Үйдегі еңбек дағдысын меңгеру;
Қарым-қатынас сферасын кеңейту, жаңа беделді адамдардың әсерінің артуы;
Дамытушы ойындар оқудан кейінгі екінші орында;
Мұғалімнің бағалуы мен оқудағы жеткен жетістіктері негізінде өзін-өзі бағалаудың
қалыптасуы, не өзін-өзі бағалаудың төмендеуі;
Өзіне деген сенімнің қалыптасуы, мұғалім мен ата-ананың сыны-нан өз күшіне деген
сенімсіздіктің, фрустрацияның қалыптасуы, оқуға қызығушылықтың төмендеуі,
«мектептегі невроз».
Жеткіншек оқу іс-әрекетінің субъектісі ретінде Американдық психолог А.Гезель жеткіншектік және жас өспірімдік кезеңдегі балалардың
биологиялық
толысуы
мен
олардың
қызығушылықтары
және
мінез-құлық
ерекшеліктеріне тоқталды. Ғалым пікірінше,
балалықтан ересектікке өту 11 жастан 21
жасқа дейін созылмақ, ондағы әсіресе
алғашқы 5 жыл аса маңызды (11 жастан 16 жасқа
жейінгі аралық).
10 жастағы – бала – салмақтылық, сенгіштік, ата-анасымен қарым-қатынасының
үйлесімділігі, сыртқы келбетімен аз айналысуы, өмірді жеңіл қабылдауы.
11 жастағы – бала – импульсивті көңіл-күйдің өзгермелілігі, әке-шешесіне қарсы бүлік
шығаруы, құрбыларымен кикілжіңге баруы.
12 жастағы – бала – ашушаңдық, көбіне қалыпты әлемге қатынасының позитивтілігі, отбасынан
алшақтап өсуі, құрбылары әсерінің артуы, сыртқы келбетінің көп толғандыруы, қарсы
жынысқа қызығушылығының артуы.
13 жастағы – жеткіншек – ішкі әлемнің толғандыруы (интраверттілік), өзіндік сынның пайда
болуы, сынға сезімталдығы, ата-анаға сыни тұрғыда қарауы, достығының таңдаулылығы.
14 жастағы – жеткіншек . Экстраверсия, күштілік, көпшілдік, өзіне сенімділік, өзге
адамдарға деген қызығушылықтың байқалуы, өзін талқыға салуы және ірі тұлғалармен
салыстыруы.
15 жастағы – жеткіншек. Дербес ерекшеліктердің «пайда болуы»; тәуелсіздік сезімі,
сыртқы бақылаудан арылу, саналы түрде өзін-өзі тәрбиелеудің басталуы. Сезімталдық,
жағымсыз әсерлерге төзімділік.
16 жастағы – жеткіншек , бір қалыптылық, сабырсыздық, сотқарлық, ішкі өзбеттіліктің
артуы, эмоционалды тұрақтылық, көпшілдік.