Ұлы дала ұбт білім беру орталығының Биология пәнінің мұғалімі: Абылқасымова Зере Биология пәнінен Эндокриндік жүйе Бездер
жүктеу/скачать 416,42 Kb. Pdf көрінісі
|
№13 Гормондар
- Бұл бет үшін навигация:
- Қалқанша безінің нәрестедегі салмағы
- 0,15 – 0,20 мг болу керек. Белгілері
- БАДЫРАҚ КӨЗ (БАҚШАҢКӨЗ Н/Е БАЗЕДОВ АУРУЫ) Белгілері
- К.А.Базедов
- Қалқаншамаңы безінің гормоны
- Егер ағзада паратгормон жетіспесе н/е алып тастаса
- Қалқаншамаңы безінен паратгормон көп бөлінсе
- Кортикодитардың Қызметтері
- Глюкокортикоидтар
- Бүйрекүсті безінің милы заттың гормондарының қызметі
- Гормоны
- Бүйрекүсті безінің қыртысты қабатының бұзылуынан пайда болатын ауру
| пропорционалды: дене бітімінің сәйкестілігі; 2) дене бітімінің сәйкессіздігі.
36. Эпифиздің пішіні: домалақша без. 37. Эпифиздің салмағы: 0,2 г. 38. Орталық ми мен аралық мидың ортасында орналасқан без: эпифиз 39. Эпифизден бөлінетін гормон: Мелатонин гормоны бөлінеді. Ол – организмдегі тәуліктік ырғаққа, басқа ішкі бездерінің ж/е қандағы калий мөлшеріне әсер етеді. 40. Барлық омыртқалы жануарлар мен адамда болатын ішкі секреция бездерінің ішіндегі ең ірісі: қалқанша безі 41. Көмекейдің алдыңғы жағында орналасқан без: қалқанша без 42. Қалқанша бездің ересек адамда салмағы: 15 – 30 г, пішіні – таға тәрізді. 43. Қалқанша безінің нәрестедегі салмағы: 1 – 2 г 44. Қалқанша безінің негізгі гормоны: тироксин. 45. Тироксин гормонының қызметі: Тироксин гормоны зат алмасуға (нәруыз бен май) қатысады; Организмнің өсуі мен дамуын реттейді; Жүйке жүйесінің қозуы мен жүректің жиырылуын арттырады. Құрамында йод бар. 46. Қалқанша безінен гормон жетіспесе болатын аурулар: МИКСЕДЕМА, КРЕТИНИЗМ, ЗОБ (ІСПЕҰҒАҚ, ЖЕМСАУ) 47. Микседеманың белгілері: Зат алмасу төмендейді, нәруыз алмасу бұзылады; Терінің астына су жиналады, тері құрғап, дене ісінеді; Адам семіреді, дене температурасы 35C болып, үнемі тоңады, күш қуаты аз, әлсіз болып, ұйқысы келе береді. Дене температурасы төмендейді; Жүрек қызметі бұзылады; Қимыл – қозғалыс кезінде әлсіздік байқалады; Сөйлесу, ойлау нашарлайды; Шашы түсіп, сирейді. Емі: тироксин гормоны. 48. ІСПЕБҰҒАҚ (ЭНДЕМИЯЛЫҚ ЗОБ). Егер ішетін су мен тағамда йод жетіспесе пайда болады. Тәулігіне адамның қабылдайтын йод мөлшері 0,15 – 0,20 мг болу керек. Белгілері: Қалқанша бездің ұлпалары өсіп, ұлғайып, салмағы 1 кг жетеді; Емі: Балабақша мен мектептерде балаларға антиструмин дәрісін береді. 49. КРЕТИНИЗИМ: Жас балалардың бойы өспей, ми сыңарлары қыртысының қызметін бұзылып, ойлау процесі мен жыныстық жетілуі тоқталады, ақыл – есі кем болады. 50. БАДЫРАҚ КӨЗ (БАҚШАҢКӨЗ Н/Е БАЗЕДОВ АУРУЫ) Белгілері: Зат алмасу қарқынды жүреді; Жүйке жүйесі шектен тыс қозады, жүрегі жиі соғып, тыныс алуы жиілейді; Температурасы 37 – 38 С болады, ұйқысы қашады, жеген тамағы ағзаға сіңбейді Көздің бұлшықеттеріне күш түсіп көз бақырайып кетеді; Жүректің жиырылуы, қан қысымының жоғарылауы; Жүйке жүйесінің қызметі артады; Тамақты көп ішкенмен арықтайды; Тез ашуланғыш, терлегіш болады; Көздері бадырайып, шарасынан шығып тұрады; К.А.Базедов сипаттап жазған. Емі: қалқанша безінің кішкене бөлігін кесіп тастайды н/е рентген сәулесі. 51. Бездердің екеуі қалқанша безінің жоғары жағына, екеуі төменгі жағына орналасқан: қалқаншамаңы безі 52. Қалқаншамаңы безінің үлкендігі: асбұршақтай. Салмағы: 20 – 50 мг. 53. Салмағы ер адамдарда 30 жасқа дейін, әйелдерде 45 – 50 жасқа дейін өседі. 54. Қалқаншамаңы безінің гормоны: паратгормон. 55. Паратгормонның қызметі: А) сүйектерде жиналатын фосфор мен кальцийдің мөлшерін реттейді. Ә) тағамның құрамындағы кальций пен фосфордың ішекке тез сіңуін әсер етеді. 56. Егер ағзада паратгормон жетіспесе н/е алып тастаса: Қанда кальцийдің мөлшері азайып, фосфордың мөлшері артады. Орталық жүйке жүйесінің қозғыштығы артады; Бұлшықеттер сіресіп (түйіліп) қалады; Тістер өте сынғыш, бор түстес дақтар пайда болады. 57. Қалқаншамаңы безінен паратгормон көп бөлінсе: Сүйекте кальций азаяды; Қан тамырларда, бауыр мен бүйректе, мида кальций көп жиналады. Адамда әлсіздік, селқостық, көңілсіздік пайда болады. 58. Кеуде қуысында кеңірдектің жоғарғы ұшын жауып тұрады: айырша без (тимус) 59. Айырша без балалық шақта ірі – 30 г, жыныстық жетілуден кейін – 20 г 60. Айырша безінің гормоны: тимозин. 61. Тимозин – иммундық жүйенің орталық мүшесі. 62. Тимозин жетіспесе: Иммундық қасиет төмендейды; Көкбауырдың мөлшері кішірейеді; Қандағы лимфоцит мөлшері азайып, антидене түзілмейді. 63. Бүйректің жоғары жағындағы жұп бездер: бүйрекүсті безі 64. Бүйрекүсті безінің екі қабаттан тұрады: сырты қыртысты, ішкі милы 65. Кортикоидтар – бүйрекүсті бездерінің қыртысты қабатында түзілген гормон. Күйзеліс кезінде бөлінеді. 66. Кортикодитардың Қызметтері: ағзада көмірсу мен май алмасуын реттейді; қан тамырлар жүйесінің қызметін, қаңқа бұлшықеттерінің, ішкі мүшелердің бұлшықеттерін белсендіреді. 67. Глюкокортикоидтар: нәруыздың көмірсуға айналуына (глюкоза), нәруыз ж/е көмірсудың ыдырауының қарқынды нәтижесінде энергия бөлінуіне әсер етеді; 68. Минералдыкортикоидтар: минералды заттардың, тұз бен су алмасуын реттейді. Қан мен ұлпадағы натрий, калий, хлордың қалыпты мөлшерін реттейді. Жыныс мүшелерінің дамуы мен қалыптасуына септігін тигізеді. 69. Бүйрекүсті безінің милы заттың гормондарының қызметі: Артериялық қысым жоғарылайды; Жүректің жиырылуы жиілейді; Қанда глюкозаның мөлшері артады; Қанның ұюын тездетеді; Ұлпалардың оттекті пайдалануы жоғарылайды; Қуық пен бронхылардың бұлшықеттері босайды. Гормоны: адреналин, норадреналин. 70. Бүйрекүсті безінің қыртысты қабаты жарақаттанса н/е гормон аз бөлінсе: Қанда натрий мен хлордың мөлшері төмендеп, калийдың мөлшері артады; Су мөлшері азайып, қан қысымы төмендейді; Қанда қанттың ж/е ұлпаларда гликогеннің мөлшері азаяды. 71. Бүйрекүсті безінің қыртысты қабатының бұзылуынан пайда болатын ауру: жүктеу/скачать 416,42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|