S.S. Korabai, M.O. Auezov Institute of Literature and Art
Chief researcher, Candidate of Philology,
Almaty, Kazakhstan
E-mail: korabay_ss@mail.ru
The scientific value of the written monument "Codex Cumanikus" Summary. The article is sanctified to the unique turkic writing monument «Сodex
Сumanikus». It is a practical reference book on a kypshak language that included the glossaries
of words of Latin and translating into Persian and kypshak languages. This part embraces the
words of everyday everyday life and terminology on trade, religion, astronomy, to military and
state service and others like that. Кuman riddles that are the major source of study of early turkic
folklore are also given in a manuscript.
In a world turcologist Сodex Сumanikus is considered the most well-known monument of
turkic letter of period of Gold Horde. This book was written more than seven centuries ago and
only copy of the «Code manuscript» discovered in 1363 in Venice among the books of library
the name of SaintMark, where she and saved until now. "Code" is written by the Roman alphabet
on a оguz-kypshak adverb. He contains kypshak calendars and folklore materials, and also latin-
persian-kypshak and kypshak-german-latin dictionaries.
Information about authors: С.С.Қорабай,М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты, бас ғылыми қызметкер, филол.ғ.
к, Алматы, Қазақстан. E-mail: korabay_ss@mail.ru ӘДЕБИЕТ [1] Қазақстан. Ұлттық энциклопедия. – Алматы: «Қазақэнциклопедиясының» Бас редакциясы, 2004. – Т.6. – 696 бет.
[2] Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін). Төрт томдық. – Алматы: «Атамұра», 1996. –Т.1. – 544 бет.
[3] Рустемов О.Д. Процессы формирования крымскотатарского литературного языка в ХҮ-ХҮІІ вв. Золотоордынское
обозрение. 2018. Т. 6, № 1.
[4] Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. – Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2005. – 576 бет.
[5] Гаркавец А. Сodex Cumanicus: Половецкие молитвы, гимны и загадки ХІІІ-ХІV в. –М., 2006.
[6] Кіт.: Қазақ әдебиетінің тарихы. Он томдық. – Алматы: «ҚазАқпарат, 2008. – Т.3. – 536 бет.
[7] Сүйішәлиев Х. Ғасырлар поэзиясы: Зерттеулер. – Алматы, 1987. 95-б.
[8] Қазақ тілі. Энциклопедия. – Алматы: Қазақстан даму институты, 1998. – 509 бет.
[9] Құрышжанов А., Жұбанов А., Белботаев А. Куманша-қазақша жиілік сөздік. – Алматы: «Ғылым», 1978.
[10] Кенжебаев Б. Әдебиет белестері. – Алматы, 1986. 23-29-бб.,
[11] Сүйіншәлиев Х. Ғасырлар поэзиясы. – Алматы, 1987. 93-101-бб.,
[12] Келімбетов Н. Ежелгі әдеби жәдігерліктер. – Астана, 2004. 278-281-бб.,
[13] Каскабасов С.А. Золотая жила. Избранные исследования. Ч.ІІ. – Астана, 2000. 102-103-бб.
[14] Қазақ жұмбақтары. Жинақ. – Алматы, 1993.
[15] Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. – Алматы, 1977.
[16] Сүйіншәлиев Х. ҮІІІ-ХҮІІІ ғасырлардағы қазақ әдебиеті. – Алматы: «Мектеп», 1989. – 278 бет.