Педагогикалық жоғары оқу орны мен білім беру ұйымдары
жүктеу/скачать 10,03 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Отличительные особенности стратегии в воспитании и образовании стран – лидеров
- «Самая важная вещь в этой жизни – это помогать побеждать. Даже если это означает что нужно замедлить или изменить собственную гонку». Спиноза
- Күзембайұлы Аманжол тарих ғыл.докторы, профессор ҚМПИ. Əлібек Тамара Қайыржанқызы
- ƏЛЕУМЕТТАНУ ПƏНІН ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖƏНЕ ƏДІСТЕМЕЛІК МƏСЕЛЕЛЕРІ АННОТАЦИЯ
- Keywords: theory, methodology, paradigm, innovation technology, resource.
- Куребаева Гулнара Ахметовна
Семьи. Браки чаще ранние, ближе к 18 годам. Молодые отделяются, снимают жильё или берут кредит. Родители не препятствуют, даже если не одобряют выбор. Дети рано становятся самостоятельными, независимыми. Родители при появлении внуков не стремятся перекладывать на себя ответственность за их воспитание, хотят спокойно пожить для себя. Швейцария. Дошкольное воспитание.Бесплатное дошкольное образование с 5-6 лет не является обязательным. График работы гибкий, ребёнка можно привести в любое время, когда это необходимо родителям. Девиз педагогов – обучение в игре, а девиз – «не мешай»: способности детей проявятся сами, воспитателю их нужно вовремя разглядеть. В детских садах детей не учат математике, чтению и письму, с ними проводят игры на свежем воздухе, поют. Швейцарские дошколята знают меньше казахстанских ровесников, но говорят на нескольких языках, развиты физически, без близорукости и сколиоза и всегда с хорошим настроением. Образование. Начальное образование бесплатное и длится 6 лет: с 6лет до 11. Недельная нагрузка в среднем 23-32 урока. Средняя школа включает в себя обучение детей с 12 до 15 лет. В Швейцарии развита сеть частных школ-пансионов и нет единой программы для получения государственного аттестата о среднем образовании.Главная задача школы – сделать процесс обучения интересным и захватывающим.Швейцария издавна и заслуженно славится качеством образования.
Уникальность образования в Швейцарии – её многоязычие имультикультурность.В Швейцарии есть школы и ВУЗы, предлагающие обучение на 4-х языках: французском, немецком, итальянском и английском. В стране 120 колледжей, их выпускники востребованы на рынке труда. Особенностью обучения в ВУЗах является прикладной характер обучения, постоянные научные исследования, конкретные научно-технические разработки. Семестр теории чередуется с семестром практики, где студенты получают практический опыт, пополняют свой бюджет, а в большинстве случаев ещё до получения диплома, получают приглашение на работу. Частные ВУЗы не требуют сдачи экзаменов, цены сопоставимы с платой за обучение в государственных ВУЗах, обучение на английском языке, качество знаний высокое. «Образование в Швейцарии прославлено веками. Большое количество учёных, закон- чивших швейцарские университеты или работавших в них, были удостоены Нобелевской премии в области науки: Владимир Прелог, Генрих Рорер, Рихард Эрнст, Эдмонд Фишер, Рольф Цинкернагель, Курт Вютрих… В общей сложности 113 лауреатов Нобелевской пре- мии имели самое непосредственное отношение к Швейцарии, а ещё Нобелевская премия мира была присуждена 9 организациям, зарегистрированным на территории швейцарской юрисдикции. В Женеве находится крупнейшая в мире лаборатория физики высоких энергий – Европейская Организация по ядерным исследованиям (CERN), в Цюрихе – Швейцарский Исследовательский Институт прикладных материалов науки и техники и Институт Пауля Шеррера – PSI4.
выходят на работу через 2 месяца после родов. В ясли принимают с трёх месяцев, в очередь встают во время беременности. Бабушки не занимаются воспитанием внуков, у них своя
145
размеренная жизнь: кружки, посещения опер, балетов, музеев, беседы с друзьями за чашечкой кофе. В процессе воспитания родители редко наказывают своих детей, вследствие чего дети растут незакомплексованными, легко общаются с малознакомыми людьми, уверенно высту- пают перед аудиторией. Детей с ранних лет привлекают к спорту, но не ради олимпийских медалей, а для здоровья.
он даже может не иметь педагогического образования. А совет учителей выбирает директора. Проводится диагностирование учащихся и каждому с учётом его интересов составляется индивидуальная программа развития. Согласно выработанным программам учащиеся индивидуально занимаются, а учитель наблюдает, координирует их деятельность. Директор в качестве контроля имеет право один раз в год пригласить к себе учителя для беседы, позволяющей выявить, как проходит самосовершенствование учителя. Например, какие страны он посетил, имеет ли хобби. Начальный оклад учителя без вычета налогов составляет почти 47,8 тыс. долларов в год.
Несмотря на ряд различий в укладе жизни стран – лидеров рейтинга по уровню счастья, чётко прослеживаются общие закономерности воспитания и образования, которые отличают их от других стран и, в частности, от Казахстана.
1.Свобода действий без ограничений детей в раннем возрасте для раскрытия способностей. 2. Детский сад для отдыха, развлечений, привития любви к здоровому образу жизни. 3. Доверие и демократия в отношениях между учителями и учениками, студентами и преподавателями. 4. Основное предназначение школы – воспитание, а не образоваие. 5. Воспитание в духе коллективизма. 6.Многоязычие имультикультурность. 7. Научная и практическая направленность деятельности высших учебных заведений. 8.Высокий статус учителя. Доверие к результатам его деятельности. В противовес перечисленным особенностям, воспитание в Казахстане и других странах постсоветского пространства носит иной характер. Исторически сложилось так, что с раннего детства мы опекаем ребёнка, предохраняем от проблем и трудностей, тем самым лишая его приобретения необходимого опыта, стремления к самостоятельности и независимости. Воспитание в детском саду и в школе чаще всего носит авторитарный характер, что препятствуетразвитию творчества, коммуникативности. Оценка деятельности учителя по прежнему рассматривается по результативности тестов, срезов, экзаменов. Психологическая атмосфера на уроке, учёт способностей учащихся, особенности семьи не учитываются в рейтингах школ. Учитель вышестоящими органами поставлен в жёсткие рамки «натаскивания» учащихся типовыми заданиями, чтобы не подвести школу при очередной проверке. Только благодаря заботе и вниманию государства к концепции образования в целом, в нашей стране созданы Назарбаев Интеллектуальные школы, которые станут флагманами в выборе дальнейшей стратегии в образовании. Трёхуровневые курсы дают возможность сопоставить системы образования разных стран, проанализировать свою деятельность с иной точки зрения. Путём практических занятий идёт знакомство с приёмами педагогической деятельности, направленных на создание активной творческой деятельности учащихся, где ученик – исследователь и практик. Но при всех положительных изменениях, идущих от учителя, стиль управления к школами остаётся прежним, лишь добавляются новые структуры контроля. Нет никакого доверия деятельности учителя. Поэтому для того, чтобы не растерять всё ценное, что нам 146
дали курсы, необходимы коренные изменения в деятельности структур, стоящих между министерством образования и школой. Из опыта других стран мы видим, что доверие как к подрастающей личности, так и к учителю, даёт прекрасные результаты: модель спокойной и доброжелательной обстановки в детском саду и школе впоследствие переносится в семью. Для того, чтобы процесс изменений ускорился, наша страна делает первые шаги к переходу на трёхъязычие. Период изоляции и самодостаточности прошёл, каждый человек должен глобально мыслить, понимать происходящие в мире процессы, иметь возможность общения с людьми разных стран. Я считаю, что для воспитания счастливого человека в современном мире нужно развивать в нём интеллект и нравственность. Нельзя рассматривать человека, как винтик какой – либо политической или идеологической системы. Итак, в результате исследований, доказана взаимосвязь между образованностью и счастьем, но в большей степени от атмосферы подачи знаний, а не от их объема.
1.Полат Е. С. Основные тенденции развития систем образования в мире. Статьи, 2000. 2.Исследование «Института Земли»: Рейтинг стран мира по уровню счастья населения в 2013 году. [Электронный ресурс] // Центр гуманитарных технологий. – 2013.09.11. 3.Исследование INSEAD: Глобальный индекс инноваций 2014 года. [Электронный ресурс] // Центр гуманитарных технологий. – 2014.07.18.(18.09.2014) 4.CopyrightMyCorp © 2014 (19.09.2014) 5.ООН. Индекс человеческого развития в странах мира. [Электронный ресурс] // Центр гуманитарных технологий. – 2014.07.24. (20.09.2014) 5.Рейтинг стран мира по уровню восприятия коррупции. Гуманитарная энциклопедия [Электронный ресурс] // Центр гуманитарных технологий. – 2014.07.07. (19.09.2014) 6.Индекс удовлетворенности жизнью в странах мира. Гуманитарная энциклопедия [Электронный ресурс] // Центр гуманитарных технологий. – 2008.01.19 (последняя редакция: 2014.07.07). 7.Репортеры без границ: Всемирный индекс свободы прессы 2013–2014. [Электронный ресурс] // Центр гуманитарных технологий. – 2014.02.12.(22.09.2014). 8.Рейтинг стран мира по уровню развития Интернета. Гуманитарная энциклопедия [Электронный ресурс] // Центр гуманитарных технологий. – 2012.05.23 (22.09.2014) 9.Рейтинг стран мира по показателю качества жизни пожилых людей. Гуманитарная энциклопедия [Электронный ресурс] // Центр гуманитарных технологий. – 2013.10.03 (15.09.2014).
тарих ғыл.докторы, профессор ҚМПИ. Əлібек Тамара Қайыржанқызы тарих ғыл. кандидаты, доцент ҚМПИ ƏЛЕУМЕТТАНУ ПƏНІН ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖƏНЕ ƏДІСТЕМЕЛІК МƏСЕЛЕЛЕРІ АННОТАЦИЯ
стратегиясы мен тактикасын түбегейлі өзгертуді қажет етеді. Мақала авторлары жетістіктер мен олқылықтарды талдау негізінде пəнді оқытудың тиімділігін,студенттің танымдық 147
анықтайды. Пəнді оқытуда теориялық жəне əдістемелік мəселелердің шешімін табу маңызды деген қорытынды жасайды. Түйінді сөздер: теория, əдістеме, парадигма, инновация, информациялық технология, ресурс. АННОТАЦИЯ
тактики процесса обучения в высших учебных заведений. Авторы статьи на основе анализа достижений и cложностей преподавания предмета определяют цели, которые реализуются путем активизации позновательной деятельности студентов, использования новых, эффективных методов обучения. Делают вывод о значимости решения теоретических и методологических проблем. Ключевые слова: теория, методика, парадигма, инновация, информационная технология, ресурс. ABSTRAKT
process in higher education. The author sets the aims on the basis of analysis of teaching process achievements and difficulties, which define the goals realized through the cognitive activity of students, using new effective teaching methods. The author makes a conclusion on theoretical and methodological problems solving. Keywords: theory, methodology, paradigm, innovation technology, resource. Тəуелсіздік алған алғашқы жылдары жоғары оқу орындарының оқу жоспарына кірген пəндердің бірі-əлеуметтану. Шет елдерде бұл пəн 19- ғасырдан бері оқытылып келеді. Солардың тəжірибесіне қарағанда көпшіліктің əлеуметтік санасының деңгейі қоғамдағы мəдени жəне əлеуметтік процесіне игі əсер етеді. Мемлекеттің қуаты оның халқының спасына тікелей байланысты екендігі баршамызға мəлім. Олай болатын болса əрбір азамат сол қоғамның белсенді мүшесі болуы қажет. Ал бұл үшін орта жəне жоғары оқу орындарының түлектері қоғамдық пəндерден, оның ішінде əлеуметтанудан сапалы білім алу керектігі айпаса да түсінікті. Соңғы жиырма жыл ішінде əлеуметтану пəнін оқытуда біраз тəжірибе жинақталды. Қысқаша отандық əлеуметтану ғылымына тоқталар болсақ, алғашқы əлеуметтік зерттеулер өткен ғасырдың 60-жылдары басталды. Ресми түрде 1988 жылы Əл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінде əлуметтану ғылымынан маман дайындайтын бөлімше ашылды.1991 жылы сол университетте əлеуметтанудың алғашқы докторы пайда болды. Белгілі ғалымдардың оқулықтары мен оқу құралдары, шықты, диссертациялар қорғалды. Пəннің қазақ тіліндегі категориялды - түсініктемелік аппараты, оқу-əдістемелік кешені жасалды. Қаншама монографиялар мен ғылыми, ғылымикөпшілік мақалалар жарияланды. Пəн барлық оқу орындарында оқылатын міндетті ғылымдардың қатарына қосылды. Екі университте (Əл-Фараби атындағы қазақ Ұлттық, Л.Гумилев атындағы Ұлттық Еуразия университтері) үш деңгейлі əлеуметтанушы мамандар дайындалды. Əлеуметтану пəнін оқытуда біз де біршама тəжірибе жинақтадық. Соңғы жылдары болашақ мұғалімдер дайындауда əлеуметтану пəнінің мүмкіншілігін барынша пайдалану мақсатында бірнеше оқу құралдары жазылды. Дегенмен де шешілмеген проблеммалар да аз емес. Əлеуметтану пəні негізінен профилдік емес оқу орындарында оқытылады. Сондықтан да ол қоғамдық пəндер циклына кіреді. Бір оқу орнында оған үш кредит бөлсе, екіншісінде небары екі ақ кредит береді. Лекция шамадан тыс, 70 -80 адамдық аудиторияларда оқылады. Бір потокта шет ел тілдері, спорт жəне денешынықтыру, музыка жəне сурет өнері студенттері отырады. Мұның өзі оқытушыға педагогиканың негізгі принциптері болашақ мамандықты, оның профилін ескеруге мүмкіндік бермейді. Оған қоса соңғы жылдары қоғамдық пəндерді оқытудың логикалық реттілігі де сақталмай жүр. Əлеуметтанудың философиядан бұрын оқылуы студенттерге біршама қиындық тудыратын жағдай. 148
Екіншіден, пəннің аз ғана уақыт оқытылуы бүгінгі таңда оның негізгі - ғылыми көзқарас қалыптастыру функциясын жүзеге асыруға мүмкіндік бермей отыр. Студент қоғамдағы өз орнын, əлеуметтік нысандар қызыметін, ел алдындағы, мемлекет алдындағы азаматтық борышын толықтай түсініп үлгірмейді. Көпшілігі алдына өмір қойған сұрақтарға жауап таппай қиналады. Тіпті кейде теріс шешім қабылдауға жол береді. Оған жауап не оқулықта жоқ, не оқытушы түсіндіріп үлгірмейді. Сондықтан бүгінгі оқулықтардың теориялық, методологиялық жəне əдістемелік олқылықтары туралы болмақ. Кез келген оқулықтың өмірден кеш жүретіндігі белгілі. Көптеген орыс жəне қазақ тілінде жарық көріп жатқан оқулықтар əлеуметтанулық білімнің дағдарысын айқын көрінісі. Біздің елде шығатын оқулықтар мен оқу құралдарына деген сұраныс толық түрде өтеліп отырған жоқ. Тираждары аз, электрондық версиялары туралы сөз ету қиын.
Бəрімізге мəлім əлеуметтану теориялық жəне тарихи - нақтылы ғылым. Ол белгілі бір елдегі белгілі бір уақыттағы қоғамдық процестерді зерттейді. Əлеуметтану пəні шеңберінде студенттер индивидтер, топтар əрекеттестігінің заңдылықтарын, оның нақты көріністерінің сипаттарын, толып жатқан терминдердің əлеуметтанулық тұрғыдағы мазмұнын меңгерулері керек. Көпшілік оқу орындарында бұл пəннің бірінші курста оқылатындығын ескерсек оқытушыға артылатын жүктің аса ауыр екендігін байқаймыз. Мектеп түлектерінің терминологиялық сауаттылығы біршама төмен екенін мойындау керек. Оны алғашқы сабақта дəстүрлі түрде өткізілетін тезаурус анықтап отыр. Мысалы1- курс студенттеріне «қоғам», «құрылым-структура», «əлеуметтік институт», «қауымдастық - общность», «əлеуметтік рөл» т.б. терминдердің мазмұны таныс болмай шығады. Педагогикалық, инженерлік немесе ауылшарушылығы мамандарын дайындайтын оқу орындары үшін біздің бүгінгі өмірімізді айқындайтын, студент өзі өмір сүріп жатқан қоғамның заңдылықтарын түсінуге мүмкіндік беретін, мамандықтардың ерекшеліктері ескерілетін жаңаша тұрпатта жазылған оқулықтар қажет. Əлеметтану білімі мен оның ғылыми қағидаларын байланыстыратын, бір біріне əсерін күшейтетін екінші бір мəселе олардың əдіснамалық негіздері. Əлеуметтану қоғамдағы процесстергекөп парадигмалық теориялық жəне методологиялық тұрғыдан қарайтындығы белгілі.Басқа да қоғамдық пəндерге қарағанда əлеуметтану қазіргі қоғамды талдауда бір біріне қарама - қайшы, кейде бірін бірі толықтыратын құрылымдық, интерпретатциялық, интегралдық, танымдық парадигмаларды пайдаланады. Осыған қарамастан оқулықтардың басым көпшілігінің құрылымы, мазмұны жəне логикасытек бір ғана - құрылымдық- функционалды парадигмаға негізделген. Бүгінгі қазақ қоғамы өте жоғары динамизм, терең трансформациялық процесстермен жəне субъктілердің белсенділігімен ерекшеленеді. Сондықтан ғылымның негізгі объктісі адам. Ескі, эволюционизм, линейность жəне қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз ететін əлуметтік қатаң заңдылықтарды анықтау сияқты, методологиялық қағидалар бүгінгі заманның келбетін аша алмайды. Біздің ойымызша, əлеуметтану ғылымы бір біріне байланысты екі мəселені шешіп отыр: Бірі –бүгінгі əлеуметтік жағыдайды толық тану болса,екішісі- жеке тұлғаның зерттеу объектісі екендігін мойындау. Себебі,қазіргі заманда адамның рефлексиялық əрекетке қабілеті артуда. Ертеңгі күнге сенімсіздік, мүмкіншіліктің артуы адамды алдындағы сансыз таңдаудан тиімді жол таңдауға итермелейді. Міне осының барлығы əлеуметтануды өте қажетті ғылымдардың қатарына көтереді. Жеке тұлғаның өзінің «Менін» тануға үйрететін, оның қоғамның белсенді мүшесіне айналуына көмектесетін бірден бір ғылым –əлеуметтану. Осыған байланысты келешекте жазылатын оқулықтың құрылымы да мазмұны да жаңа əлеуметтік парадигмаға сəйкес болуға тиісті. Əлеуметтану пəнін профилді емес оқу орындарында оқытудың өз ерекшеліктері бар. Болашақ мамандардың нақты жағдайды талдау, қажетті нақты əлеуметтік мəліметтерді жинау дағдыларын қалыптастыру үшін бүгінгі күні заман талабына сəйкес жаңа кешенді сипат алып отырған əдістер қолданылуда. Олардың бірі – студенттерді оқу үрдісінің белсенді 149
субъектісіне айналдыруға бағытталса (проблемалық дəрістер, кіші топтармен жұмыс, рөлдік ойындар т.б.), екіншісі –жаңа информациялық технологияны, интернет ресурстарды қолдану. Оларға жататындар: интернет арқылы алынатын ғылыми, оқу, оқу-əдістемелік, анықтамалық, электрондық кітапханалар, көрсетілетін материалдар (презентациялар) т.б. Жаңа иннова- циялық технологияны оқыту үрдісіне енгізуде «Ғылыми кітапхана» деп аталатын ресми сайт оқытушылар үшін үлкен көмек көрсетуде. Бұл орайда айта кететін мəселе – мемлекеттік тілдегі əлеуметтанулық арнайы оқу материалдардың тапшылығы қазақ бөлімі студенттеріне айтарлықтай қиындық тудырып отыр. Негізінде пəнді оқыту барысында келесі мақсаттар жүзеге асырылады: оқу үрдісін интерактивті жəне инновациялық əдістерді қолдану арқылы
оқуды жекелендіру (индивидуализация); білімді интеграциялау; білім беру үрдісінің инфраструктуарсының (құрылымының) қалыптасуы: техникалық қамтамасыз ету. Қорыта айтқанда қоғамдық пəндер жүйесінің қай компоненті болмасын, оның ішінде əлеуметтану болашақ маманның белсенді өмірлік, азаматтық позициясының қалыптасуына игі əсер ететінін ескеретін болсақ отандық əлеуметтанудың теориялық жəне əдістемелік проблемаларын шешу кезек күттірмейтін мəселе.
1. Əлібек Т.Қ. Проблемы соотношения исторического и социального // Ғасырлар тоғысындағы тарих ғылымының философиясы. Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары. 12 мамыр, 2006 жыл. – Қостанай,2006. 2. Əлібек Т.Қ. Əлеуметтік пəндер арасындағы байланысты пайдаланудың кейбір мəселелері// Білім беру жүйесіндегі мамандарды даярлау сапасын көтеру жолдары. Ы Алтынсарин педагогикалық оқылымдары туралы мағлұматтар. 2 ақпан,2007жыл 1 бөлім. Қостанай:ҚМПИ,2007. 3. Көшімбетова С. Инновациялық технологияны білім сапасын көтеруде пайдалану мүмкіндіктері. Алматы: Білім, 2008. 4. Субочева А.Д., Субочева О.Н. Инновационные методы обучения студентов // Научные труды (Вестник МАТИ). Вып.21 (93) – М.: МАТИ, 2013,с.388-393. 5. Шаяхметова А.А. Инновационные методы обучения преподавателя высшей школы. http://repository.enu.kz/.
Куребаева Гулнара Ахметовна Семей қаласы Шəкəрім атындағы МУ, педагогика ғылымдарының магистрі
жүктеу/скачать 10,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|