Пәні бойынша ОҚу- әдістемелік кешені



Pdf көрінісі
бет36/162
Дата24.10.2022
өлшемі0,99 Mb.
#45184
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   162
Жұлынның бөлімдері:
Жұлын 31 сегментке бөлінген. Әрбір сегмент бір-бірімен тығыз байланысқан, алайда
араларында бірашама алшақтық байқалады. Себебі, жұлынның бір түбірі бұзылса не кесілсе
оған сәйкес дене сегментінде сезім және қозғалыс функциялары толығынан жойылмайды.
Белла-Мажанди заңы брйынша жұлынның артқы түбірлері афференттік жүйкелерден, ал
алдыңғы түбірлері эфференттік жүйкелерден тұрады.
Жұлын нервтері: Жұлын нервтері-жұлыннан шығатын жүйке талшықтарынан құралған.


Құрамында сезімтал және қозғалтқыш жүйке талшықтары болғандықтан, жұлын жүйкелерін
қызметі жағынан аралас жүйкелерге жатқызады. Жұлын жүйкелері омыртқа өзегінен
шыққан бойда-ақ байланыстырғыш (симпатикалық) және жұлын қабықтарына арналған
қайтарма (сомалық) тармақтарды бөліп, сұр байланыстырғыш (симпатикалық) тармақтарды
қосып алып, содан соң, адамда алдыңғы және артқы, жануарларда вентральды және
дорсальды (сомалық, симпатикалық жүйке талшықтарынан құралған) тармақтарға
ажырайды. Жұлынжүйкелерінің дорсальды тармақтары (адамда — артқы тармақтар)
омыртқа бағанынан жоғары (адамда — омыртқа бағанының артқы жағында) орналасқан
дене бөліктерін (сүйектер, бұлшықеттер, буындар, тері, олардың тамырлары), ал вентральды
тармақтар омыртқа бағанынан төмен (адамда — алдыңғы жағында) жатқан дене бөліктерін
жүйкелендіреді. Аталған тармақтар өз кезегінде латеральды (беткей орналасқан мүшелерге)
және медиальды (терең жатқан мүшелерге) тармақтарға тарамдалады. Жұлын жүйкелері
омыртқа бағаны бөлімдеріне сәйкес: мойын, көкірек, бел, құйымшақ және құйрық жүйкелері
болып бөлінеді. Олардың саны мойында 8-жүп, құйрықта 5-6 жүп, қалған бөлімдерде адам
мен жануарлардың омыртқалар санына сәйкес келеді. Алдыңғы (қол) және артқы аяқтарды
жүйкелендіретін жүйкелер жұлын жүйкелерінің вентральды (адамда — алдыңғы)
тармақтары түзетін: иық, бел және құйымшақ жүйке тораптарынан шығады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   162




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет