Такт (лат. tactus – жанасу, сезім) – бұл әдептілік катего-риясы болып, адамдар асрасындағы өзара қарым-қатынас-ты тәртіпке салады.
Педагогикалық такт деп мұғалімнің тәрбие беру процесінде балалардың көңіл күйін, жан дүниесін, мінез құбылыстары мен психологиялық-физиологиялық ерек-шеліктерін терең білудің негізінде нақтылы жағдайлардың талабына сәйкес қолданатын әдіс-тәсілдердің жинағын айтамыз
Педагогикалық тактінің негізгі көрсеткіштері
оқушыға құрмет;
оқушыны көріп, тыңдай білуі;
тіл табыса білуі;
педагогтың балаларға деген зейіні мен мейірімділігі;
болған жағдайды тез және дұрыс бағалауы;
оқушының тәртібіне байланысты қорытынды шығаруға асықпауы;
қиын жағдайға тап болса, сабырлық сақтап, сезімдерін тежей білуі;
талап ету икемділігі, оқушыларға деген мейірімділігі;
оқушылардың жас ерекшеліктері мен қабілеттерін ескере отырып, оларды жетік білуі;
өз ісіне баға бере алуы.
Педагогикалық такттың құрылымы
Солардың ішіндегі ең негізгілері:
оқушыларға педагогикалық әсер етудегі мөлшерді сақтау мәселесі;
ұстаздық ықпалдың нәтижелілігі, жеке адамның, атап айтқанда, оқытушының баланың рухани дүниесін егжей-тегжейлі түсіне білуі;
жас буынның ұнамды қасиетін тани біліп, оны бүкіл адамгершілік мінез-құлықты қалыптастыруға пайдалануға қабілеттілігі.
Сабақта педагогикалық такт
Педагогикалық тактты дұрыс меңгермеген оқытушыларда кездесетін қателіктер мыналар:
Жақсы оқушыға қарағанда нашар оқушының жауап беруіне аз уақыт беруі, яғни оның ойлануына мүмкіндік бермейді. Егер жауап дұрыс болмаса, жетелейтін сұрақтар беріп, көмектеспейді.
Ымырашылдыққа салынып, тез береген жауапты оңай және оң бағалайды.
Нашар оқушының қате жауабы үшін жиі ұрсады, керісінше дұрыс жауабы үшін сирек мақтайды.
Нашар оқушының көтерген қолын байқамаған болып басқасын шақырады.
Сирек күледі, жақсы оқушыдан гөрі нашар оқушыға сирек қарайды, сирек шақырады. Кейде сабақта онымен мүлде жұмыс істемейді.
