыреті: арнайы: - ойлау мәдениеті жоғары, дүниетанымы кең, білімді тұлғаны қалыптастыру; кәсіби қызметке қажетті жаңа білім алу дағдысын игеру; - ӛз бетінше интернет ресурстарынан фонетикаға қатысты ақпаратты іздей білу, талдау, сараптау.
жүйесін, оның құрамын, жіктелуін тәжірибеде пайдалана білу, фонетикалық және фонологиялық талдау жасауды меңгеру.
Пәннің шифры: KKTL 2216 Пән атауы: Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы Пререквизитттері: Тіл біліміне кіріспе, Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы, Нормативті қазақ тілі, Тілдік қатынас негіздері, Ономастика және елтану Постреквизиттері: Қазіргі қазақ тілі морфологиясы, Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі Мақсаты: Қазіргі қазақ тілі лексикологиясы мен фразеологиясы курсының ең негізгі мақсаты – қазақ тіл білімінің лексикология және фразеология саласы бойынша тыңдаушыларға жүйелі білім беру, алған білімдерін практикалық және лабораториялық дәрежеде пысықтап, толықтыру. Білімгерлерге қазіргі қазақ тілі лексикологиясы мен фразеологиясы туралы ғылыми-теориялық білім бере отырып, оның болашақта зерттелуге тиісті проблемаларына байланысты білімгерлердіғылыми ізденіске баулып, олардың шығармашылық ой-пікірін жетілдіріп отыру. Пәннің қысқаша сипаттамасы: Қазаіргі қазақ тілі лексикологиясы курсы - жоғарғы оқу орындарының қазақ тілі мен әдебиетінен маман даярлайтын факультеттерінде оқылатын ғылыми-теориялық пән. Пән қазақ тілінің шығу тегі, атқаратын қызметі, зерттелу дәрежесі жайында жалпы мағлұмат беретін кіріспе блімнен басқа сӛз, сӛз мағынасы мен қазақ тілінің сӛздік құрамы, фразеологиясы туралы толық
ғылыми-теориялық блімнен
және лексикологияның лексикография, этимологиямен байланысына қатысты зекті мәселелерді қамтитын қорытынды блімнен тұрады.
- Қазіргі қазақ тілі .лексикологиясының объектісі мен міндетін, жіктелетін салаларын ажыратады; - Қазақ тілі лексикологиясының семантикалық сипатын, сӛз бен мағына, оның түрлері мен типтерін, олардың пайда болу жолдарын меңгереді; - Сӛздік құрамының және қордың айырмасы, олардың толығу, даму жолдары, сӛздік құрамының қолданылу сипатына қарап түрлері және олардың ерекшеліктері, актив, пассив сӛздік құрам қатыстарының шарттары мен белгілерін ажыратады; - Мәтінге лексикалық талдау жасауға үйренеді; - Қазақ фразеологиясының зерттелуін, даму, қалыптасуы жайлы мәлімет бере алады.
Құзыреті: арнайы: этикалық құндылықтар жолын ұстану, ізгілікке бейім болу; жалпы тіл біліміндегі осы заманғы ғылыми концепцияларды меңгеру, оларды жұмыс барысында оңтайлы пайдалана білу.
жайында жалпы мағлұмат беретін кіріспе бӛлімнен басқа сӛз, сӛз мағынасы мен қазақ тілінің сӛздік құрамы, фразеологиясы туралы толық ғылыми- теориялық блімнен және лексикологияның лексикография, этимологиясын меңгеру.
Пәннің шифры: ОТGKA 2217 Пән атауы: ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті Пәннің пререквизиті: Әдебиеттануға кіріспе, Қазақ ауыз әдебиеті Пәннің постреквизиті: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті, Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті, Әдебиет теориясы Мақсаты: ХІХ ғасырдағы ақын-жазушылар шығармашылығы фольклорлық, дәстүрлі жыраулық және ақындық поэзияның табиғи сабақтастығы, кӛркемдік, стильдік жалғастық мәселелері аясында ғылыми-теориялық тұрғыдан түсіндіріледі. Қазақ әдебетінің әлемдік озық кӛркемдік әдістерімен, жанрлық-стильдік шеберлік үлгілерімен үндестігіне де айрықша назар аударылады. Әлемдік әдеби дамудың ортақ заңдылықтарын игерген, жаңашылдықпен түлеген
реалистік әдебиетіміздің алыптары шығармаларындағы кӛркемдік шеберлік сырлары да
тереңдетіле қарастырылады. Пәнге қысқаша сипаттама: ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті – ұлттық сӛз ӛӛнері тарихының елеулі бір кезеңін қамтитын пән. ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиетінде ақын-жыраулар поэзиясын оқытумен қатар, ӛӛнер тұтастығы мамұнындағы ақындар (сал-серілер), әнші-ақындар шығармашылығындағы кӛрнек ӛӛнерінің ежелгі тұтастық (синкретизм) белгілерінің сақталуы меңгертіледі. Сондай-ақ, ағартушылық, демократияшыл кзқарастағы ақын- жазушылар шығармашылығының ХІХ ғасырдағы әлемдік ӛркениет дамуындағы маңызын, реалистік жаңа жазба әдебиетті дамытудағы игі ықпалдар жӛнінде терең мағлұматтар беріледі
- ХҮІІІ-ХІХ ғасырдағы ақын-жыраулар шығармаларындағы дәстүр жалғастығы мен шығармашылық байланыстарды ажырату; - Қазақ сӛз ӛнерінің философиялық, гуманистік-ағартушылық, эстетикалық мазмұнын жан-жақты қамту; - Әлемдік әдеби дамуға байланысты романтизм, реализм символизм, поэзия жанрлары т.б. әдебиеттану мәселелерін меңгеру, шығарманың тілі мен бейнелілігін айқындауы; Құзыреті: арнайы: Кӛркем шығарманың идеялық-тақырыптық негізін, тілдік-кӛркемдік табиғатын, қазақ әдебиетінің ӛзіне тән сипаттарын, ұлттық әдеби процестің, әдебиет терминдерінің ерекшеліктерін жете түсіндіріп, кӛркем шығарма
негізінде талдау студенттерге сапалы теориялық білім беру, эстетикалық талғамын қалыптастыру. пәндік: Фольклордағы синкретизмнің әнші-ақындар шығармашылығы арқылы
жаңғыра кӛріну тәсілдерін меңгеру.
Пәннің шифры: ZhGKA 2218 Пән атауы: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті. Пәннің пререквизиті: ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті. Пәннің постреквизиті: Қазіргі қазақ әдебиеті. Мақсаты: Әдеби бағыттар мен олардың ӛкілдерін айқындау арқылы шығармашылық жетістік пен кемшіліктерді саралау. ХХ ғасыр басында әдебиеттің ӛріс алған қоғамдық, санаткерлік, кӛсемсӛздік міндеттердің нәтижелерін салыстырмалы түрде қарастыру. Бұрын қарастырылмай келген немесе біржақты қарастырылған әдебиет ӛкілдерінің шығармашылығын бүгінгі кӛзқарас тұрғысынан бағалау әр әдебиет ӛкілінің басты жетістіктерін ашу. Бұл талаптың аясында қазақ сӛз ӛӛнерінің философиялық, гуманистік- ағартушылық, эстетикалық мазмұнын жан-жақты қамту басты бағдар болады. Сондықтан да осы кезеңдегі әдеби шығармалар мен белді авторлардың шығармашылығын жан-жақты қарастыру кейінгі әдеби биіктеудің, кейінгі дамуының түрлі реңдерін аңғару, айқындауға, алдыңғы әдебиеттің жетістіктерімен келетін тұстарын терең зерделеуге негіз бола алады.
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|