Нуржігіт Алтынбеков



Pdf көрінісі
бет90/91
Дата16.05.2023
өлшемі1,09 Mb.
#93891
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   91
Байланысты:
Гиста шпор сурактар(Банда-2курс)

Нуржігіт Алтынбеков 
өсуін , яғни канмен жабдықталуы күшеюінің арқасында басталады . Бұл жагдай дің жасушалары 
ұрпақтарының остеогенді бағытта дифференцияланып остеобласттар пайда болуына әкеледі . 
Үшінші кезеңі - диафиздің эндохондралды сүйектенуі .Төртінші кезеңі – эпифиздерде 
эндохондралды сүйектің пайда болуы және метаэпифизарлық өсу табақшаларының қалыптасуы . 
Дуниеге келгеннен кейін жақын арада түтікті сүйектердің жоғарғы эти физінің ортасында “ 
сүйектенудің екінші орталығы " пайда болады . Бұл жер де , ертеректе диафизде болғандай , 
шеміршек минералданады және бұзылады , мұнда остеогенді жасушалармен қоршалған қан 
тамырлар кері өседі . Остеогенді жасушалар дифференцияланып , эпифиздің ішінде эндохондрал 
дық сүйекті өндіретін остеобласттарға айналады . Сүйек тінінің қайта құ рылуының мәні - 
остеокластардың сүйектің ескі бөліктерін бұзуымен бір мезетте - синхроңды , остеобласттар мен 
остеориттердің үздіксіз жаңа сүйек табақша лар мен остеондарды жасауы . Сүйек тінінің қайта 
құрылуы арқасында сүйектің үздіксіз физиологиялық регенерациясы және минералдық 
гомеостазы қамтамасыз етіледі . Остеокластар сүйек затын бұзып , онда резорбциялық каналдар 
жасайды . Оның ішіне остеогенді ізашар - жасушалармен қор шалган қан капиллярлары кіре 
өседі . Соңғылар сүйектің жасушааралық за тын өндіретін остеобласттарға дифференцияланады . 
Сүйектің құрылымдық элементтерінің ориентациясы мен сүйек затының массасы физикалық жүк - 
салмақтың векторымен мына ретке сәйкес анықталады . Сүйекке түскен жүк - салмақ векторы 
бойынша онда қан тамырлары қалыптасады . Тамырлар өз ретінде остеобласттардың бұларды 
айнала конацентрикалық орналасуын анықтай ды Бұл жасушалар сүйек затын бірінің сыртында 
бірі орналасқан цилиндр пішінді сүйек табазашалар түрде секрециялайды . Сөйтіп , бұзылған ескі 
остеондардың орнында жаңа остеондар пайда болады , сүйектің конструкциясы түскен физикалық 
жүк – салмақ векторы бойынша кан тамыр калыптасады. Сүйек тінінің қайта құрылуына әсер 
ететін сыртқы факторларға меха никалық күш - салмақ жатады . Ол артқан жағдайда 
остеобласттардың бел сенділігі күшейеді , бұл өз ретінде остеондар молшерінің көбеюіне , сүйек ті 
нінің тығыздалуына және беріктігінің ұжаюына әкеледі . Сүйекке түскен ме ханикалық күш - 
салмақ әлсіреген жағдайда , остеокласттардың белсенділігі күшейеді , сондықтан олар сүйек тінін 
бұзып , оның тығыздығын және берік тігін төмендетеді . Сүйек тінінің қайта құрылуына тагы 
пьеоэлектрлік эффект - сүйекке механикалық жүктеме түскен кезде онда пайда болатын электр 
құбылыс тары әсерін тигізеді . Суйектің деформациясы кезін де , қысылу әсерінен сүйек 
табақшасының ойыс беті - теріс , ал денес сағы оң зарядталады . Сүйек табақшасының теріс 
зарядталған бетінде сүйек затын өндіретін остеобласттар белсенді болады , оң зарядталған 
жагыңда - сүйек тінін бұзатын остеокласттар күшейеді . Сүйек тінінің қайта құрылуына С , Д. А 
витаминдері де елеулі әсер етеді . С витамині остеобласттарды күшейтеді , коллагеннің сүйек 
затының мине рализациясына қатысатын сілтілі фосфатазаның синтезін және секрециясын 
күшейтеді . С витаминінің жетіспеушілігі бұл процестерді әлсіретеді , сол се бетті сүйектің өсуі 
тоқтатады , сүйек тіні жұмсарады және тығыздығы те мекем . Д витамині , дәлірек айтсақ , оның 
биологиялық активті түрі - кальцитри от гормоны ішекте калыцый және фосфаттардың сорылуын 
және олардың сүйекке шөгуін минералданудын ынталандырады . Д витаминінің жетіспеу шілігі 
сүйек тінінің минералдануын төмендетеді . А витамині остеобласттарды ынталандыру және 
остеокласттарды басу аркылы сүйек тінінің қалыптасуын және өсуін сүйемелдейді . А витаминінің 
жетіспеушілігі остеогенезді және сүйектің өсуін тежейді . Бұл витаминнің шектен артқандыгы 
метаэпифизарлық шеміршек өсу табақшаларының бітіп кетуіне әкеледі , нәтижесінде сүйектің 
ұрындыкка өсуі баяулатады . Сүйек тінінің қайта құрылуына жер стетін ішкі факторларға 
қалқанша бездің , қалқанша маңы бездің жыныс бездерінің және гипофиздің гормон дары жатады . 
Әсіресе , паратирин және кальцитониннің рөлі өте маңызды олардың антагонистік жері канда 
кальций мондары деңгейінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді . 
66. Қаңқа бұлшықеті ағза ретінде. Қаңқа бұлшықетінің регенерациясы 
ҚАҢҚА БҰЛШЫҚ ЕТ ТІНДЕРІНІҢ РЕГЕНЕРАЦИЯСЫ . Көлденең жолақты бұлшық ет 
талшықтарының қалыпты морфофункциялық жағдайын қолдау физиологиялык регенерация 
арқылы қамтамасыз етіледі . Осы тұста талшықтың ескі және бұзылып жаткан кұрамдастары ( 
миофи брилдері , митохондриялары ) жаңа органеллаларға және саркоплазманың басқа 
құрылымдарына алмастырылады . Бұл процесс екі механизмдер аркылы жүзеге асырылады : 1 ) 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   91




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет