ПӘнді оқытуға арналған әдістемелік ұсыныстар

Қазақстан Республикасы білім және  ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Химиялық технология және жаратылыстану факультеті

География және туризм кафедрасы

        

050609 – География мамандығы студенттеріне арналған

Гидрология пәнінен

ПӘНДІ ОҚЫТУҒА АРНАЛҒАН 

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

Павлодар

Әдістемелік ұсыныстарды

 бекіту парағы             

ПМУ ҰС Н 7.18.1/05

                                                БЕКІТЕМІН

Химиялық технология және 

жаратылыстану факультетінің  деканы

________________ Қ.Қ.Ахметов                                                                        

                                                   «_____»____________20    ж.

Кұрастырушы:  аға оқытушы Ерубаева Л.Ж. _____________

 

География және туризм кафедрасы

ПӘНДІ ОҚЫТУҒА АРНАЛҒАН 

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

Гидрология пәні

050609 – География мамандығы студенттеріне арналған

Кафедра мәжілісінде ұсынылған «___» __________ 20   ж. №___хаттама

Кафедра меңгерушісі ___________________________ Калиева А.А.

 

      

Химиялық технология және жаратылыстану факультетінің оқу-әдістемелік 

кеңесімен мақұлданған

«___» __________20   ж. № ___ хаттама

 

ОӘҚ төрайымы_________________________У.Д. Бүркітбаева

Андатпа

Гидрология пәні бойынша пәнді оқытуға арналған әдістемелік ұсыныстар 050609 -

География   мамандығы   бойынша   бакалавр   дайындауындағы   пәнді   оқытуы   процессінің

маңызды оқу жұмысының түрі болып табылады. 

Пәннің   мақсаты 

–

 

географ-студенттерге   гидрологияның   алғашқы   негіздерін,

гидросферадағы, сонымен қатар су нысандарының және олардың қоршаған ортамен өзара

байланысындағы   болып   жатқан   гидрологиялық   үрдістердің   қалыптасуындағы   жалпы

заңдылықтар туралы, білімдерін тереңдету және кеңейту.

Пәннің міндетері: 

-

гидрологиялық құблыстар мен су объектілердегі үрдістердің географиялық ортамен тығыз

байланыстылығымен таныстыру;

-

табиғат   суларының   географиялық   ландшафпен   өзара   тығыз   байланыстылығымен

таныстыру және  оның ажырамайтын бөлшегі ретінде қарастыра білуге үйрету;

-

гидрометрия  негіздерімен таныстыру. 

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. Общая гидрология. – Л.,Гидрометеоиздат, 1985

2. Чеботарев А.Н. Общая гидрология. –Л., Гидрометеоиздат, 1975

3. Давыдов Л.К. Дмитрева А.А., Конкин И.Г. Общая гидрология.-Л. 

Гидрометеоиздат,1973.

4. Гальперин Р.И., Мазур Л.П., Сарсенбаев М.Х. Лабораторные рабоы по курсу 

«Гидрология суши» -Алма-ата, КазГУ,1991

5. Самохин А.А., Содольева Н.Н., Догановский А.М. Практикум по гидрологии. –Л.: 

Гидрометеоиздат, 1980

6. Гальперин Р.И., Материалы по гидрографии Казахстана. Части 1,2 и Учебное 

пособие. – Алматы: КазГУ, 1997.-90с.

7. Истошин Ю.В. Океонология – Л.: Гидрометиздат, 1956.-304с.

8. Жуков Л.А. Общая океонология. Л., Гидрометеоиздат, 1976.-376

9. Физическая география материков и океанов. Под редакцией А.М. Рябчикова. – М.: 

Высшая школа, 1988-592 с.

Пәннің мазмұны

№ 1 тақырып. Кіріспе

  «Жалпы гидрология» пәні гидросфера және оның компоненттерінде, сонымен қатар су

нысандарына болып жатқан негізгі үрдістер туралы алғашқы түсініктер беретін пән болып

табылады.   Келешекте   «Құрлықтар   гидрологиясы»   пәнінде   өзендер   мен   көлдердің

гидрологиясы және жер асты сулары төңірегіндегі білімдердің тереңдету қарастырылған.

  Пәнді   оқытудың   негізгі   әдістері:   дәрістік,   лабораториялық,   картамен   жұмыс,   есептік-

графикалық жұмыстар[1],[2],[3],[4],[5],[6].

№ 2 тақырып. Гидросфера және сулардың жер шарында таралуы 

  Су ресурстары және су шаруашылық проблемалары. Гидрология пәні және оның басқа

ғылымдармен   байланысы.   Сулардың   кейбір   химиялық   және   физикалық   қасиеттері.

Табиғаттағы  су айналымы, кіші және үлкен су айналымының теңдестігі және схемасы.

Құрлық ішілік ылғалайналым және оған адамның әрекеті. [1],[2],[3],[4],[5],[6].

№ 3 тақырып. Өзендердің пайда болуы, өзендер жүйесі

 Өзендердің пайда болуы, өзендер жүйесі. Өзендер аңғаолары, өзендер желісінің қоюлығы,

айналмалылығы   және   оларды   анықтау   әдістері.   Өзен   алқаптары,   олардың

морфометриялық сипаттамалары. Өзен аңғарлары, олардың қалыптасу типтері. Аңғар мен

өзен арасындағы су айналым. [1],[2],[3],[4],[5],[6].

№ 4 тақырып.  Өзендердің қоректену түрлері

  А.В. Войековтың өзендердің климаттық классификациясы. Өзен ағындысының режимі

(жиегі,   көктемдік   су   тасу,   жауын-шашындық   тасқындар).   ТМД   елдері   өзендерінің

режимінің инегізгі типтеріжәне олардың географиялық орналасуы. 

 Өзендердегі су деңгейлері, олардың құбылуы және қоректенумен байланысы. Су өлшегіш

бекеттер. Лайықты және ерекше деңгейлер. 

 Арналардың қалыптасуы. Өзендердің меандирленуі. Арналық қалыптасу формалары. 

  Өзеннің   ұзына   бойы   пішіні,   оның   типтері.   Арнаның   көлденең   ағасы   және   оның

морфологиялық сипаттамалары. [1],[2],[3],[4],[5],[6].

№ 5 тақырып. Өзен ағынының механизмі және арнадағы сулардың қозғалыс түрлері

  Өзен   ағынының   механизмі   және   арнадағы   сулардың   қозғалыс   түрлері.   Тасқындағы

циркуляциялық ағын. Өзен ағынына жер айналымының ауытқу күші мен ортадан тепкіш

күштің   әсері.   Су   тасқынының   жылдамдығы,   оның   ағыс   бойынша   үлестірілуі.   Судың

жылдамдығын өлшеу және есептеу әдістері. Жылдамдық эпюрасы, изотахалары. 

  Су   шығыны,   өлшеу   және   есептеу   әдістері.   Сушығынының   деңгеймен   байланысы.

Өзендердің энергиясы мен қызметі.

  Қатты   ағынды   (ілікпе   және   жүзінді   тасындылар).   Өзендердің   тұзды   ағындысы.

Өзендердің жылу және мұздық режимі. [1],[2],[3],[4],[5],[6].

№ 6 тақырып. Көлдер, жалпы түсініктер, көл қазан шұңқырларының пайда болуы,

көлдердің типтері

  Көлдер, жалпы түсініктер, көл қазан шұңқырларының пайда болуы, көлдердің типтері.

Морфолометрлік көлдер. Көлдердің су теңдестігі, қоретенуі. [1],[2],[3],[4],[5],[6].

№ 7 тақырып. Батпақтардың пайда болуы және типтері

  Батпақтардың  пайда болуы  және типтері.  Су теңдестігі  және батпақ  термикасы. Өзен

ағындысына батпақтардың әсері. Батпақтың құрғауы. [1],[2],[3],[4],[5],[6].

№ 8 тақырып. Мұздықтар, қар сызықтары туралы түсінік

  Мұздықтар,   қар   сызықтары   туралы   түсінік.   Мұздықтардың   пайда   болу   жағдайлары.

Мұздықтардың қозғалысы және режимі. Абляция туралы түсінік. Мұздықтардың типтері.

Мұздықтармен қоретенетін өзендердің режимі. Мореналар. [1],[2],[3],[4],[5],[6], [7],[8],[9].

№ 9 тақырып. Дүние жүзілік мұхит

 Дүние жүзілік мұхит. Құраушыларға бөліну. Теңіздер, олардың классификациясы. Дүние

жүзілік мұхит түбінің рельефі. Дүние жүзілік мұхиттағы ағыс, олардың климатқа әсері.

[1],[2],[3],[4],[5],[6], [7],[8],[9].