Пән: Гистология Тақырыбы: Организмнің және негізгі тіндердің эмбрионалдық дамуының заңдылықтары. Тіндер туралы ғылым
жүктеу/скачать 1,15 Mb.
|
| Жалпы эмбриогенез дегеніміз не?
Эмбриогенез-бұл сыртқы ортада өмір сүруге қабілетті ногоклеткалық организмдердің пайда болуына әкелетін күрделі өзара байланысты түрлендірулер тізбегі. Бұл жағдайда байқалатын құбылыстар екі топқа бөлінеді: дифференциация процестері және өсу процестері. Дифференциация процестері шынайы дамуды білдіреді. Олар белгілі бір типтегі, сыныптағы және түрдегі денеге тән жасушалардың, тіндердің және мүшелердің пайда болуына әкеледі. Эмбриональды жасушалардың прогрессивті дамуы мен дифференциациясы гендердің дифференциалды әсеріне байланысты. Бұл эмбриогенездің алғашқы кезеңдерінде тек жеке гендер, содан кейін олардың барлық үлкен топтары белсенді жұмыс істейтінін білдіреді. Бұл жағдайда онтогенезді белгілі бір жолға бағыттайтын тұқым қуалайтын негізмен (генетикалық детерминация – детерминация – шектеу) бағдарламаланған осы Белсенді күйлердің қатаң реттелген өзгеруі орын алады. Тұқым қуалайтын негіз түрдің дамуының ғасырлық тарихында қалыптасты, яғни. жануарлардың барлық алдыңғы эволюциясы-филогенез (files – тайпа). Дамудың бұл негізгі заңдылығы Ф.Мюллер мен Э. Геккель олар тұжырымдаған биогенетикалық заңның негізін қалады (1872 – 1874), оның мәнін қарапайым афоризм түрінде көрсетуге болады: онтогенез филогенездің қысқаша Сығылған түрі болып табылады. Филогенетикалық туыстықтың арқасында ерте эмбриогенезде жануарлар әлемінің эволюциясының негізгі кезеңдерін көрсететін жалпы кезеңдерден өтеді: 1) зиготаның пайда болуы (ұрықтандыру) – тірі организмдерді ұйымдастырудың бір жасушалы деңгейі; 2) зиготаны ұсақтау-ұйымның көп жасушалы деңгейіне өту; 3) ұрық қабаттарының пайда болуы (гаструляция) – Жануарлар құрылымының көп қабатты түріне көшу; 4) ұрық қабаттарын органо - және гистогенез процестерімен саралау, нәтижесінде алдымен жануар типіне тән белгілер пайда болады, содан кейін біртіндеп тапқа, тұқымға, отбасына, түрге, тұқымға және ақырында жеке адамға тән белгілер анықталады. Дамуда ұрық бүршіктерінің бір-біріне өзара әсер ету факторлары (индукция) алынып тасталмайды, соның арқасында олардың кейбіреулері ұрық ұйымдастырушыларының рөлін көрсетеді. Ұрықтану – бұл жұмыртқа мен сперматозоидтың өзара ассимиляциясының күрделі процесі, нәтижесінде жаңа организм – зигота (зиготалар-біріктірілген) пайда болады. Зигота-аналық және әкелік гендердің әріптерімен жазылған тұқым қуалаушылық кітабы. Екі тұқым қуалайтын негізді біріктіру дамып келе жатқан адамның өміршеңдігін арттырады. Дамуы сулы ортада жүретін жануарларда ұрықтандыру сыртқы, ал құрлықтағы омыртқалылардың көпшілігінде ішкі болады. жүктеу/скачать 1,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|