Дәріс 5.
Тақырыбы: Зерттелетін мәселенің жағдайын талдау: ғылыми әдебиетпен жұмыс, әдеби көздердің түрлері, мәтінмен жұмыс
Қорытындыда атқарылған жұмыс нәтижесі қысқаша баяндалады, барлық жұмыс бойынша тұжырымдар жасалады, анықталады: мақсат пен міндеттерге қол жеткізілді ме, зерттеу гипотезасы расталды ма, алынған эксперименттік мәліметтер теориялық бөлімге сәйкес келеді ме, осы жұмыстың ережелерін іс жүзінде қалай қолдануға болатындығы, жұмыс нәтижелерін енгізу және тақырып бойынша одан әрі жұмыс перспективалары көрсетіледі. Қорытындыға қойылатын ең маңызды талап-оның қысқа және нақты болуы.қорытындыда кіріспе мазмұнын, жұмыстың негізгі бөлігін және тараулар бойынша жасалған қорытындыларды қайталауға болмайды. Қорытындыда қамтылған тұжырымдар мен ұсынымдар нақты және бір мәнді болуға тиіс.
Қорытындыдан кейін әдебиеттер тізімі беріледі. Бұл тізімді алфавиттік тәртіппен сауатты жасау өте маңызды. Библиографиялық карточкаларды құрастырып, жеке каталогын жүргізген студент үшін бұл жұмыс қиын болмайды. Тізімге Ресми құжаттар тізімі, әдебиеттер және мерзімді басылымдардағы жарияланымдарға сілтемелер кіреді. Біліктілік жұмысы үшін көздер саны кемінде 50 болуы керек. Бірыңғай нөмірленген тізімді жасау ұсынылады, ол бойынша цитаталарды ресімдеу кезінде тиісті сілтемелер келтіріледі. Мысалы, (8, Б.50), онда бірінші Сан дереккөздің реттік нөмірін, екінші орындағы сан парақ бетін көрсетеді. Қолданбалар әдебиеттер тізімінен кейін орналастырылады. Бұған кестелер, диаграммалар, диаграммалар, эксперимент хаттамалары, яғни жұмыс ережелерін суреттейтін, бірақ мәтінде оның көлеміне байланысты орналастырылмайтын материалдар кіреді. Мәтінде қосымшаға сілтемелер жасалуы мүмкін.
Қосымшалар жеке парақтарда ресімделеді, олардың әрқайсысының өз тақырыптық тақырыбы және жоғарғы оң жақ бұрышында реттік нөмірі ғана көрсетілген "Қосымша" деген жазу болуы тиіс.
Жұмысты безендіруге қойылатын талаптар. Ғылыми-зерттеу жұмысын ресімдеудің жалпы ережелері
Жұмыстың титулдық парағында ол туралы барлық негізгі мәліметтер көрсетіледі: университет, ол орындалған кафедра, оқу пәні, тақырып, автор, ғылыми жетекші, жазылған жері мен жылы. Титулдық Парақ бір түсте орындалады және жақтаулармен қоршалмайды. Титулдан кейінгі, бірінші, парақта мазмұны жазылады. Кіріспе, қорытынды және әр тарау жаңа беттен басталады. Тараулардың атаулары, сондай-ақ "кіріспе" және "қорытынды" сөздері беттің ортасында бас әріппен жазылады, соңында нүкте қойылмайды. Параграфтардың атаулары бөлек жолдармен ерекшеленеді, жаңа абзац алдыңғы параграф аяқталғаннан кейін басталады (тараулардан айырмашылығы).
Қорытынды жасағаннан кейін әдебиеттер тізімі, одан кейін қосымшалар, егер бар болса. Беттер нөмірленеді, жиектері қалдырылады: сол жағы — 30 мм, оң жағы — 10 мм, жоғарғы және төменгі жағы — 20 мм.жұмыс қолмен жазылған (анық, анық жазылған) және машинамен басылған түрде, грамматикалық және орфографиялық қатесіз ұсынылуы мүмкін.
Рефераттың жалпы көлемі 10 стандартты беттен, курстық жұмыстың көлемі 30 беттен, біліктілік жұмысының көлемі 50-70 беттен кем болмауы керек.
Жұмыстың кіріспесі тақырыптың өзектілігін ашып, оның таңдауын негіздеп, мақсат пен міндеттер қойып, отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектерін талдау негізінде оның маңыздылығы мен орнын көрсетіп, әдіснамалық негізін анықтауы керек. Мұнда зерттеу нысаны мен тақырыбы тұжырымдалады.
Объектіде оның зерттеу нысаны ретінде қызмет ететін бөлігі ерекшеленеді. Оған басты назар аударылады, оған зерттелетін объектінің қасиеттері мен жақтары кіреді. Зерттеу нысаны мен пәні жалпы және жеке болып бөлінеді.
Зерттеудің мақсаты оның тақырыбымен анықталады, оның негізінде зерттеу міндеттері тұжырымдалады. Олар, әдетте, 3-5, тұжырымдамалар қолданылады: зерттеу, сипаттау, анықтау, анықтау және т. б.
Кіріспеде гипотеза тұжырымдалған-зерттеуші растайтын немесе жоққа шығаратын кез-келген құбылыстарды түсіндіру үшін ұсынылған ғылыми болжам. Мұнда жұмыстың жаңалығы мен практикалық маңыздылығын көрсету керек.
Кіріспеде теориялық зерттеудің пайдаланылған әдістерін ашу қажет, олар мыналарды қамтиды:
теориялық талдау дегеніміз-жеке тараптарды, белгілерді, ерекшеліктерді, қасиеттерді таңдау және қарастыру. Жеке фактілерді талдай отырып, оларды топтастыру, жүйелеу, оларда жалпы және ерекше анықталған, жалпы принцип немесе ереже белгіленген.
Бірінші тарау, әдетте, теориялық мәселелерге арналған. Онда мәселенің теориясы мен тарихы зерттеледі, тұжырымдамалық аппарат жасалады, отандық, шетелдік тәжірибе қарастырылады және т. б.
Екінші тарауда эксперименттің нәтижелері мен нәтижелері, оның әдістері мен әдістері сипатталады, алынған мәліметтер талданады. Осы тараудың жеке параграфында немесе келесі тарауда әзірленген жобаның қызмет моделі берілген, жұмысты жетілдіру бойынша ұсыныстар берілуі мүмкін.
Қорытындылай келе, қорытындылар шығарылады, барлық жұмыс бойынша нәтижелер жасалады, зерттеу гипотезасы расталды ма, алынған эксперименттік мәліметтер теориялық бөлімге сәйкес келе ме, жоқ па, осы жұмыстың ережелерін іс жүзінде қалай қолдануға болатындығы, қолданыстағы жұмысты өзгерту мүмкіндіктері, жұмыс міндеттері орындалды ма, жоқ па, анықталады.
Қорытындыдан кейін әдебиеттер тізімі беріледі. Бұл тізімді алфавиттік тәртіппен сауатты жасау өте маңызды. Библиографиялық карточкаларды құрастырып, жеке каталогын жүргізген студент үшін бұл жұмыс қиын болмайды. Тізімге Ресми құжаттар тізімі, әдебиеттер және мерзімді басылымдардағы жарияланымдарға сілтемелер кіреді. Курстық жұмыс үшін көздер саны кемінде 25-30 болуы керек. Бірыңғай нөмірленген тізімді жасау ұсынылады, ол бойынша цитаталарды ресімдеу кезінде тиісті сілтемелер келтіріледі. Мысалы, (8. С. 50), онда бірінші Сан дереккөздің реттік нөмірін көрсетеді, екінші позиция — дәйексөз көзі бетіне. Сілтемелердің болуы міндетті.
Қосымшалар әдебиеттердің библиографиялық тізімінен кейін орналастырылады. Бұған кестелер, диаграммалар, диаграммалар, эксперимент хаттамалары, бағдарламалық кодтар, яғни жұмыстың түсіндірмелерін көрсететін, бірақ олардың көлеміне байланысты мәтіндерге орналастыруға болмайтын материалдар кіреді. Мәтінде қосымшаға сілтемелер жасалуы мүмкін.
Біліктілік жұмысын алдымен жоба нұсқасында орындау ұсынылады. Біліктілік жұмысының жобасы мінсіз сыртқы дизайнды талап етпеуі мүмкін, бірақ оны жазу кезінде жұмыстың кейінгі түпкілікті дизайнын жеңілдететін кейбір жалпы талаптарды орындау керек. Біліктілік жұмысының жобасы жазу қағазының жеке парақтарында, парақтың бір жағында, жиектерімен анық және анық орындалады. Бұл талапты сақтамау автордың мәтінге қажетті толықтыруларды енгізу мүмкіндігін қиындатады, оларды шеттерде немесе парақтың артқы жағында орындауға болады.
Мұнда жұмыс жетекшісінің ескертулері мен ұсыныстары жасалуы мүмкін. Жобаны жазу ұсынылады, өйткені дипломдық жұмыстың жеке бөлімдері оның жоспарына сәйкес орындалады, жұмыс мерзімінің соңғы күндеріне жобаның дизайнын кейінге қалдырмай. Жұмыстың әр орындалған бөлімі толығымен сипатталуы керек, оның толықтығына ұмтылуы керек, нәтижелерін тұжырымдап, келесі бөлімге үздіксіз көшуді жүзеге асырады. Біліктілік жұмысының жобасын аяқтау нұсқасы орындалғанға дейін толығымен жасау керек, соңында оның барлық бөлімдерінің мазмұны мен көлемін пысықтап, қажетті қосымша жазбалар мен материалдардың орны мен мөлшерін анықтаңыз.
Студент жобалық нұсқада орындалған біліктілік жұмысын басшыға қарауға береді. Басшы жасаған ескертулерді ескере отырып, жұмыстың авторы оған қажетті өзгерістер мен толықтырулар енгізеді. Біліктілік жұмысының жобасын жоба жетекшісімен түпкілікті келіскеннен кейін автор оны түпкілікті рәсімдеуге кіріседі.
Біліктілік жұмысы бір жарым интервалмен басылады (Компьютерлік нұсқа). Біліктілік жұмысының әрбір тарауын жаңа беттен бастау ұсынылады, тараулар мен параграфтардың тақырыптарын көрсетілген ережелерге сәйкес, тақырыптардағы сөздердің тасымалдануына жол бермей, олардың арасындағы қашықтықты және келесі мәтінді сақтай отырып орналастыру ұсынылады.
Беттер нөмірленеді; жиектері — сол жағы — 30 мм, оң жағы — 10 мм, жоғарғы және төменгі жағы — 20 мм қалдырылады, барлық мәтіндер А4 форматындағы стандартты қағазға (көлемі 210/297 мм) 2 интервал арқылы басылады, жолдағы белгілер саны — 60-65. Парақтағы жолдар саны 28-30. Абзац шегінісінің мөлшері 5 белгіде қабылданған.
Жұмыс грамматикалық және орфографиялық қатесіз ұсынылады.
Жұмыстың титулдық парағында ол туралы барлық негізгі мәліметтер көрсетілген: институт, ол орындалған бөлім, тақырып, автор, ғылыми жетекші, жазылған жері мен жылы. Титулдық Парақ бір стильде, бір түспен орындалады және жақтаулармен қоршалмайды. Титулдан кейінгі бірінші бетте мазмұн орналастырылады.
Кіріспе, қорытынды және әр тарау жаңа беттен басталады. Тараулардың атаулары, сондай-ақ "кіріспе" және "қорытынды" сөздері беттің ортасында бас әріппен жазылады, соңында нүкте қойылмайды. Параграфтардың атаулары бөлек жолдармен ерекшеленеді. Жаңа абзац алдыңғы параграф аяқталғаннан кейін атауынан басталады (тараулардан айырмашылығы). Тараулар әдетте рим цифрларымен, ал параграф араб цифрларымен нөмірленеді; параграфтың реттік нөмірін білдіретін санның алдында—§. Параграфтар әрбір тарауда жеке немесе барлық біліктілік жұмысында тәртіп бойынша нөмірленеді. Тараулардың белгілері және олардың реттік нөмірлері тараулардың тиісті тақырыптарының үстінен жеке жолмен жазылады, әрі белгілеулерден кейін нүкте қойылмайды, параграфтардың реттік нөмірлері олардың тақырыптарымен бір жолға орналастырылады, олардың соңында нүкте қойылады.
Қорытынды жасағаннан кейін әдебиеттер тізімі, одан кейін қосымшалар, егер бар болса. Біліктілік жұмысының барлық парақтары арнайы папкаларға тігіледі. Жұмыстың әрбір бетінде оның реттік нөмірі көрсетіледі.
Түпкілікті ресімделген біліктілік жұмысына автор қол қояды және студент қорғау басталғанға дейін бір айдан кешіктірмей басшыға ұсынады.
Орындалған және түпкілікті ресімделген біліктілік жұмысы басшының ол туралы пікірімен бірге кафедра меңгерушісіне ұсынылады, ол осы материалдардың негізінде студентті қорғауға жіберу туралы мәселені шешеді және бұл туралы біліктілік жұмысында
Достарыңызбен бөлісу: |