Нуржігіт Алтынбеков өсуін , яғни канмен жабдықталуы күшеюінің арқасында басталады . Бұл жагдай дің жасушалары
ұрпақтарының остеогенді бағытта дифференцияланып остеобласттар пайда болуына әкеледі .
Үшінші кезеңі - диафиздің эндохондралды сүйектенуі .Төртінші кезеңі – эпифиздерде
эндохондралды сүйектің пайда болуы және метаэпифизарлық өсу табақшаларының қалыптасуы .
Дуниеге келгеннен кейін жақын арада түтікті сүйектердің жоғарғы эти физінің ортасында “
сүйектенудің екінші орталығы " пайда болады . Бұл жер де , ертеректе диафизде болғандай ,
шеміршек минералданады және бұзылады , мұнда остеогенді жасушалармен қоршалған қан
тамырлар кері өседі . Остеогенді жасушалар дифференцияланып , эпифиздің ішінде эндохондрал
дық сүйекті өндіретін остеобласттарға айналады . Сүйек тінінің қайта құ рылуының мәні -
остеокластардың сүйектің ескі бөліктерін бұзуымен бір мезетте - синхроңды , остеобласттар мен
остеориттердің үздіксіз жаңа сүйек табақша лар мен остеондарды жасауы . Сүйек тінінің қайта
құрылуы арқасында сүйектің үздіксіз физиологиялық регенерациясы және минералдық
гомеостазы қамтамасыз етіледі . Остеокластар сүйек затын бұзып , онда резорбциялық каналдар
жасайды . Оның ішіне остеогенді ізашар - жасушалармен қор шалган қан капиллярлары кіре
өседі . Соңғылар сүйектің жасушааралық за тын өндіретін остеобласттарға дифференцияланады .
Сүйектің құрылымдық элементтерінің ориентациясы мен сүйек затының массасы физикалық жүк -
салмақтың векторымен мына ретке сәйкес анықталады . Сүйекке түскен жүк - салмақ векторы
бойынша онда қан тамырлары қалыптасады . Тамырлар өз ретінде остеобласттардың бұларды
айнала конацентрикалық орналасуын анықтай ды Бұл жасушалар сүйек затын бірінің сыртында
бірі орналасқан цилиндр пішінді сүйек табазашалар түрде секрециялайды . Сөйтіп , бұзылған ескі
остеондардың орнында жаңа остеондар пайда болады , сүйектің конструкциясы түскен физикалық
жүк – салмақ векторы бойынша кан тамыр калыптасады. Сүйек тінінің қайта құрылуына әсер
ететін сыртқы факторларға меха никалық күш - салмақ жатады . Ол артқан жағдайда
остеобласттардың бел сенділігі күшейеді , бұл өз ретінде остеондар молшерінің көбеюіне , сүйек ті
нінің тығыздалуына және беріктігінің ұжаюына әкеледі . Сүйекке түскен ме ханикалық күш -
салмақ әлсіреген жағдайда , остеокласттардың белсенділігі күшейеді , сондықтан олар сүйек тінін
бұзып , оның тығыздығын және берік тігін төмендетеді . Сүйек тінінің қайта құрылуына тагы
пьеоэлектрлік эффект - сүйекке механикалық жүктеме түскен кезде онда пайда болатын электр
құбылыс тары әсерін тигізеді . Суйектің деформациясы кезін де , қысылу әсерінен сүйек
табақшасының ойыс беті - теріс , ал денес сағы оң зарядталады . Сүйек табақшасының теріс
зарядталған бетінде сүйек затын өндіретін остеобласттар белсенді болады , оң зарядталған
жагыңда - сүйек тінін бұзатын остеокласттар күшейеді . Сүйек тінінің қайта құрылуына С , Д. А
витаминдері де елеулі әсер етеді . С витамині остеобласттарды күшейтеді , коллагеннің сүйек
затының мине рализациясына қатысатын сілтілі фосфатазаның синтезін және секрециясын
күшейтеді . С витаминінің жетіспеушілігі бұл процестерді әлсіретеді , сол се бетті сүйектің өсуі
тоқтатады , сүйек тіні жұмсарады және тығыздығы те мекем . Д витамині , дәлірек айтсақ , оның
биологиялық активті түрі - кальцитри от гормоны ішекте калыцый және фосфаттардың сорылуын
және олардың сүйекке шөгуін минералданудын ынталандырады . Д витаминінің жетіспеу шілігі
сүйек тінінің минералдануын төмендетеді . А витамині остеобласттарды ынталандыру және
остеокласттарды басу аркылы сүйек тінінің қалыптасуын және өсуін сүйемелдейді . А витаминінің
жетіспеушілігі остеогенезді және сүйектің өсуін тежейді . Бұл витаминнің шектен артқандыгы
метаэпифизарлық шеміршек өсу табақшаларының бітіп кетуіне әкеледі , нәтижесінде сүйектің
ұрындыкка өсуі баяулатады . Сүйек тінінің қайта құрылуына жер стетін ішкі факторларға
қалқанша бездің , қалқанша маңы бездің жыныс бездерінің және гипофиздің гормон дары жатады .
Әсіресе , паратирин және кальцитониннің рөлі өте маңызды олардың антагонистік жері канда
кальций мондары деңгейінің тұрақтылығын қамтамасыз етеді .
66. Қаңқа бұлшықеті ағза ретінде. Қаңқа бұлшықетінің регенерациясы
ҚАҢҚА БҰЛШЫҚ ЕТ ТІНДЕРІНІҢ РЕГЕНЕРАЦИЯСЫ . Көлденең жолақты бұлшық ет
талшықтарының қалыпты морфофункциялық жағдайын қолдау физиологиялык регенерация
арқылы қамтамасыз етіледі . Осы тұста талшықтың ескі және бұзылып жаткан кұрамдастары (
миофи брилдері , митохондриялары ) жаңа органеллаларға және саркоплазманың басқа
құрылымдарына алмастырылады . Бұл процесс екі механизмдер аркылы жүзеге асырылады : 1 )