Нуржігіт Алтынбеков



Pdf көрінісі
бет89/91
Дата16.05.2023
өлшемі1,09 Mb.
#93891
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   91
Байланысты:
Гиста шпор сурактар(Банда-2курс)

Нуржігіт Алтынбеков 
талшықты дә некер тіннен құрылған .. Сүйек қабығы сүйекті тесіп өтетін коллагенді 
талшықтардың көмегімен астын дағы пластинкалы сүйек тініне берік бекітіледі . Сүйек тініне 
периост аркылы енген қан тамырлары сүйекті көлденең тиесіл бағытталған каналдарының ішінде 
өтеді. Сүйек қа бығының функциялары : 1 ) трофикалық - сүйектің қоректенуін қамтамасыз ету ; 2 
) регенерациялық - остеогенді жасушалардын пролиферациясы , диф ференциялануы есебінен 
сүйектің өсуін және қалпына келуін жүзеге асыру ; 3 ) механикалық , тіректік - бұлшық еттермен 
байламдармен және сіңірлермен сүйектің механикалық байланыстарын қамтамасыз ету . Тығыз 
ЗАТ түтікті сүйектердің диафизін және жалпақ сүйектердің сыртқы қабатын құрайды . Тығыз 
заттың құрылымдық элементтері тығыз буынып - түйінген , қалыңдыгы 4-5 мкм сүйек 
табақшалары . Сүйек табақшаларының кеңістікте орналасу ретіне , яғни архитектоникасына 
сәйкес диафиз үш қабаттан тұрады : 1 ) сыртқы жалпы табақшалары ; 2 ) остеонды қабат ; 3 ) ішкі 
жалпы табақшалары . Сыртқы жалпы табақшалар қабаты тура сүйек қабығының астында 
орналасады . Остеонды қабат - сүйектің компактты затынын ортанғы және ең енді қабаты . Ол 
құрылымдық - функциялық бірліктері - остеондардан және олардың арасын толтыратын ендірме 
табақшалардан тұрады . Әрбір остеон немесе гаверс жүйесі ортасындағы өзектің ішінде өтетін бір 
немесе екі ұсақ қан тамырларын қоршап , концентрикалық , яғни бірінің ішіне бірі салынып 
орналаскан і 25 цилиндрлік сүйек пластинкаларынан құрылған . Ішкі жалпы табақшалар қабаты 
сүйектің тығыз затының ең ішкі бөлігін құрайды және эндостттыну астында сүйек кемігі 
қуысының шекарасын бойлап орналасады . Тығыз заттың жемік затқа ауысаттын жерлерінде ішкі 
жалпы табақшалар анық кө рінбейді , себебі олар кемік заттың трабекулдарына арқалықтарына
жалғасады . КЕМІК ЗАТ сүйектің ішкі бөлігін құрайды және құрылымдық - функциллық 
бірліктерден - сүйек трабекулдарынап тұрады . Бұл тіректік құрылымдар бос тор құрып 
орналасады және олардың орналасу бағыттары жук салмақтардың - қысу және созу күштердің 
бағыттарына сәйкес болады . Трабекуларалық ке ңістіктерде сүйек кемігі орналасады . Кемік 
заттың трабекулдары қисық пішінді сүйек табақшаларынан құрылған . Соңғылардың арасында 
ішінде остеоциттердің денелері орналасқан лакуналар көрінеді . Кемік заттың трабекулдарының 
беті дамып , яғни белсенді емес остео бласттар кабатымен және остеокласттармен катталган . 
эндост немесе ішкі сүйек қабығы - сүйек кемігі жағындағы пери остқа ұқсас сүйектің жука 
дәнекертінді кабыгы . Эндост құрылысы дәл сол периост сияқты , бірақ қабаттары нашар дамыған
. Оның құрамында белсенділігі сүйектің дамуы мен өсуі кезінде немесе сын ган жағдайда 
күшейетін здифференцияланган ( жетілмеген ) остеогенді жасушалардан және остеокласттардан 
тұратын үздіксіз қабаты бар . ЭМБРИОНДЫҚ ОСТЕОГИСТОГЕНЕЗ биомеханикалық және 
биофизикалық жағдайларға байланысты екі негізгі әдістер арқылы жүзеге асады : 1 ) тікелей және 
2 ) тікелей емес . Тікелей остеогистогенез бассүйек сүйектері нің ретикулофиброзды сүйек тінінің 
бұғананың саусақтардың дистальді бунақтарының дамуына тән . Бұл әдістің мәні - сүйек тіні 
тікелей склеротомның мезенхималық жасушаларының жиынтығынан дамиды . Тікелей остеогенез 
төрт этап арқылы өтеді . 1 этап - остеогенді аралықтың қалыптасуы . Бұл кезде бола шак сүйек 
дамитын жерде белсенді көбейетін мезенхималық жасушалардың жиынтығы пайда болады. 2 этап 
- остеогенді аралық жасушаларының дифференциялануы , остеоидтың қалыптасуы . 
Мезенхималық жасушалар бөлінуін тоқтатады да остеобластты аралылық құрайтын 
остеобласттарға дифферен цияланады . Остеобласттар ЖАЗ органикалық компоненттерін немесе 
остеоидтты синтездеп секрециялауға кіріседі .3этап - остеоидтың минералдануы .4 этап-
пластинкалы сүйек тінінің қалыптасуы. Тікелей емес остеогистогенез - сүйектің бастапқы 
қалыптасқан шеміршекті модельдің орнында дамуы . Ол адам қаңқасы сүйек птерінің көпшілігіне 
( аяқ - қолдың түтікті сүйектері , жамбас сүйектері , омырт калар және т.б. ) тән . Тікелей емес 
остеогенез эмбриогенездің 2 - айында бас талады және төрт кезең арқылы өтеді : 1 ) сүйектің 
шемір шекті моделінің қалыптасуы ; 2 ) перихондралды сүйектену ; 3 ) диафиздің эндохондралды 
сүйектенуі ; 4 ) эпифиздерде эндохондралды сүйектену жән не эпифизарлық өсу табакиназарының 
қалыптасуы Бірінші кезеңі – болашақ сүйектің шеміршекті моделінің қалыптасуы - шеміршек 
тінінің гистогенезі сияқты өтеді . Жасушалардың генетикалық бағдарламасы мен қоршалған 
микроортасынын әрекеттесу нәти жесінде склеротомдық мезенхимадан , мүше ретінде болашақ 
сүйектің пішііне ие болатын гиалинді шеміршек бастамасы дамиды . Екінші кезеңі – 
перихондралды сүйектену - диафиздин ортанғы бөлігінің шеміршек қабығына кан тамырлары кері 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   91




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет