«Мәдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары


Уд — Үді; ( Телец, Сəуір) «Торпақ» (?) деп жүрміз. М. Қашқари «Уд иылы — Сыйыр  жылы» дегенде келтіреді. Ерəндір (Ерентүз)



Pdf көрінісі
бет152/161
Дата19.05.2023
өлшемі1,69 Mb.
#95066
түріБағдарламасы
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   161
Байланысты:
5 том Құтадғу білік толық түсіндірме

Уд — Үді; Телец, Сəуір) «Торпақ» (?) деп жүрміз. М. Қашқари «Уд иылы — Сыйыр 
жылы» дегенде келтіреді.
Ерəндір (Ерентүз) — Егіздер (Близнецы, Зауза). М. Қашқарида «Мезон» («Мизан»)
жұлдызы.
Қушық — (Рак, Саратан.) қазіргі оқулықтарда — «Шаян».
140. Арыстан (Арслан) — Арыстан (Лев; Əсет).
Бұғдай басы — Бидай басы (Дева; Сүмбіле).
Үлгү (Үлгүү) — Өлкі; Таразы (Весы; Мизан).
Чадан — Шаян (Скорпион, Ақырап). «Бүйі» деп жүрміз.
Иа — Сұрмерген (Стрелец, Қауыс). «Мерген» деп жүрміз.
141. Оғлақ — Ұғылақ. Ешкінің лағы (Козерог, Жəді); «Ешкімүйіз» аталып жүр.
Көнəк — Көнек. (Водолей; Дəлу). «Суқұюшы» деп аталып жүр.
Балық — Балық (Рыбы, Хұт).
142—143. Жазғытұрымғы, яғни көктем жұлдыздары (үшеу): Қозы, Үді, Ерентүз; Жаз 
жұлдыздары (үшеу): Қушық, Арыслан, Бұғдай басы; Күз жұлдыздары (үшеу): Үлгү, 
Чадан, Иа; Қыс жұлдыздары (үшеу): Оғлақ, Көнəк, Балық.
197. Иалңұқ (Йалаңұқ) — адам баласы, пенде. (С. Малов). Жаңылысуға бейімділігі
ғафылдығы үшін де адамның аты «иалңұқ» болды деген мағынаны аңғартады.
206. Бұрындық — көне түркі текстерінде «Б» мен «М» əріптерінің ауысып түсетін жайлары 
жиі. «Мұрындық» сөзінің бір транскрипциясы.
241. Заххақ — Иранның эпикалық шығармаларында айтылатын зұлым шах («Шахнама»). 
Оның екі иығында адамның миымен қоректенетін екі жылан ұялапты-мыс.
Фариддун — Заххақты жеңген əділ, адал мифологиялық қаһарман (Афридун).
264. Терең мағыналы бəйіттердің бірі. Осы жолдарды шыңжаңдықтар да, өзбектер 
де, Н. Гребнев, С. Ивановтар да аса ықылас қойып, құлпыртып аударған. 264-жол 
ұйғыр тіліндегі аудармасында да, С. Иванов аудармасында да бірдей. «Неважно, где 
сесть — во главе ли, в придверье» (С. Иванов), «Ол мейлі есікте, иə төрде тұрар». 
(Ұйғыршаның жолма-жол көшірмесі.) Біз де түпкі мағынаны ұстандық. Бұларды 
оқығанда қазір де ел ішіне кең тарап кеткен, Мұхтар Əуезов айтыпты-мыс десетін: 
«Төр иесі қайда болса, төр сонда!» деген сөздер еске түседі.
268. Сүзəр (көне түркі.) — сүзіп тазартар, түзіп жөндер, аршып жүйелер деген мағынада.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   161




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет