Тест сұрақтары
нұсқа
Ақпарат теориясында, ақпарат деген – ол:
біліміміздің біртұтас құрылымын жасауда біздің миымызға әртүрлі ақпарат көздерінен және әртүрлі формада түсетін мәліметтер;
анықталмағандықты толық айқындайтын немесе алдындағы анықталмағандықтың мөлшерін азайтатын мәліметтер;
материяның бітұтас атрибуты;
қоршаған ортамыздың бейнесі;
жаңалық болған мәліметтер.
Біреудің пікіріне немесе тұжырымына тәуелді емес ақпаратты былай дейді:
ақиқатты;
өзекті;
объективті;
қажетті;
түсінікті.
Мына әрекеттерді ақпараттық үрдістер дейді:
глобольды ақпараттық жүйелерді құруды;
жалпы ақпарат құралдарының жұмысын басқаруды;
ақпаратты алуды (іздеуді), сақтауды, тасымалдауды және
өңдеуді;
дүниежұзілік компьютерлік торды ұйымдастыруды;
жаңа дербес компьютерлерді құрастыруды;
Ақпаратты тасуда міндетті тұрде қажетті нәрселер:
екі адам;
жіберілетін ақпараттың мазмүндылығы;
ақпарат көзі, қабылдауыш және олардың арасындағы байланыс арнасы;
жіберілетін ақпараттың өте толықтылығы;
байланыс арнасының дуплекстілігі.
Келесі сигналдардың қайсысы аналогты болады;
маяк сигналы;
SOS сигналы;
кардиограмма;
жол бегісі;
светофор сигналы.
Ақпараттың компьютердегі ішкі ұсынымы:
үздіксіз;
дискретті;
бөлшекті дискретті, бөлшекті үздіксіз;
26
«үздіксіз», «дискретті» терминдерін пайдаланып сипаттауға келмейді;
дискреттіде және үздіксізде қарарынан.
Мәтінді ағалшын тілінен орыс тіліне аудару үрдісін;
ақпаратты сақтау;
ақпаратты тасу;
ақпаратты іздеу;
ақпаратты өңдеу;
жоғарыда аталған үрдістердің біреуіде емес.
Есептеу үрдістерін программалау арқылы басқару идеясын ең алғаш айтқан;
Н. Винер;
Дж. Маучли;
А. Лавлейс;
Ч. Бэббидж;
Дж. фон Нейман.
Алфавит деп:
a. бас және кіші әріптерді, кемтікті (бос орын), тыныс белгілерін айтады;
аралас реттелген белгілердің жиынын айтады;
барлық мүмкін болатын белгілердің жиынын айтады;
әр сөздің тек бір ғана мәні болғанды;
тәртібі анықталған белгілердің жиынын айтады.
Код деп:
ұзындығы белгіленген екілік сөзді айтады;
он алтылық жүйеде жазылған символдар тізбегін сипаттайтын ережелерді айтады;
екілік белгілерден құралған сөздердің тізбегін сипаттайтын ережелерді айтады;
әртүрлі белгілер тізбектерін сипаттайтын ережелерді айтады;
бір алфавитің белгілерін басқа алфавитің белгілеріне
сәйкестіруді сипаттайтын ережелерді айтады.
Ақпарат теориясында хабардағы ақпараттың мөлшері былай анықталады:
хабардағы әртүрлі символдардың мөлшері;
хабардың алынуына байланысты, анықталмағандықтың мөлшерінің азайыу өлшемі;
хабарды сақтауға қажетті, компьютердегі жадының көлемі;
кодталатын символдың көбейтіндісінің қосындысын оның алфавиттен таңдалуының орташа ықтималдығына бөлу;
e. ақпарат тасымалдаушының-сигналдың физикалық
қуаттылығы.
Ақиқаттық жағдайды анық бейнелейтін ақпаратты... дейді:
керек;
толық;
объективті;
анық;
түсінікті.
Математика оқулығында ақпараттың мынадай түрлері бар:
графикалық, дыбыстық және сандық;
графикалық, мәтіндік және дыбыстық
графикалық, мәтіндік және сандық;
тек қана мәтіндік ақпарат;
тек қана сандық ақпарат.
Студеннтік мейрамды бейне таспаға түсіру не үшін керек?:
ақпаратты өңдеу;
ақпаратты сақтау;
ақпаратты беру;
ақпаратты іздеу;
ақпаратты кодпен ашу.
Ақпаратты өңдеу үрдісі - ол:
формалды ережелерге сәйкес, бір түрден басқа түрге өзгерту;
қабылдау кезінде ұғыну (интерпретациялау);
беру кезінде ыңғайлы түрге өзгерту;
қасақана бұрмалану, басқа түрге өзгерту;
іздеу, өзгерту.
Дискретизациялау ол:
уақытта өзгеретін физикалық үрдіс;
сигналдың қасиеті;
үздіксіз сигналды дискеттіге өзгерту үрдісі;
дискретті сигналды үздіксізге айналдыру үрдісі;
сигналдың физикалық табиғатын өзгерту үрдісі.
Сигналдың үздіксіз болу жағдайы:
егер сигналдың параметрі кезегімен, уақытта өзгеретін, саны шектеулі мәндерді қабылдаса;
егер бір көзден барлығы бір бит/с жіберілсе;
егер сигналдың параметрі белгілі бір аралықта кез келген мәнді қабылдаса;
егер толқынның көмегімен берілсе;
егер электромагниттік импульс берілсе.
Есептеу машиналарында екілік есептеу жұйесін қолдану идеясын айтқан:
Ч. Бэббидж;
Б. Паскаль;
Г. Лейбниц;
Дж. Буль;
Дж. фон Нейман.
Алфавит деген:
символдардың кез келген шекті тізбектері;
сызықтықтық ретті, белгілердің шекті жиынтығы;
фонемдердің жиынтығы;
графемдердің кездейсоқ жиынтығы;
қытайлық идеограммалардың кездейсоқ іріктеуі.
Тіл формалды деп аталады, егер онда:
әрбір сөз тек қана бір мағналы боса;
әрбір сөздің мәні екіден аспаса;
сөздерді құру ережелері өте қатаң тапсырылса;
әрбір сөз тек қана бір мағналы және тілдің алфавитінен сөздердің құру ережелері бір мәнді болса;
әрбір сөздегі әріптердің саны белгілі тұрақталған натурал
саннан аспаса.
Теориялық информатиканың сүйенетін ілімдері:
электр және механика заңдылықтары;
тәбиғат заңдылықтары;
математикалық логика, алгоритмдер теориясы, кодтау тео-риясы, жүйелік анализ;
математиканың бөлімдері: сандық анализ, математикалық анализ, дифференциалды теңдеулер;
математикалық анализ, кодтау теориясы, сандық анализ.
нұсқа
Басқару теориясында ақпарат дегеніміз ол:
a. сигналдардың немесе белгілердің формалары туралы хабарлар;
қоршаған ортадағы және ондағы өтіп жатқан үрдістер туралы бағыттау мәліметтері;
бағыттау, белсенді әрекеттер жасау, басқару үшін, яғни басқару жүйесін сақтау, жетілдіру, дамыту мақсатында қолданылатын білім бөлігі;
құжаттар тұрінде жазылып алынатындар;
анықталмағандықты толық айқындайтын немесе алдындағы анықталмағандықтың мөлшерін азайтатын мәліметтер.
29
Ұсынылу пішініне байланысты ақпарат мына түрлерге
бөлінеді:
қарапайым, эстетикалық, саяси-қоғамдық;
әлеуметтік, техникалық, биологиялық, генитикалық;
визуалдық, аудиальдық, ырғақтық, иіс сезгіштік, дәмділік;
ғылымдық, өндірістік, техникалық, басқармалық;
мәтіндік, сандық, графикалық, әуендік, аралас;
Ақпаратты іздеу – ол:
реферат жазу;
уақыт бойы трансляциялау;
кодпен ашу;
байқау үрдісі;
сақталған ақпаратты шығару.
Хабардың кодталуы мына кезде болады:
хабардың байланыс жүйесінсінен өткен мезетте;
алушының хабарды қабылдау мезетінде;
хабардың қөзінен байланыс жүйесіне түскен мезетте;
арнайы программамен, хабардың шифрын ашу үрдісінде;
оны дискреттеу кезінде.
Сигнал дискретті деп аталады, егер де ол:
ақпаратты беру үрдісінде кодталмаса және кодпен ашылмаса;
уақыт және амплитуда бойы үздіксіз өзгерсе;
электрлік формада берілсе;
саны шектеулі уақыт мезеттері кезінде, тек қана саны шектеулі мәндерді қабылдай алса;
ақпаратты беру үрдісінде кодталса.
Байланыс арнасы– ол:
a. беру кезінде ақпаратты қабылдауды қамтамасыз ететін құрылғылар жиыны;
ақпараттың көзінен шыққан бастапқы хабарды, берілу түріне келтіріп түрлендіретін құрылғылар жиыны;
хабарды беру кезінде кодтайтын және кодпен ашатын құрылғысы;
ақпаратты тасымалдаушы;
сигналды ақпараттың көзінен беруді және қабылдаушыға жеткізуді қамтамасыздандыратын техникалық құрылғылар жиыны;
Логиканы алгебраландыру бағытында шешуші үлес қосқан:
А. Тьюринг;
Г. Лейбниц;
Дж. Буль;
Н. Винер;
30
Ч. Бэббидж.
Берілген тілдің алфавитінен сөздерді құрастыруға арналған ережелер жиынын былай атайды:
жазба;
синтаксис;
семантика;
грамматика;
прагматика.
Ұзындығы айнымалы кодына жатады:
ондық сандарға арналған 4-биттік Грэй коды;
циклдік Грэй коды;
4 позициялық шынжырлы код;
Морзе коды;
Бодо коды.
Қоғамдық мәніне қарай ақпарат былай бөлінеді:
мәтіндік, сандық, графикалық, әуендік, аралас;
визуалдық, дыбыстық, дене арқылы сезіну, иіс сезгіштік, дәмділік,
әлеуметтік, техникалық, биологиялық, генетикалық;
күнделікті, саяси-қоғамдық, эстетикалық, ғылыми, техникалық, өндірістік, басқарушылық;
ғылыми, өндірістік, техникалық, басқарушылық;
Осы сәтте маңызды және мағналы ақпаратты былай деп
атайды:
анық;
актуальды;
толық;
пайдалы;
түсінікті.
«Телевизиялық мұнара - телевизор» жүйесінде ақпаратты тасымалдаушы:
гравитациялық өріс;
дыбыс толқыны;
электромагниттік толқын;
вакуум;
ауадағы азот молекулаларының концентрациясы
Ақпаратты беру үрдісінің мысалын нұсқаңыз:
телеграмма жіберу;
диктантты тексеру;
сөздіктен керек сөзді іздеу;
деректер қорынан сұраныс жасау;
31
марка коллекциясын жинау.
Сигнал деп аталады:
кез келген материалдық зат;
хабарды беруді қамтамасыз ететін қандай да бір физикалық шаманың уақыт бойынша өзгеруі;
радиотолқын;
әртүрлі күйдегі зат;
физикалық үрдістің уақыт бойынша өзгеруі;
Аналогтық сигнал – ол:
a. уақыт мезеттерінің саны шектеулі кезінде, тек қана саны шектеулі мәндерді қабылдай алады;
b. амплитудасы және уақыты бойынша үздіксіз өзгеретін сигнал;
мәтіндік ақпаратты таситын сигнал;
ақпаратты таситын кез келген үрдіс;
сандық сигнал.
16. Автоматты есептеуіш машинаның функционалдық құралдарының құрамы мен тағайындалуын алғаш рет анықтаған:
Джон фон Нейман;
Чарльз Бэббидж;
Ада Лавлейс;
Алан Тьюринг;
Клод Шеннон.
Тілдің сөйлемдерінің мағынасын ашатын ережелер былай
аталады:
жазбаша;
синтаксис;
грамматика;
прагматика;
семантика.
Формалды тілдердің қатарына жататын:
табиғи тілдер;
арго тілі;
Морзе әліппесі;
сленг;
программалау тілдері.
Кодтың ұзындығы деп:
бастапқы алфавиттегі символдар санын айтады;
кодталған ақпаратты жазуға арналған, алфавиттің қуаттылығын айтады;
кодталатын ақпаратты, кодтау алфавитінде көрсету үшін, сөзде қолданылатын белгілердің санын айтады;
кодталатын ақпаратты, бастапқы алфавитте көрсету үшін, қолданылатын белгілердің санын айтады;
кодтау және бастапқы алфавиттерінде қолданылатын
қосынды символдар санын айтады.
Хабардағы ақпарат саны, қабылдаушыға келген хабардың жаңалық болғанына тәуелді деп, ақпаратты өлшеуге болама?
иә, әлбетте;
болмайды;
иә болатын шығар;
иә дейік, әй жоқ болмайды;
бүгінгі таңда бұл сұраққа үзілді-кесілді жауап беру мүмкін
емес.
Құжаттануда ақпарат – ол:
жаңалығы бар мәліметтер;
сыртқы дүниеден алынған мазмұндарды, біздің сезімдеріміздің оған ыңғайлану үрдісінде белгілеу;
техникалық жүйелердегі сигналдар, импулсьтар;
қалай да болсын, барлығы, таңбалар формасында, құжаттар түрінде жазылып алынуы;
материяның ажырағысыз қасиеті.
Достарыңызбен бөлісу: |